Bebeklerde uzun süren sarılığa dikkat

Bebeklerde uzun süren sarılığa dikkat
TT

Bebeklerde uzun süren sarılığa dikkat

Bebeklerde uzun süren sarılığa dikkat

Özel Hatem Hastanesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Mustafa Çiftçi, Yenidoğan sarılığı bebeklerin üçte ikisinde görülen, kendiliğinden geçen fakat yine de ciddi durumlara yol açma ihtimali olan bir hastalık olduğunu belirtti.
Yenidoğan sarılığının geçici bir durum olduğunu ancak yüksek bilirubin düzeylerinde kalıcı zihinsel zararlara yol açabileceği için ihmal edilmemesi gerektiğinin altını çizen Özel Hatem Hastanesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Mustafa Çiftçi, “Bebeğin karaciğerinin, aşırı miktarda üretilen biluribinin kandan temizlenmesini karşılayamadığı durumda, vücuttan yeterli miktarda atılamayan bilirubin, kanda ve dokularda birikmeye başlar. Bebeğin derisine nüfus eden bilirubin, bebeğin cildinin sarı renkli bir görünüm almasına ve yenidoğan sarılığına neden olur” dedi.
“Sarılığa yatkın olan bebekler daha dikkatli takip edilmeli”
Dr. Mustafa Çiftçi, “Erken doğmuş bebekler, doğum esnasında kafa derisi altında kanama meydana gelmiş olanlar, İlk 24 saatte sarılığı belirlenenler, emme sorunu olup buna bağlı olarak iyi beslenemeyen bebekler, sarılığı iki haftadan uzun süren bebekler, büyük kardeşlerinde yenidoğan dönemlerinde ışık tedavisi gerektirecek kadar sarılık belirlenmiş olanlar şeklinde sıralayabiliriz” şeklinde konuştu.
“Yenidoğan döneminde görülen sarılıkların çoğu fizyolojiktir”
Dr. Mustafa Çiftçi, “Olağan yenidoğan sarılığı (fizyolojik sarılık) yaşamın 2. gününden sonra başlayarak 1-2 hafta sürebilmektedir. Genellikle tedavi gerektirmemektedir. Bebeğin sık aralıklarla anne sütü alması bilirubinin vücuttan atılımını hızlandırarak sarılığın erken dönemde düzelmesini sağlar” ifadelerini kullandı.
“Uzun süren sarılık ciddi sağlık problemi habercisi olabilir”
Dr. Mustafa Çiftçi, “Yeni doğan bebeklerde sarılığın erken tespiti ve takibi oldukça önemlidir. Çünkü sarılık çoğunlukla kendiliğinden geçse de, bazı durumlarda bilirubin yüksek seviyelere ulaşıp bir çok hastalığa neden olabilir. Sarılığı olan her bebeğin detaylı olarak değerlendirilmesi gerekir. Bebeklerde doğumdan sonraki 2. günden erken başlayan, hızla artan ve çok yüksek seviyeye çıkan sarılık gelişmesi durumunda fizyolojik olmayan bir sarılıktan şüphelenilmeli ve ileri tetkikler planlanmalıdır. Zamanında doğan bebeklerde 2 haftadan, erken doğan bebeklerde 3 haftadan uzun süren sarılıklar uzamış sarılık olarak değerlendirilir. Bu durumda kan grubu uyuşmazlığı, bazı enzim eksiklikleri, idrar yolu enfeksiyonu, tiroid bezinin yetersiz çalışması, doğuştan metabolik hastalıklar araştırılmalıdır. Sarılık düzeyi belirli seviyenin üzerine çıktığında ve uygun tedavi edilmediğinde beyin dokusu üzerinde kalıcı hasara ve uzun dönemde nörolojik bozukluklara sebep olabilir. Bu nedenle sarılığı olan yeni doğanların özellikle ilk bir hafta-on gün içindeki doktor takipleri çok önemlidir” ifadelerine yer verdi.
“Annelerin bebeklerini iyi gözlemlemeleri gerekiyor”
Annelerin bebeklerini iyi gözlemlemeleri gerektiğini belirten Dr. Çiftçi, “Yenidoğan sarılığında ilk olarak göz akındaki sarımsı renk daha sonra ellere, ayaklara ve gövdeye yayılır. Bebeğin cildindeki sarılık giderek koyulaşıp belirginleşir. Sarılığı olan bebek uykuya daha çok meyilli olur ve emmesi azalır. Böyle bir durum görüldüğünde vakit geçirmeden bebeğin doktora götürülmesi gerekir. Çünkü bu belirtiler, bilirubin düzeyinin yükselmiş olduğuna işaret edebilir” diye konuştu.

 


Dev cinsel organlarıyla şaşırtan 4 yeni tarantula türü keşfedildi

Umman'da yaşayan Satyrex ferox, ismini saldırgan davranışlarından alıyor (Bobby Bok)
Umman'da yaşayan Satyrex ferox, ismini saldırgan davranışlarından alıyor (Bobby Bok)
TT

Dev cinsel organlarıyla şaşırtan 4 yeni tarantula türü keşfedildi

Umman'da yaşayan Satyrex ferox, ismini saldırgan davranışlarından alıyor (Bobby Bok)
Umman'da yaşayan Satyrex ferox, ismini saldırgan davranışlarından alıyor (Bobby Bok)

Bilim insanları cinsel organları şaşırtıcı derecede büyük 4 yeni tarantula türü keşfetti. Hayatta kalma stratejisi olduğu düşünülen bu özellikleri nedeniyle canlılar yeni bir cins altında sınıflandırıldı. 

Bazı türlerde dişi örümceklerin, erkeklerden daha büyük olması sonucu çiftleşmenin ardından erkekler, partnerlerine yem olabiliyor. 

Yeni bir çalışmaya göre Arap Yarımadası ve Afrika Boynuzu'nda yaşayan bazı tarantula türlerinin erkekleri buna karşı özel bir strateji geliştirmiş gibi görünüyor.

Finlandiya'daki Turku Üniversitesi'nden Dr. Alireza Zamani ve ekip arkadaşları bu bölgelerde, beklenmedik derecede uzun cinsel organa sahip 4 yeni tür buldu.

Araştırmacılar bu özellikleri nedeniyle hayvanlar için yeni bir sınıf tanımladı. Dr. Zamani, "Hem morfolojik hem de moleküler verilere göre en yakın akrabalarından o kadar farklılar ki, onları sınıflandırmak için tamamen yeni bir cins oluşturmak zorunda kaldık ve adını Satyrex koyduk" diyor.

Cinsin adı, Yunan mitolojisinde son derece büyük bir penise sahip bir yarı insan, yarı hayvan olan Satir ve Latince "kral" anlamına gelen rex kelimelerinin birleşiminden oluşuyor.

Bulguları hakemli dergi ZooKeys'te yayımlanan çalışmaya göre bu örümcekler, bilinen tüm tarantulalar arasında en uzun dokungaçlara sahip. Dokungaçlar, erkek örümceklerin çiftleşme sırasında sperm aktarmak için kullandığı özel uzantıları ifade ediyor. 

14 santimetrelik bacak aralığıyla yeni cinsin en büyük türü olan Satyrex ferox erkeklerinin dokungaç boyu 5 santimetreye ulaşıyor. Bu, vücudun ön kısmından neredeyse 4 kat daha uzun.

Tür ismini Latincede "vahşi, hiddetli" anlamına gelen "ferox" sözcüğünden alıyor. Dr. Zamani "Bu son derece savunmacı bir tür. En ufak bir rahatsızlıkta ön bacaklarını tehditkar bir şekilde kaldırıp bazal segmentlerindeki kılları birbirine sürterek yüksek bir tıslama sesi çıkarıyor" diye açıklıyor.

Gruptaki diğer türler olan S. arabicus ve S. somalicus, yaşadıkları bölgelerin isimlerini aldı. Son türe de parlak görünümünden dolayı Latincede "güzel" anlamına gelen S. speciosus adı verildi.

Bilim insanları ayrıca 1903'te Yemen'de tanımlanan bir türün de Satyrex cinsine yerleştirilmesine karar vererek ona S. longimanus adını uygun gördü. 

Araştırmacılar bu 5 tarantula türünün uzun cinsel organlarının, dişilerin yemeği olmaktan kaçmalarına imkan tanıdığını düşünüyor. 

Dr. Zamani bulguları şöyle açıklıyor:

Kesin olmamakla birlikte uzun dokungaçların, erkeğin çiftleşme sırasında daha güvenli bir mesafede durmasını ve son derece saldırgan dişi tarafından saldırıya uğrayıp mideye indirilmekten kaçınmasını sağlayabileceğini öne sürüyoruz.

Independent Türkçe, Popular Science, EurekAlert, ZooKeys