عربي English Türkçe اردو فارسى
Logo
Son Haberler
EKONOMİ

​Libya’nın Rusya’da basılan banknotları tartışmaya neden oldu

Trablus'taki banka şubelerinden birindeki para sayma makinesi. (Reuters)
Trablus'taki banka şubelerinden birindeki para sayma makinesi. (Reuters)
    İstanbul/Şarku'l Avsat
TT
TT

​Libya’nın Rusya’da basılan banknotları tartışmaya neden oldu

Trablus'taki banka şubelerinden birindeki para sayma makinesi. (Reuters)
Trablus'taki banka şubelerinden birindeki para sayma makinesi. (Reuters)

Kerime Naci
Malta güvenlik güçleri 1 Kasım’da Libya Merkez Bankası’nın ülkenin doğusundaki paralel hükümet Tobruk merkezli Temsilciler Meclisi’ne (TM) bağlı el-Beyda’daki başkanı Ali el-Hibri’nin talebi üzerine Rusya’da basılmış olan Libya para birimleriyle dolu konteynırlara el koydu. Operasyonun ardından Rusya’da basılan Libya paraları tartışması yeniden alevlendi.
Trablus’taki Merkez Bankası, Başkanlık Konseyi’nin talebinde daha önce Rusya'da basılan para birimlerinin tedavülden kaldırılması veya bu paralarla işlem yapılmasının askıya alınmasına ilişkin tedbirlerin hiçbirinin uygulamadığını doğruladı.
Reuters’ın haberine göre El-Beyda Merkez Bankası, son üç yılda 10,8 milyar Libya dinarı bastırıldığını ve bu banknotların 4,5 milyar dinarlık bir kısmının bu yıl Trablus’un kontrolünü ele geçirmek için yapılan askeri operasyonun öncesinde ve sonrasında taksit taksit teslim edildiğini bildirdi.
Enflasyon
Libya Başkanlık Konseyi, 6 Haziran 2018 tarihinde Tunus'ta, TM Maliye Komisyonu, Libya Devlet Yüksek Konseyi’nin Sosyal ve Ekonomik Projeleri Gelişme ve Kalkındırma Komisyonu ve Libya Merkez Bankası yetkililerinin katıldığı bir toplantıyla ekonomik reformun şemasını çizmeye başladı. Toplantıda 1 Ağustos 2018 itibariyle başlayacak bir ekonomik reform paketinin yürürlüğe konulması kabul edildi. Pakette birkaç önemli noktaya değinildi. Bunların başında döviz satışlarına vergi uygulanması ve Libya Merkez Bankası'nın bankacılık işlemlerini engelleyen herkese karşı yasal işlem başlatılması vardı.
Libya Ticaret, Sanayi ve Tarım Odaları Birliği Ekonomik İşler Direktörü Vahid El-Cebu, Libya mali piyasasında herhangi bir çalışma yapılmadan milyarlarca dinarlık yeni banknotların tedavüle girmesinin ülkedeki enflasyonu büyük ölçüde artırabileceği uyarısında bulundu. Cebu, ABD doları karşısında büyük değer kaybeden Libya dinarının yine 2016 yılındaki 1 doların 9 dinar olduğu değere geri döndüğünü kaydetti.
Dinarda toparlanma
Şarku'l Avsat'ın Independent Arabia'dan çevirdiği habere göre, Ulusal Mutabakat Hükümeti’nin (UMH) uyguladığı ekonomik reformlar dinarın dolar karşısında toparlanmasını sağladı ve 1 dolar 4,15 dinara kadar geriledi. Cebu, Libya Merkez Bankası’nın yönetim kurulu toplantısı yapmadan Rusya’ya para bastırdığını ve bunun da para politikalarının Merkez Bankası Yönetim Kurulu tarafından oy birliğiyle belirlenmesi gerektiğini öngören 2015 tarihli ve 1 nolu kanun uyarınca yasa dışı olduğunu vurguladı. Cebu, El-Beyda Merkez Bankası Başkanı Ali el-Hibri’nin bu kararı tek başına aldığını da sözlerine ekledi.
Konuyla ilgili değerlendirmelerde bulunan Trablus Milli Genel Kongre (MGK) üyesi Abdulkadir Huveyli ise konuya dair şunları söyledi:
“Eğer Libya ekonomisi hareket halinde olsaydı daha fazla banknot basma politikası işe yarayabildi. Bu eylem, ekonominin atardamarlarına pompalanan yeni kandır. Böylece temel ihtiyaç ürünlerinin fiyatları düşer, girişimciler yatırım yapmak ister ve ekonominin büyüme çarkı yeniden dönmeye başlar. Ancak bu politika, Libya gibi bir örnekte başarısızlık anlamına gelir. Çünkü ülkenin ekonomisi durgunluk yaşıyor.”
Siyasi örtü
UMH’nin Rusya’da basılan banknotları tedavülden kaldırma kararıyla ilgili değerlendirmelerde bulunan ekonomi uzmanı Muntasir Şaban, bunun yalnızca Trablus’u almak için operasyon düzenleyen Mareşal Halife Hafter'i geri çekilmek zorunda bırakmak için alınmış siyasi bir karar olduğunu söyledi. Şaban yaptığı değerlendirmede, “ Rusya'da basılan banknotların üç yıldır ticari bankalarda dolaşımda olduğu göz önüne alındığında Fayiz es-Serrac (UMH Başkanlık Konseyi Başkanı), bu kararı niçin şimdi vermiştir?” diye sorguladı. Banknot basılmasının yasal olduğunu söyleyen Şaban, bunun nedenini ise El-Beyda Merkez Bankası Başkanı’nın uluslararası onaylı bir imza yetkisine sahip olmasına bağladı. Şaban, Merkez Bankası’nın Rusya’da basılan ve Merkez Bankası Başkanı tarafından yasallaştırılan banknotların değeri kadar altın rezervine sahip olduğunun altını çizdi.
Karışıklık ve bölünme
Libya’nın finans çevrelerinde yaşanan karışıklık ve bölünmeler sebebiyle yaşabilecek mali durgunluğa karşı uyaran Şaban, UMH Başkanlık Konseyi Başkanı es-Serrac’ın bu kararla ülke ekonomisine karşı suç işlendiğini öne sürdü.
Libya Merkez Bankası 2015 yılında biri UMH'ye, diğeri TM'ye bağlı olmak üzere ikiye ayrıldı. UMH'ye bağlı Trablus'taki Merkez Bankası'nın başkanlığını Sıddık el-Kebir, TM'ye bağlı el-Beyda’daki Merkez Bankası'nın başkanlığını ise Ali el-Hibri üstlendi. Libya Merkez Bankası’nın yeniden birleştirilmesini isteyen Şaban, Tunus ve diğer komşu ülkeler gibi kripto para birimi politikasını uygulama çağrısında bulundu. Şaban, kripto para birimi sayesinde sahte banknotların da önüne geçilebileceğinin altını çizdi.

Daha fazlasını oku

 
 
TEKNOLOJİ

Robotlar Las Vegas'ta: Konaklama sektöründe çalışanların yüzde 95'i işini kaybedebilir

Las Vegas'ta çalışanların yaklaşık yüzde 26'sı turizm ve konaklama işlerine bel bağlıyor ve bu da ABD ortalamasının yaklaşık üç katı (Reuters)
Las Vegas'ta çalışanların yaklaşık yüzde 26'sı turizm ve konaklama işlerine bel bağlıyor ve bu da ABD ortalamasının yaklaşık üç katı (Reuters)
TT
TT

Robotlar Las Vegas'ta: Konaklama sektöründe çalışanların yüzde 95'i işini kaybedebilir

Las Vegas'ta çalışanların yaklaşık yüzde 26'sı turizm ve konaklama işlerine bel bağlıyor ve bu da ABD ortalamasının yaklaşık üç katı (Reuters)
Las Vegas'ta çalışanların yaklaşık yüzde 26'sı turizm ve konaklama işlerine bel bağlıyor ve bu da ABD ortalamasının yaklaşık üç katı (Reuters)

Gelecek burada. Bugün Las Vegas'taki büyük bir kumarhane-tatil merkezine girmek, 10 yıl öncesine göre çok farklı görünebilir. Çünkü yeni bir araştırma, daha fazla eğlence merkezinin, konaklama sektöründe çalışanları yapay zeka veya robotlarla değiştireceğine işaret ediyor.

Bir zamanlar bilimkurgu gibi görünen şey hızla gerçeğe dönüşüyor; RCG Economics'in bir raporuna göre konaklama sektöründeki işlerin yüzde 80 ila 95'i, gelecek yılın sonuna kadar yapay zeka ve otomasyon nedeniyle risk altına girebilir.

2027'ye gelindiğinde, Vegas'taki birçok konaklama pozisyonu otomasyon riskiyle karşı karşıya kalmış olacak. Müşteri hizmetleri temsilcileri yüzde 80 ila 90, rezervasyon acenteleri ve çağrı merkezi operatörleriyse yüzde 85 ila 95 gibi daha da yüksek bir oranda yerini kaybetme riski altında.

Veri girişi personeli de hassas bir konumda ve pozisyonlarının otomasyona maruz kalma olasılığı yüzde 80 ila 90.

cdfg
RCG Economics'in raporuna göre, yapay zeka sohbet botları halihazırda Las Vegas tatil merkezlerindeki rutin müşteri taleplerinin yüzde 80'ini yöneterek 7/24, anında ve çok dilli hizmet sunuyor (AFP)

2030'a gelindiğinde resepsiyon görevlilerinin yüzde 65 ila 75'i, muhasebe elemanlarının yüzde 60 ila 70'i, kat hizmetleri görevlilerinin yüzde 70 ila 80'i ve yiyecek servisi çalışanlarının neredeyse yarısı işten çıkarılma tehlikesiyle karşı karşıya kalabilir.

Ekonomist Mike Pequeen'e göre yapay zekanın çarpıcı yükselişi, Las Vegas'ın konaklama sektöründeki 300 bin işin 77 bin ila 92 bininin, 2035'e kadar risk altında kalabileceği anlamına geliyor.

KSNV'ye konuşan Pequeen şöyle diyor:

Bir işverenin işletmesinde robotik veya yapay zeka kullanmaktaki amacı kârı artırmak. İnsanlar pahalı.

Raporda, yapay zeka sohbet botlarının halihazırda rutin müşteri sorularının yüzde 80'ini yanıtladığı da belirtiliyor. 7/24 çalışan bu sistemleri kullanmak, maliyetleri yüzde 20 ila 30 oranında düşürmeyi sağlayabilir.

Axios, McKinsey & Company ve CNBC'ye göre analistler, yapay zeka ve otomasyonun gelecek 10 yılda ABD'deki birçok sektörde 100 milyondan fazla işi ortadan kaldırabileceğini tahmin ediyor.

Kenan Özel Girişim Enstitüsü'ne göre, kadınlar otomasyondan orantısız bir şekilde etkilenirken 10 kadın çalışandan 8'ine karşılık, 10 erkekten 6'sı yüksek riskli işlerde çalışıyor.

Çalışanların yaklaşık yüzde 26'sının turizm ve konaklama sektöründeki işlere bel bağladığı Vegas'ta bu oran ABD ortalamasının kabaca üç katı ve riskler bilhassa yüksek. 

RCG raporunda ilginç bir şekilde, lüks tatil merkezlerinin insan personeli tutma olasılığının daha yüksek olduğu, daha küçük ve düşük gelirli tesislerinse maaş ve sağlık sigortası maliyetlerinden tasarruf etmek için otomasyona yönelebileceği belirtiliyor.

Konuklar da bu değişimi benimsemeye başlıyor. Anketler, otel yöneticilerinin yüzde 73'ünün yapay zekanın sektörü dönüştüreceğine inandığını ve konukların yüzde 58'inin de yapay zekanın otel deneyimlerini şimdiden iyileştirdiğini söylediğini gösteriyor.

Seyahat edenlerin yüzde 65'i otellerde daha iyi teknolojiler isterken, yenilik yapma baskısı giderek artıyor.

Otomasyona hızla para akıyor. Rapora göre küresel konaklama sektöründeki yapay zeka pazarı 2025'te yaklaşık yüzde 21 büyüyerek 20,5 milyar dolara ulaştı.

Diğer yandan konaklamadaki robotik sektörünün 2024'teki 512 milyon dolardan 2034'te 2,6 milyar dolara çıkarak yıllık yüzde 17,5 büyüme oranına ulaşması bekleniyor.

Independent Türkçe

EKONOMİ

Kurye kılığına giren hırsız 11 milyon dolarlık kripto para çaldı

Kurye gibi davranan şüphelinin, kurbanın cep telefonunu, dizüstü bilgisayarını ve 11 milyon doların üzerinde kripto parasını alıp kaçtığı bildirildi (AFP)
Kurye gibi davranan şüphelinin, kurbanın cep telefonunu, dizüstü bilgisayarını ve 11 milyon doların üzerinde kripto parasını alıp kaçtığı bildirildi (AFP)
TT
TT

Kurye kılığına giren hırsız 11 milyon dolarlık kripto para çaldı

Kurye gibi davranan şüphelinin, kurbanın cep telefonunu, dizüstü bilgisayarını ve 11 milyon doların üzerinde kripto parasını alıp kaçtığı bildirildi (AFP)
Kurye gibi davranan şüphelinin, kurbanın cep telefonunu, dizüstü bilgisayarını ve 11 milyon doların üzerinde kripto parasını alıp kaçtığı bildirildi (AFP)

ABD'nin Kaliforniya eyaletine bağlı San Francisco'da kurye kılığına giren bir hırsızın, mağdurun cep telefonu, dizüstü bilgisayarı ve 11 milyon dolarlık kripto parasını çaldığı bildirildi.

San Francisco Chronicle'ın ulaştığı polis raporuna göre soygun, cumartesi sabahı saat 06.45 civarında Mission Dolores mahallesindeki bir evde gerçekleşti.

Polis, sahte kuryenin mağduru koli bandıyla bağlamadan önce silahını çekip tehdit ettiğini söyledi. Rapora göre, şüpheli daha sonra dijital varlıkları, bir dizüstü bilgisayarı ve mağdurun telefonunu alarak kaçtı.

Mağdurun yaralanıp yaralanmadığı veya herhangi birinin tutuklanıp tutuklanmadığı bilinmiyor.

Bu pervasız soygun, kripto para soygunlarının giderek arttığı bir dönemde gerçekleşti. Saldırganlar, milyonlarca dolar değerindeki hesaplara erişmek için kripto yatırımcılarını hedef alıyor.

Los Angeles'ta eski bir Los Angeles Polis Teşkilatı (LAPD) polisi ve İsrailli gangster olduğu iddia edilen birine, kripto paralarını vermezse silahla vurup su işkencesi uygulamakla tehdit ettikleri öne sürülen genç bir çocuğun kaçırılmasına ilişkin dava açıldı.

Bölge Başsavcı Yardımcısı Jane Brownstone, cuma günü Gabby Ben ve eski LAPD memuru Eric Halem'in tutuklandığını duyurdu.

Los Angeles Times'a göre her iki adam da suçlamaları reddetti.

Mahkeme belgelerine göre 51 yaşındaki Ben, iki kez dolandırıcılıktan hüküm giymiş ve daha önce İsrail'e sınır dışı edilmişti. Bölge savcısı, duruşmada Ben'in "İsrail mafyasıyla bağlantıları" olduğunu iddia etti.

Öte yandan 38 yaşındaki Halem, LAPD'de 13 yıl geçirmiş eski bir polis. LA Times'a konuşan eski ortakları, 2022'de görevden ayrıldığını ve kariyeri hakkında bir realite TV programı hazırlamayı düşündüğünü söyledi.

Ben, Halem ve 4 kişinin geçen aralık ayında Los Angeles'ın Koreatown semtindeki lüks bir apartman dairesine giderek kripto para ticareti yapan bir genci kaçırmaya çalıştıkları iddia edildi.

İddiaya göre eve girdiklerinde her iki adam da silahlıydı ve gencin orada olmadığını gördüler. Genç adam geri döndüğünde onu kelepçelediler ve parasını çalmak için kripto para cüzdanını açmasını istediler.

Bölge savcısına göre genç adam boş bir cüzdana erişim sağlayıp blöf yaparak durumdan kurtulmaya çalıştı.

Kaçıranlar daha sonra dediklerini yapmazsa genci ayağından vurup duşta su işkencesi uygulamakla tehdit etti. Savcılar, gencin nihayetinde pes edip 350 bin dolarlık kripto para birimi barındıran bir kripto cüzdanına erişim sağladığını söyledi.

Kefaletle serbest bırakılma talebi reddedilen iki adam da yargılanmayı bekliyor.

Olay, bir kripto para yatırımcısının İtalyan bir iş insanını New York'taki lüks dairesinde iki haftadan fazla süre rehin tuttuğu iddiasıyla Manhattan'da tutuklanmasından birkaç ay sonra yaşandı.

İş insanı yetkililere, 6 Mayıs'ta New York'a geldiğini ve John Woeltz'in dairesine gittiğini söyledi. Woeltz'in daha sonra elektronik cihazlarını ve pasaportunu çaldığı ve ardından iş insanının Bitcoin şifresini talep ettiği öne sürüldü.

İddiaya göre iş insanı bunu reddedince, Woeltz ve başka bir adam onu ​​rehin tuttu ve iki haftadan fazla süre boyunca işkence yaptı; bu işkenceler arasında tellerle elektrik vermek, kafasına silah dayamak ve 5 katlı binanın çıkıntısından sallandırmak da vardı.

Woeltz'a iki kez saldırı, adam kaçırma, hukuka aykırı alıkoyma ve suç teşkil eden silah bulundurma suçları isnat edildi.

Independent Türkçe

EKONOMİ

Kasım’da ABD imalat faaliyetleri 4 ayın en düşük seviyesine geriledi

Missouri'deki Clycomo fabrikasında robotik kollar bir Ford Transit kamyonunun şasisini kaynaklıyor (Arşiv - Reuters)
Missouri'deki Clycomo fabrikasında robotik kollar bir Ford Transit kamyonunun şasisini kaynaklıyor (Arşiv - Reuters)
TT
TT

Kasım’da ABD imalat faaliyetleri 4 ayın en düşük seviyesine geriledi

Missouri'deki Clycomo fabrikasında robotik kollar bir Ford Transit kamyonunun şasisini kaynaklıyor (Arşiv - Reuters)
Missouri'deki Clycomo fabrikasında robotik kollar bir Ford Transit kamyonunun şasisini kaynaklıyor (Arşiv - Reuters)

Kasım ayında ABD’de imalat faaliyetleri son dört ayın en düşük seviyesine geriledi. Standard & Poor’s Global’in açıkladığı öncü imalat PMI, Ekim’deki 52,5 puandan 51,9 puana düştü. 50 puan üzerindeki değer hâlâ büyümeyi işaret etse de yavaşlama ekonomik momentumun azaldığını gösteriyor.

Yeni siparişler düşerken stoklar rekor kırdı: Yeni siparişler endeksi 54,0’dan 51,3 puana gerilerken, bitmiş ürün stokları anket tarihinin en yüksek seviyesine ulaştı. Sektör temsilcileri, talep toparlanmazsa önümüzdeki aylarda üretimde yavaşlama yaşanabileceğini belirtiyor.

Hizmet sektörü denge sağladı: İmalat ve hizmet sektörlerini kapsayan bileşik PMI 54,8’e yükseldi. Hizmet sektörü endeksi 55,0 puana çıkarak imalat sektöründeki yavaşlamayı telafi etti.

İş dünyası güveni yükseldi: S&P Global, iş dünyasının önümüzdeki yıl için güveninin arttığını, bunun faiz indirimi beklentileri ve siyasi belirsizliklerin azalmasıyla bağlantılı olduğunu açıkladı.

Enflasyon ve maliyet endişeleri sürüyor: Şirketlerin talep ettiği fiyat endeksi 56,0’a, girdi maliyetleri endeksi ise 63,1’e yükseldi. Fed’in faiz indirimlerine rağmen, yüksek enflasyon ek indirim ihtimalini sınırlıyor.