Trablusşam kitlesel gösterilerde ulusal birliği sağladı

21 Ekim’de eylemcilerin arasında bulunan Lübnanlı kadınlar (AFP)
21 Ekim’de eylemcilerin arasında bulunan Lübnanlı kadınlar (AFP)
TT

Trablusşam kitlesel gösterilerde ulusal birliği sağladı

21 Ekim’de eylemcilerin arasında bulunan Lübnanlı kadınlar (AFP)
21 Ekim’de eylemcilerin arasında bulunan Lübnanlı kadınlar (AFP)

Trablusşam’taki kitlesel gösteriler, son 6 gündür Lübnan’da devam eden halk ayaklanmasında dönüm noktası oldu. Trablusşam’daki protesto gösterilerinde Müslümanlar ile Hristiyanlar arasında ortak yaşam temelinde şehrin ulusal kimliğini onarmanın yanı sıra yalnızca vaatler veren hükümet ve parlamentodaki temsilcilere karşı devrim yapma yönünde iki mesaj ortaya koyuldu.
Trablusşam’daki görüntüler, 21 Ekim’de de değişmedi. Öyle ki binlerce genç, en-Nur Meydanı’na akın etti. Geniş protesto gösterileri kapsamında binlerce kişi, Müslümanlar ve Hristiyanlar arasındaki birliği göstermek için Zağarta, Başri ve el-Kura gibi Hristiyan çoğunluğa sahip bölgelerde toplandı.
Ayaklanma, eylemcilerin güvenliğini sağlamak için ordu ve iç güvenlik güçleri tarafından uygulanan güvenlik önlemleri arasında gerçekleşti. Yerel kaynaklar, Şarku’l Avsat’a yaptıkları açıklamada, güvenlik güçlerinin ‘araç ve motosikletlerin meydana gelişini önlemek amacıyla en-Nur Meydanı’ndaki toplanma alanına giden yollara beton bariyerler’ koyduklarını belirtti.
Trablusşam’dan bakan ve milletvekilleri sessizliklerini korurken, bazıları da halk ayaklanmasına destek vererek, yandaşlarına gösterilere katılma çağrısı yaptı. Milletvekili Faysal Kerami, Trablusşam ve Lübnan’daki tüm bölgelerde yaşanan gösterilere destek verdiğini duyurdu. Kerami, Şarku’l Avsat’a yaptığı açıklamada, “Trablusşam’daki sahnenin iki anlamı var. Birincisi, Trablusşam hakkındaki söylentileri çürütmek. İkincisi ise şehir halkının onlarca yıldır çektiği acıları, dışlanmışlıkları ve mahrumiyetleri ifade etmektir” değerlendirmesinde bulundu. Faysal Kerami, “İnsanların ayaklanması kendiliğinden oldu, bir iç veya dış müdahaleyle değil. Bu temelde halkın ve taleplerinin yanındayız. Ailemden, destekçilerimden ve dostlarımdan halkın arasında olmalarını ve acılarıyla dayanışma sergilemesini istedim” dedi.
“Trablusşam, ‘başkent olma’ rolünü yeniden sağlamayı başardı”
Halk ayaklanmasının ve Trablusşam halkının siyasi liderlerinin eteklerinden ayrılmasının farklı siyasi yorumları olmasına rağmen eski Bakan Raşid Derbas, Şarku’l Avsat’a yaptığı açıklamada, “Trablusşam, kuzeyde bulunan tüm bölgelerdeki ‘başkent olma’ rolünü yeniden sağlamayı başardı. Geçtiğimiz yıllarda yaşadığı baskı, mahrumiyet ve ihmallere rağmen canlılığını ve çeşitliliğini yeniden kazandı” ifadelerini kullandı. Ayaklanmanın bir kısmının Trablusşam’daki gelenekselci liderlere ve iktidar temsilcilerine yönelik olduğunu söyleyen Derbas, “Tüm gençler, kalabalığın ortasındaki Trablusşam halkının ve tüm Lübnanlıların görüşlerini ortaya koyan Hristiyan din adamlarının yaptığı konuşmalara olumlu bir tepki gösterdi” dedi.
Aynı şekilde Milletvekili Faysal Kerami, “Kuzeyin başkentindeki ayaklanma, Lübnan’ı ve tüm dünyayı şaşırttı” diyerek sözlerini şöyle sürdürdü: “Bu gençlerin çabalarını boşa çıkartmayın. Bu gösterilerden fayda sağlamak ve mesajını çarpıtmak için hiçbir siyasi tarafa dahil olmayın.”
Yetkilileri de halkın sesini duymaya çağıran Kerami, tüm Lübnanlıların omuzlarında yük olan hükümete istifa çağrısında bulundu. Faysal Kerami, Hizbullah Genel Sekreteri Hasan Nasrallah’ın hükümetin istifasını reddetmesine ilişkin ifadelerine dair, “1992 yılından bu yana İsrail’e karşı direnişin başında duruyor. Ancak ben, partinin iç meselelere dair bazı tezleri karşısında ikna olmadım” dedi.
“Hedef Hizbullah’ı ortadan kaldırmaktır”
Öte yandan eski bakan Eşref Rifi, “Trablusşam, bugün gerçek ve ulusal yüzünü, bir arada yaşayan bir şehir olduğunu ve yasadışı olduğu söylentilerini çürüttüğünü gösteriyor” ifadelerini kullandı. Şarku’l Avsat’a konuşan Rifi, “On binlerce Trablusşamlı genç, meydanlara akın etti. Şehir halkının önderlik ettiği, samimi bir halk hareketini temsil ediyorlar. Liderlerin ve politikacıların faaliyetlerinden ne kadar bıktıklarını gösteriyorlar. Trablusşam’ı inşa etmek için tüm gereken, gerçek bir devlet kurmak, Hizbullah devletini kırmak ve ortadan kaldırmaktır. Bu ayaklanma, hedefine ulaşana kadar büyük bir güçle devam edecek. Plastik çözümler kabul edilmeyecek. Lübnan’da radikal ve nihai bir çözüme ihtiyaç var” ifadelerini kullandı.



Meclis Başkanı'nın ‘Irak'ın kimliği’ konusundaki açıklamaları siyasi krize yol açtı

 Irak Temsilciler Meclisi Başkanı Mahmud el-Meşhedani (Irak Temsilciler Meclisi internet sitesi)
Irak Temsilciler Meclisi Başkanı Mahmud el-Meşhedani (Irak Temsilciler Meclisi internet sitesi)
TT

Meclis Başkanı'nın ‘Irak'ın kimliği’ konusundaki açıklamaları siyasi krize yol açtı

 Irak Temsilciler Meclisi Başkanı Mahmud el-Meşhedani (Irak Temsilciler Meclisi internet sitesi)
Irak Temsilciler Meclisi Başkanı Mahmud el-Meşhedani (Irak Temsilciler Meclisi internet sitesi)

Irak Temsilciler Meclisi Başkanı Mahmud el-Meşhedani'nin açıklamaları, yardımcısı Muhsin el-Mendelavi ile yaşadığı tartışmanın ardından siyasi krize yol açarak dün yapılması planlanan oturumun ertelenmesine neden oldu.

El-Meşhedani, ‘Irak'ın kimliği’ olarak tanımladığı şeyin anayasa metninde belirtildiği gibi ‘Arap Birliği'nin kurucu üyesi’ olmakla ilişkilendirilmesini kınamış ve açıklamasında ‘bu kimliğin binlerce yıl öncesine dayandığını’ belirtmişti.

Söz konusu kimliğin bu bağlantıyla nitelendirilmesine ilişkin bir soruya cevaben el-Meşhedani, bu bağlantıyı tamamen uygunsuz bularak ‘saçma’ kelimesini kullandı ve siyasi bir krize yol açtı.

Oturumun ertelenmesine, yapılmaması konusunda ısrar etmesine ve açıklamalarını geri çekmemesine rağmen el-Meşhedani bugün X platformunda “Gerçek bir sınav anında Sünni bloklar başkan etrafında kenetleniyor” diye yazdı ve meclis başkanına destek vermek için parlamento merkezinde toplanan Sünni milletvekillerine atıfta bulundu.

Irak'ın siyasi geleneğine göre meclis başkanlığı Sünni güçlerin elindeyken, Kürtler cumhurbaşkanlığı, Şiiler ise başbakanlık koltuğuna oturuyor.

Başbakan Muhammed Şiya es-Sudani'nin liderliğindeki İnşa ve Kalkınma Bloğu, yardımcısıyla patlak veren krizi kontrol altına almak amacıyla Sünni kampı dışından el-Meşhedani'ye desteğini açıklayan ilk siyasi bloklardan biri oldu.

İnşa ve Kalkınma Bloğu Sözcüsü Firas el-Meslemavi yaptığı basın açıklamasında, “Cabbar el-Kenani, Muhammed es-Sayhud, Kazım et-Tuki ve Murtaza es-Saadi'nin de aralarında bulunduğu 5 milletvekilinden oluşan blok liderliği, oturumu etkileyen sözlü tartışmalarla ilgili olarak parlamento içinde yaşananların koşullarını belirlemek üzere Temsilciler Meclisi Başkanlığı ile kapalı bir toplantı gerçekleştirdi” dedi.

El-Meslemavi, “Yaşananlar, meclis başkanlığının toplu olarak sorumlu olduğu bir emsal teşkil ediyor. Çünkü en yüksek yasama otoritesi olan yasama kurumunun başkanlığını ve üyelerini düzenleyen usul kuralları ve Temsilciler Meclisi yasası vardır. Bu nedenle bir blok olarak çözümlerle birlikteyiz ve oturumları düzenlemek ve önemli yasaları geçirmek için uygun yolları destekliyoruz” ifadelerini kullandı.

Sudani liderliğindeki İnşa ve Kalkınma Bloğu’nun el-Meşhedani ve yardımcılarıyla görüşmesi, parlamentodaki Sünni blokların el-Meşhedani'yi destekleyici bir tutum sergilemek üzere bir araya gelmesinin ardından gerçekleşti.

 Irak Başbakanı Muhammed Şiya es-Sudani ile Temsilciler Meclisi Başkanı Mahmud el-Meşhedani arasında Bağdat'ta gerçekleşen bir görüşmeden (hükümet medyası)Irak Başbakanı Muhammed Şiya es-Sudani ile Temsilciler Meclisi Başkanı Mahmud el-Meşhedani arasında Bağdat'ta gerçekleşen bir görüşmeden (hükümet medyası)

Yanlış anlama

Sünni bir siyasetçiye göre, ‘el-Meşhedani'nin açıklamaları herhangi bir belirsizlik içermiyor, ancak Şii güçlerin yardımcısını bu yöne iten kasıtlı bir iradesi olduğu anlaşılıyor’.

Adının açıklanmaması kaydıyla Şarku'l Avsat'a konuşan Sünni siyasetçi, “El-Meşhedani ile pek çok konuda aynı fikirde olmasam da, Irak'ın kimliği ve anayasal olarak Arap Birliği üyeliğiyle ilişkilendirilmesi konusunda söyledikleri doğru. Hatalı olan Irak anayasasını hazırlayan taraftır” dedi.

Söz konusu tartışma, Temsilciler Meclisi Başkan Yardımcısı Muhsin el-Mendelavi’nin el-Meşhedani'yi telefonla arayarak “Irak'a hakaret ettin” demesiyle başladı.

Telefon görüşmesiyle yetinmeyen el-Mendelavi tartışmayı sürdürmek üzere el-Meşhedani'nin ofisine gitti ve ‘Irak'ın kimliği’ hakkındaki açıklamalarına itiraz etti. El-Meşhedani ise “Irak, Arap Birliği kurumundan daha büyüktür, 7 bin yıllıktır ve kimliğini onlarca yıllık bir kurumdan alması makul değildir” şeklinde yanıt verdi.

El-Meşhedani'nin Arap Birliği'ne ilişkin açıklamaları, meclis başkanlığı ile ilişkilerde bardağı taşıran son damla gibi görünse de el-Meşhedani televizyonda yaptığı açıklamalarda, Irak'ta önümüzdeki ay gösteriler düzenleneceğini ve bir güvenlik sorunu yaşanması halinde ‘acil durum hükümetine’ gidilebileceğini söylemek gibi başka önemli konuları da gündeme getirdi. ABD'nin Halk Seferberlik Güçleri (Haşdi Şabi) ile ilgili olarak tüm siyasi liderlere mesaj gönderdiğini de doğrulayan el-Meşhedani, ABD'nin yaklaşımının Halk Seferberlik Güçleri’ni yapılandırmak değil, güvenlik güçlerine entegre etmek olduğunu belirtti.

‘Boşluğu doldurmak’

Araştırmacı Yahya el-Kubeysi Şarku’l Avsat'a yaptığı açıklamada şöyle dedi: “Devlet içindeki Sünni temsiliyeti sadece bir boşluğu dolduruyor, çünkü bu boşluğu Şii siyasi aktörler yönlendiriyor.”

El-Kubeysi'ye göre bu durum, Federal Yüksek Mahkeme'nin Irak Temsilciler Meclisi eski Başkanı Muhammed el-Halbusi'yi görevinden alma ve parlamentodan ihraç etme kararına kadar uzanıyor.

El-Kubeysi, “Bu karar anayasal ya da yasal bir argümana dayanmıyordu; daha ziyade siyasi bir karardı. Federal Yüksek Mahkeme de bu kararı almak için bir araçtı” ifadelerini kullandı.

Araştırmacı Seyf es-Saadi'ye göre ‘Temsilciler Meclisi'nin krizi 61. madde ve fıkralarında öngörülen yasama sürecinden sapması ve siyasi bloklar ile liderlerinin meclisin genel gidişatını kontrol etmesidir. Tüm sorumluluk meclis başkanlığına atfedilemez; aksine Temsilciler Meclisi Başkanı’nın sorumluluğu milletvekillerinin sorumluluğunu tamamlayıcı niteliktedir. Milletvekillerinin çoğu kendi bloklarının direktiflerini takip etmekte ve başkanlarının kararlarına uymamakta, bu da parlamento içinde tıkanıklığa yol açmaktadır.’

Es-Saadi Şarku’l Avsat'a verdiği demeçte, ‘beşinci parlamento döneminin sona erdiğini ve halen yürütme makamının performansını denetleyecek anayasal bir dayanaktan yoksun olduğunu’ ifade etti.