Rusya, Irak krizine dahil oluyor

Hulud el-Amiri
Ülkelerindeki yolsuzluk ve işsizliğe karşı ayaklanan Iraklı gençlerin yaptığı gösteriler, aylar öncesindeki ABD-İran gerginliğinin yankılarından uzak değildi. ABD, Irak’a ekonomik yaptırımlar uygulamaya başlarken, Bağdat’ın yaptırımlara uyup uymayacağı konusunda Washington’un kafası karıştı.
Bu gelişmeler, krize davetiye çıkaran açıklamalar sebebiyle yavaş yavaş gün yüzüne çıktı. ABD aleni bir şekilde gösterileri desteklediğini açıkladı. Ancak, ABD güçlerinin ülkedeki varlığı sebebiyle oluşan korku bu desteğin beraberinde geldi.
Peki ya kriz daha da büyür ve hükümetin kontrolünden çıkarsa! Irak’ta hükümetin kurulması aylar alırken, İran gösterilerin hükümeti devirmesinden korkuyor. Hükümet kurulması kapsamında, ilk aşamada savunma, içişleri ve diğer önemli bakanlıklarda yer alacak isimlerin koltukları boş kalıyor.
Başbakanlık
Şarku’l Avsat’ın Independent Arabia kaynaklı haberine göre, bir önceki hükümetteki gibi en büyük rekabet başbakanın belirlenmesinde yaşandı. Çünkü Meclis Başkanlığı ve Cumhurbaşkanlığı makamlarında Sünniler ve Kürtlerin kararı önceden belliydi, sadece bu makamlara geçecek isimlerin belirlenmesine ihtiyaç vardı. Ancak Irak'ta her seçimden sonra sık sık anayasal bir boşluk oluşması tehdidine neden olan büyük ihtilaf Başbakanın belirlenmesinde yaşanıyordu. Başbakanlık koltuğuna oturmak için İran ve ABD’nin adayları mücadele ediyordu. Genellikle bu mücadeleyi İran kazanıyor ve İran’a yakın bir isim Irak başbakanlığına seçiliyor. Her ne kadar siyasi bloklar tarafından bağımsız olarak aday gösterilse de Adil Abdulmehdi de İran’a yakın bir isim olarak Başbakanlık koltuğuna oturdu.
Independent Arabia’dan Hulud el-Amiri’nin haberine göre bugün, Irak sokaklarında göstericileri hedef alan keskin nişancıların İran Devrim Muhafızlarına mensup oldukları söylentisi yayılıyor. Her ne kadar Irak hükümeti “Terörle Mücadele ve Ani Müdahale Birliklerinden” göstericilere karşı koymak için destek alsa da... Irak hükümeti DEAŞ’a karşı yürüttüğü savaşta hiçbir dış kuvvettin yardımını almadı.
Uluslararası boyutlar
Irak krizi, Rusya’nın dâhil olması; Rus Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov’un Irak’ı ziyaret etmesi ve Iraklı yetkililerle görüşmesinin ardından beklentinin ötesinde bir uluslararası boyut kazanıyor.
Rusya, yıllardır Dışişleri Bakanlığı seviyesindeki üst düzey bir yetkiliyi Irak'a göndermedi. İki ülke arasındaki ilişkilere ve ticaret hacmine dair görüşmeler Iraklı bakanların Moskova’ya ziyaretlerinde gerçekleşti.
Lavrov, dün akşam, Irak Cumhurbaşkanı Berhem Salih’le görüşmeden Bağdat’tan ayrılıp Erbil’e geçti. Ancak Dışişleri Bakanı Muhammed Ali el-Hekim, Başbakan Adil Abdulmehdi ve Irak Meclis Başkanı Muhammed el-Halbusi ile bir araya geldi. Irak Meclis Başkanı krizin çözülmesi için göstericilerle görüşmüş ve onlardan taleplerinin yer aldığı listeyi teslim almıştı.
İnternet bağlantısının tekrar sağlanması
Lavrov’un, Irak Dışişleri Bakanı ile yaptığı kısa basın toplantısının dışında, Meclis Başkanı ve Başbakan ile yaptığı görüşmeler kapalı kapılar ardında gerçekleşti. Lavrov, Muhammed Ali el-Hekim ile yaptığı görüşmenin ardından, “Körfez’de tansiyonun nasıl düşürüleceği konusunda ortak kanaatlerimiz var. Biz ve Iraklı dostlarımız, ayrışmaya sebep olacak planlara başvurulmasını değil, tüm tarafların omuz omuza verip güçlerini birleştirerek bu adımı atması gerektiğini düşünüyoruz” dedi.
Irak krizindeki gelişmelere bağlı olarak Pazartesi günü saat 18:00'de Irak'ın başkenti Bağdat ve diğer şehirlerde internet bağlantısı tekrar sağlandı. Iraklılar, internet bağlantısın tekrar sağlanması ile ilgili haberleri " WhatsApp" ve "Viber" uygulamaları ile paylaşıp kutladı. Birçok kişi Facebook ve Twitter’da gösterilere ilişkin paylaşım yaptı.
Bağdat Uluslararası Havalimanı'nda yabancı ülkelere uçuşlar devam ederken, Bağdat'ın Tahrir Meydanı ve havaalanına giden yollar dün akşama kadar kapalı kaldı. Ancak, internet bağlantısının son günlerde kesintiye uğraması, yeni uçuşlar için rezervasyon yapılması işlemlerinin askıya alınmasına neden oldu. İnternet bağlantısının tekrar sağlanmasından saatler sonra turizm şirketleri ve Irak havalimanlarının tekrar eskisi gibi çalışması bekleniyor.

Irak Başbakanı Muhammed Şiya es-Sudani, İran’daki rejimin çöküşüne ilişkin ‘aceleci hesaplamalar’ konusunda uyarıda bulunarak, bunun bütün bölgenin istikrarını bozacağını ve zaten istikrarsız olan bölgede bir güvenlik boşluğu yaratacağını söyledi.

Sudani, dün İngiliz haber ağı BBC'ye verdiği röportajda şunları söyledi:

“İran'daki rejim, hızla çökecekmiş gibi gösterildiği kadar zayıf değil. Bu rejim köklü bir rejim ve çok sayıda destekçisi ve yandaşı var.”

Irak Başbakanı İran'daki rejimin çöküşünün Irak'a etkisiyle ilgili bir soruya verdiği yanıtta, “Mantık, komşularda herhangi bir yerde çıkan yangının tüm bölgeye yayılacağını söylüyor. Bu yangından kimse korunamaz” ifadelerini kullandı.

Sudani, Irak'ın savaşın tüm bölgeye yayılmasından ‘gerçek bir endişe’ duyduğunu söyledi.

İsrail savaş uçakları, geçtiğimiz ay 12 gün süren savaş sırasında Irak hava sahasını kullanarak İran’daki hedefleri bombaladı. Başbakan Sudani bunu ‘ülkenin egemenliğinin ihlali’ olarak nitelendirdi.

Hükümetinin ülkenin savunma yapısında bir zayıflık tespit ettiğini, bunun üzerine Güney Kore ve Fransa'dan hava savunma sistemleri satın almak için çalışmalara başladığını ve son gerginliklerin ardından da bu süreci hızlandırmaya karar verdiğini söyleyen Irak Başbakanı, “Bizim bu tür ihlallere karşı koyacak yeterli ve ileri teknolojiye sahip bir hava savunma sistemimiz yok. Bu, aslında Irak'ı dahil olmadığı bir savaşa sürüklemek anlamına geliyordu” şeklinde konuştu.

Sudani, sözlerini şöyle sürdürdü:

“Planlarımızı kesinlikle sürdüreceğiz ve İsrail ya da başka herhangi bir ülkenin Irak hava sahasını ihlal etmesine izin vermeyeceğiz. Mümkün olan tüm araçları kullanacağız.”

Irak'ın yeni radar sisteminin bazı parçalarını teslim aldığını ve bu yıl içinde sistemin büyük bir kısmını teslim alacağını belirten Sudani, “Güney Kore'den ilk sevkiyatı alacağız, ancak daha fazlasına ihtiyacımız var” dedi.

İsrail ile İran arasındaki ateşkesin kırılganlığından duyduğu endişeyi dile getiren Sudani, ateşkesi tehdit eden en önemli unsurlardan birinin İsrail hükümetinin başında Binyamin Netanyahu'nun bulunması olduğunu söyledi.

Irak Başbakanı, şunları söyledi:

“Bu, tüm bölge için bir endişe kaynağı, çünkü savaşları ve çatışmaları tüm bölgeye yaymak bu kişinin hayatta kalma stratejisidir. Bu da bölgedeki tüm ülkelerle sorunlar yaratıyor. Gazze'de ateşkes sağlanamadı, Lübnan'da da durum aynı, Suriye'ye istediği zaman saldırıyor. Bu endişe verici bir durum.”

Rusya, Irak krizine dahil oluyor