Trablusşam kitlesel gösterilerde ulusal birliği sağladı

21 Ekim’de eylemcilerin arasında bulunan Lübnanlı kadınlar (AFP)
21 Ekim’de eylemcilerin arasında bulunan Lübnanlı kadınlar (AFP)
TT

Trablusşam kitlesel gösterilerde ulusal birliği sağladı

21 Ekim’de eylemcilerin arasında bulunan Lübnanlı kadınlar (AFP)
21 Ekim’de eylemcilerin arasında bulunan Lübnanlı kadınlar (AFP)

Trablusşam’taki kitlesel gösteriler, son 6 gündür Lübnan’da devam eden halk ayaklanmasında dönüm noktası oldu. Trablusşam’daki protesto gösterilerinde Müslümanlar ile Hristiyanlar arasında ortak yaşam temelinde şehrin ulusal kimliğini onarmanın yanı sıra yalnızca vaatler veren hükümet ve parlamentodaki temsilcilere karşı devrim yapma yönünde iki mesaj ortaya koyuldu.
Trablusşam’daki görüntüler, 21 Ekim’de de değişmedi. Öyle ki binlerce genç, en-Nur Meydanı’na akın etti. Geniş protesto gösterileri kapsamında binlerce kişi, Müslümanlar ve Hristiyanlar arasındaki birliği göstermek için Zağarta, Başri ve el-Kura gibi Hristiyan çoğunluğa sahip bölgelerde toplandı.
Ayaklanma, eylemcilerin güvenliğini sağlamak için ordu ve iç güvenlik güçleri tarafından uygulanan güvenlik önlemleri arasında gerçekleşti. Yerel kaynaklar, Şarku’l Avsat’a yaptıkları açıklamada, güvenlik güçlerinin ‘araç ve motosikletlerin meydana gelişini önlemek amacıyla en-Nur Meydanı’ndaki toplanma alanına giden yollara beton bariyerler’ koyduklarını belirtti.
Trablusşam’dan bakan ve milletvekilleri sessizliklerini korurken, bazıları da halk ayaklanmasına destek vererek, yandaşlarına gösterilere katılma çağrısı yaptı. Milletvekili Faysal Kerami, Trablusşam ve Lübnan’daki tüm bölgelerde yaşanan gösterilere destek verdiğini duyurdu. Kerami, Şarku’l Avsat’a yaptığı açıklamada, “Trablusşam’daki sahnenin iki anlamı var. Birincisi, Trablusşam hakkındaki söylentileri çürütmek. İkincisi ise şehir halkının onlarca yıldır çektiği acıları, dışlanmışlıkları ve mahrumiyetleri ifade etmektir” değerlendirmesinde bulundu. Faysal Kerami, “İnsanların ayaklanması kendiliğinden oldu, bir iç veya dış müdahaleyle değil. Bu temelde halkın ve taleplerinin yanındayız. Ailemden, destekçilerimden ve dostlarımdan halkın arasında olmalarını ve acılarıyla dayanışma sergilemesini istedim” dedi.
“Trablusşam, ‘başkent olma’ rolünü yeniden sağlamayı başardı”
Halk ayaklanmasının ve Trablusşam halkının siyasi liderlerinin eteklerinden ayrılmasının farklı siyasi yorumları olmasına rağmen eski Bakan Raşid Derbas, Şarku’l Avsat’a yaptığı açıklamada, “Trablusşam, kuzeyde bulunan tüm bölgelerdeki ‘başkent olma’ rolünü yeniden sağlamayı başardı. Geçtiğimiz yıllarda yaşadığı baskı, mahrumiyet ve ihmallere rağmen canlılığını ve çeşitliliğini yeniden kazandı” ifadelerini kullandı. Ayaklanmanın bir kısmının Trablusşam’daki gelenekselci liderlere ve iktidar temsilcilerine yönelik olduğunu söyleyen Derbas, “Tüm gençler, kalabalığın ortasındaki Trablusşam halkının ve tüm Lübnanlıların görüşlerini ortaya koyan Hristiyan din adamlarının yaptığı konuşmalara olumlu bir tepki gösterdi” dedi.
Aynı şekilde Milletvekili Faysal Kerami, “Kuzeyin başkentindeki ayaklanma, Lübnan’ı ve tüm dünyayı şaşırttı” diyerek sözlerini şöyle sürdürdü: “Bu gençlerin çabalarını boşa çıkartmayın. Bu gösterilerden fayda sağlamak ve mesajını çarpıtmak için hiçbir siyasi tarafa dahil olmayın.”
Yetkilileri de halkın sesini duymaya çağıran Kerami, tüm Lübnanlıların omuzlarında yük olan hükümete istifa çağrısında bulundu. Faysal Kerami, Hizbullah Genel Sekreteri Hasan Nasrallah’ın hükümetin istifasını reddetmesine ilişkin ifadelerine dair, “1992 yılından bu yana İsrail’e karşı direnişin başında duruyor. Ancak ben, partinin iç meselelere dair bazı tezleri karşısında ikna olmadım” dedi.
“Hedef Hizbullah’ı ortadan kaldırmaktır”
Öte yandan eski bakan Eşref Rifi, “Trablusşam, bugün gerçek ve ulusal yüzünü, bir arada yaşayan bir şehir olduğunu ve yasadışı olduğu söylentilerini çürüttüğünü gösteriyor” ifadelerini kullandı. Şarku’l Avsat’a konuşan Rifi, “On binlerce Trablusşamlı genç, meydanlara akın etti. Şehir halkının önderlik ettiği, samimi bir halk hareketini temsil ediyorlar. Liderlerin ve politikacıların faaliyetlerinden ne kadar bıktıklarını gösteriyorlar. Trablusşam’ı inşa etmek için tüm gereken, gerçek bir devlet kurmak, Hizbullah devletini kırmak ve ortadan kaldırmaktır. Bu ayaklanma, hedefine ulaşana kadar büyük bir güçle devam edecek. Plastik çözümler kabul edilmeyecek. Lübnan’da radikal ve nihai bir çözüme ihtiyaç var” ifadelerini kullandı.



Sudan Savaşında yeni umut penceresi: Suudi–ABD Girişimi

Sudan, on binlerce kişinin hayatını kaybettiği çatışmaların gölgesinde üçüncü yıl üst üste küresel insani krizler izleme listesinin başında yer aldı (Reuters)
Sudan, on binlerce kişinin hayatını kaybettiği çatışmaların gölgesinde üçüncü yıl üst üste küresel insani krizler izleme listesinin başında yer aldı (Reuters)
TT

Sudan Savaşında yeni umut penceresi: Suudi–ABD Girişimi

Sudan, on binlerce kişinin hayatını kaybettiği çatışmaların gölgesinde üçüncü yıl üst üste küresel insani krizler izleme listesinin başında yer aldı (Reuters)
Sudan, on binlerce kişinin hayatını kaybettiği çatışmaların gölgesinde üçüncü yıl üst üste küresel insani krizler izleme listesinin başında yer aldı (Reuters)

Sudanlıların, 15 Nisan 2023’ten bu yana yaşadıkları savaşın ve insani trajedinin yakın zamanda sona ereceğine dair umutları giderek zayıfladı. İlk kurşunun sıkıldığı andan itibaren bölgesel ve uluslararası girişimlerin tıkanması, kamuoyundaki karamsarlığı daha da derinleştirdi.

Veliaht Prens Muhammed bin Selman’ın inisiyatif alması ve Başkan Donald Trump’tan doğrudan müdahale istemesi, karamsar tablo içinde yeni bir umut penceresi açtı; Suudi Arabistan, kilitlenmiş sürecin çözümünde belirleyici bir aktör olarak öne çıktı.

Veliaht Prens, kısa süre önce ABD’ye yaptığı resmî ziyaret sırasında, savaşın durdurulmasına yardımcı olması için Başkan Trump’tan müdahale talep etti. Trump, 19 Kasım’da düzenlenen ABD–Suudi İş Forumu’nda yaptığı açıklamada bu talebi doğruladı.

dfrgt
Suudi Arabistan Veliaht Prensi Muhammed bin Selman, Riyad’daki el-Yemame Sarayı’nda Sudan Egemenlik Konseyi Başkanı Abdülfettah el-Burhan’ı kabul ederken (SPA)

Veliaht Prens’in Sudan’daki savaşı sona erdirmek için kendisinden doğrudan müdahale istediğini ifade eden Trump,  “Prens, Sudan konusunda belirleyici bir adım atmamı talep ediyor” dedi. Trump, ABD’nin çatışmanın bitirilmesinde etkin bir rol oynayacağını da sözlerine ekledi.

Halk ne diyor?

Savaşın harabeye çevirdiği Hartum’da vatandaşlar, Suudi hamlesini “kardeşlerden beklenen” bir adım olarak görüyor. Ahmed Musa, “Veliaht Prens’in yaptığı, kardeş bir ülke olan Suudi Arabistan’dan beklenen bir adımdır” diyor.

Hızlı Destek Güçleri’nin kontrolüne giren Faşir’de yaşayan Hava İbrahim, savaşın yıkımını şu sözlerle anlatıyor: “Savaş yeşili kuruyu yok etti; çok zarar gördük.”

Kuşatma altındaki Kuzey Kordofan’ın başkenti Ubeyd’en İsa Abdullah ise genel ruh hâlini şöyle özetliyor: “Savaştan etkilenmeyen ev kalmadı; bu nedenle kardeşlerin müdahalesini memnuniyetle karşılıyoruz.”

Sudan Kurucu İttifakı'nın (Te'sis) fiilî başkenti konumundaki Nyala’dan F. Cibril, kamuoyunun temel beklentisinin çatışmaların sona ermesi, insani yardımların ulaştırılması ve yerinden edilenlerin geri dönüşü olduğunu belirtti.

sa
Güney Sudan’ın Renk şehrinde bir sınır noktasından ayrılmayı bekleyen, yerinden edilmiş ailelerin kişisel eşyalarını taşıyan bir kamyon (Arşiv – AFP)

Sudanlılar dışarıdan dayatılan bir çözümden ziyade, tarafları yeniden müzakere masasına getirecek, siyasi süreçlerin zaman kazanmak için kullanılmasını engelleyecek “tarafsız” bir arabulucu istiyor. Kamuoyunda Suudi Arabistan’ın bu rolü üstlenebileceği düşünülüyor.

Geri adım sinyalleri

Resmî düzeyde tepkiler tek çizgide ilerlemedi. Trump’ın 19 Kasım 2025’te Veliaht Prens’in talebini açıklamasının hemen ardından, Egemenlik Konseyi Başkanı ve Ordu Komutanı Abdülfettah el-Burhan adımı memnuniyetle karşıladı ve X’te “Teşekkürler Prens Muhammed bin Selman, teşekkürler Başkan Trump” mesajını paylaştı.

Suudi ve ABD girişimlerine destek açıklayan Burhan hükümeti, barış için hazır olduğunu vurguladı; ancak Dörtlü Grup çerçevesindeki arabuluculuğa mesafeli durarak Suudi Arabistan’ın tek başına yürüteceği bir süreci ön plana çıkardı.

Askerî bir anlaşma mı?

Eski Başbakan Abdullah Hamduk’un liderliğindeki sivil-demokratik ittifak Sumud, Suudi çabalarını “yeni bir yol açabilecek olumlu bir adım” olarak değerlendirdi; ancak çözümün yalnızca askerler arasında kalmaması ve sivil aktörlerin kapsamlı bir uzlaşmaya dâhil edilmesi şartını koydu.

HDK’ye yakın Sudan Kurucu İttifakı da Suudi Arabistan’ın  hamlesini desteklediğini ve bunun krallığın Sudan’ın çöküşünü önleme konusundaki hassasiyetini yansıttığını söyledi.

Girişim başarılı olur mu?

Sudanlılar, Suudi–ABD girişimlerinin ateşkesi zorlayan, insani yardım geçişlerini mümkün kılan ve krizi yeniden üretmeyen bütüncül bir diplomatik çerçeveye dönüşmesini umuyor. Avukat Hatem İlyas, Şarku’l Avsat’a bu yaklaşımın “en büyük ihtiyaç” olduğunu ifade etti.

İlyas, Şarku’l Avsat’a, savaşın en büyük zorluğunun meşruiyet mücadelesi, toplumsal bölünme, kurumların zayıflığı ve çok sayıda aktörün çıkar çatışmalarından kaynaklanan karmaşık yapı olduğunu ifade etti.

rty6
Faşir’den kaçan Sudanlılar, 19 Kasım 2025’te Kuzey Sudan’daki Debbe kentinde bulunan “El-Ifad” yerinden edilmişler kampına ulaştıktan sonra dinlenirken (AFP)

Tüm belirsizliklere karşın, Sudan’ın doğusundan batısına uzanan kentlerde ortak bir duygu öne çıkıyor. Paris’te yaşayan gazeteci Muhammed el-Esbat, kamuoyunda silahların susmasına ve uzun süredir beklenen barışa giden yola dair temkinli ama güçlü bir beklentinin hâkim olduğunu ifade etti.

Yakın bir çözüme dair umutların zayıflamasının ardından, Egemenlik Konseyi Başkanı Abdülfettah el-Burhan’ın 15 Aralık’ta Riyad’a yaptığı ziyaret ve Veliaht Prens’le gerçekleştirdiği üst düzey görüşme, yeniden iyimser bir hava yarattı.

Riyad’da bu görüşmenin yapılması bile, savaşın durdurulması ve insani felaketin sona erdirilmesine yönelik yeni bir umut kapısı araladı. Genel kanaat, “Suudi Arabistan’ın Sudan’da savaşı durdurma dosyasını önceliklerinin başına aldığı” yönünde.

Savaşın yorduğu, canlar aldığı, geçim kaynaklarını yok ettiği ve milyonları mülteci ile yerinden edilmiş kişi hâline getirdiği Sudanlılar, ülkelerine, evlerine ve özledikleri hayatlarına dönmeyi umut ediyor. Peki bu kez girişimler kalıcı bir barış getirecek mi?


Şam–SDG hattında belirsizlik: Anlaşma iddiaları yalanlandı

Fotoğraf:  Reuters
Fotoğraf:  Reuters
TT

Şam–SDG hattında belirsizlik: Anlaşma iddiaları yalanlandı

Fotoğraf:  Reuters
Fotoğraf:  Reuters

Suriye’nin El Vatan gazetesi, bugün (perşembe) hükümetten bir kaynağa dayandırdığı haberinde, Suriye hükümeti ile Suriye Demokratik Güçleri (SDG) arasında yakın zamanda bir askerî anlaşmaya varılacağı yönündeki iddiaların yalanlandığını aktardı.

Kaynak, SDG ile temasların şu anda durmuş olduğunu ve hükümetin, Suriye Savunma Bakanlığı tarafından sunulan bir öneriye SDG’nin verdiği yanıtı değerlendirdiğini vurguladı.

Suriye televizyonu ise bugün, bir kaynağa dayandırarak, ABD arabuluculuğunda hükümet ile SDG arasında, unsurların yıl sonundan önce Suriye ordusu ve iç güvenlik güçlerine entegre edilmesini öngören bir askerî anlaşmaya yakında varılmasının beklendiğini bildirmişti.

Televizyonun aktardığına göre, söz konusu anlaşma Savunma ve İçişleri bakanlıklarına 90 bin unsurun entegre edilmesini ve Rakka, Deyrizor ve Haseke’de Savunma Bakanlığına bağlı güçler içinde SDG’ye tahsis edilecek üç askerî tümeni kapsıyor.

Kaynak ayrıca, hükümet güçlerinin Suriye’nin kuzeydoğusuna girişi, askerî karar alma mekanizması ile görev, yetki ve sorumlulukların dağılımı gibi başlıca ihtilaflı konuların hâlen müzakere edildiğini belirtti.


Katz: İsrail, yerleşimlerini korumak için Gazze Şeridi’nde güvenlik kuşağı kuracak

Batı Şeria’da Cenin kenti yakınlarında bulunan ve tahliye edilen İsrail yerleşimi Sanur’da İsrailli askerler (EPA)
Batı Şeria’da Cenin kenti yakınlarında bulunan ve tahliye edilen İsrail yerleşimi Sanur’da İsrailli askerler (EPA)
TT

Katz: İsrail, yerleşimlerini korumak için Gazze Şeridi’nde güvenlik kuşağı kuracak

Batı Şeria’da Cenin kenti yakınlarında bulunan ve tahliye edilen İsrail yerleşimi Sanur’da İsrailli askerler (EPA)
Batı Şeria’da Cenin kenti yakınlarında bulunan ve tahliye edilen İsrail yerleşimi Sanur’da İsrailli askerler (EPA)

İsrail Savunma Bakanı Israel Katz, bugün (perşembe) Gazze savaşıyla ilgili açıklamalarında, “Gazze’de kazandık” dedi. Hamas ile olası bir ateşkes anlaşmasına değinen Katz, ülkesinin “Gazze’den asla ayrılmayacağını” söyledi. Katz, İsrail Gazze Şeridi içinde, yerleşimleri korumak amacıyla bir güvenlik kuşağı oluşturacağını ifade etti.

Savunma Bakanı Katz, Hamas’ın silah bırakması gerektiğini yineleyerek, aksi takdirde “İsrail’in bu görevi kendisinin yerine getireceğini” ifade etti.

Şarku’l Avsat’ın Yedioth Ahronoth gazetesinden aktardığı habere göre Katz, Bnei Akiva, Ulpanot Merkezi ve Makor Rishon’un ortak düzenlediği Ulusal Eğitim Konferansı’nda yaptığı konuşmada, ABD Başkanı Donald Trump’ın planı çerçevesinde Hamas silah bırakmazsa İsrail’in bu adımı bizzat atacağını söyledi.

Haberde, ordunun Gazze’den çekilmesini ve bölgenin Filistinlilere devrini içeren anlaşmaya karşın, Katz’ın Gazze Şeridi’ni çevreleyen bir güvenlik kuşağının yerleşimlerin korunması amacıyla kurulacağını ifade ettiği belirtildi.

Öte yandan Batılı ülkeler iki devletli çözümden söz etmeyi sürdürürken, İsrail parlamentosu Knesset, Haziran 2024’te Ürdün Nehri’nin batısında bir Filistin devletinin kurulmasını reddeden kararı resmen kabul etmişti. Kararda, 7 Ekim olaylarının ardından bir Filistin devleti kurulmasının “teröre ödül” anlamına geleceği savunulmuş ve bunun Hamas’ı daha da teşvik edeceği öne sürülmüştü.

İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ile aşırı sağcı dini kanattan bazı bakanlar da defalarca Filistin devleti kurulmayacağını dile getirmişti.