Galaksimizde yeni bir kara delik bulundu

Kara delikler öyle büyük bir çekim kuvvetine sahip ki ışık dahil hiçbir şey onlardan kaçamıyor (NASA)
Kara delikler öyle büyük bir çekim kuvvetine sahip ki ışık dahil hiçbir şey onlardan kaçamıyor (NASA)
TT

Galaksimizde yeni bir kara delik bulundu

Kara delikler öyle büyük bir çekim kuvvetine sahip ki ışık dahil hiçbir şey onlardan kaçamıyor (NASA)
Kara delikler öyle büyük bir çekim kuvvetine sahip ki ışık dahil hiçbir şey onlardan kaçamıyor (NASA)

Gökbilimciler galaksimizde mümkün olduğu düşünülenden kat be kat büyük, yıldız kaynaklı devasa bir kara delik keşfetti.
Bilim insanları bu tarz kara deliklerin Güneş'in kütlesinin sadece 20 katına kadar çıkabileceğini düşünüyordu. Ama Çin Bilimler Akademisi'nden gökbilimciler yeni keşfedilen cismin 70 kat büyük olduğunu söyledi.
Araştırmacılara göre keşif, bu muazzam ve gizemli cisimlerin nasıl oluştuğuna dair bildiklerimizi yeniden yazabilir. Yıldız kaynaklı kara delikler devasa bir yıldızın çökmesiyle ortaya çıkıyor. Bu cisimler o kadar yoğun ki ışık bile onlardan kaçamıyor.
Profesör Liu, “Yıldızların evrimine dair güncel modellerin çoğuna göre, galaksimizde bu kütlede kara delikler bulunmamalı" diye konuştu.
“Galaksimize özgü kimyasal bileşime sahip devasa yıldızların, ömrünün sonuna yaklaşırken, gazlarının çoğunu güçlü yıldız rüzgarlarına akıttığını düşünüyorduk. Bu sebeple de arkalarında bu büyüklükte bir kalıntı bırakmamalıydılar. LB-1 mümkün olduğunu düşündüğümüzden iki kat büyük" diyen Profesör Liu, sözlerini şöyle sürdürdü:
Şimdi teorisyenler, bu oluşumu açıklama zorluğunun üstesinden gelmek zorunda.
Bu muazzam cisim, yıldız kaynaklı 100 milyon kara delik barındırdığı düşünülen Samanyolu galaksimizde yer alıyor. LB-1 olarak bilinen yeni kara delik Dünya'dan 15 bin ışık yılı uzaklıkta.
Yakın zamana kadar yıldız kaynaklı kara delikler, sadece yakındaki bir yıldızın gazını emerken tespit edilebilirdi. Kara delikler bunu yaparken galaksi boyunca hareket edip Dünya'mıza ulaşan bir X-ray emisyonu yayıyor. Çöken yıldızı işte tam bu noktada tespit edebiliyoruz.
Ancak galaksimizdeki yıldız kaynaklı birçok kara delik yıldızlardan beslenmiyor, dolayısıyla onları bu şekilde göremiyoruz. Yani Samanyolu'nda bulunduğu düşünülen çok sayıdaki kara deliğe rağmen sadece birkaçını uygun şekilde saptayıp anlayabiliyoruz.
Independent Türkçe'de yer alan habere göre yeni çalışmanın araştırmacıları, daha fazla bilgi edinmek için, görünmez bir cismin yerçekimine kapıldığı görülen yıldızları araştırdı. Bu yöntem, ilk kez 18. yüzyılda, uzayı gözlemlemenin bir yolu olarak önerilmiş ancak yakın zamana kadar mümkün olmamıştı.
Bilim insanları bu tekniği kullandıktan sonra, tespit ettiğini düşündüğü yıldız kaynaklı kara deliğe dair bir şeyler öğrenmek için başka gözlemler yaptı. Bulguları onları şaşkınlığa uğrattı. Yörüngesini 79 günde tamamlayan ve Güneş'ten 8 kat ağır bir yıldız, çok büyük bir kara deliğin etrafında dönüyordu.
ABD'deki University of Florida'dan LIGO Direktörü Prof. David Reitze "Bu keşif, bizi yıldız kaynaklı büyük kara deliklerin oluşumuna dair modellerimizi yeniden düşünmeye zorluyor" dedi.



Sovyetler'den kalma uydu Dünya'ya meteor gibi çarpabilir

Sovyet Venera projesine özel posta pulu (Wikimedia Commons)
Sovyet Venera projesine özel posta pulu (Wikimedia Commons)
TT

Sovyetler'den kalma uydu Dünya'ya meteor gibi çarpabilir

Sovyet Venera projesine özel posta pulu (Wikimedia Commons)
Sovyet Venera projesine özel posta pulu (Wikimedia Commons)

Vishwam Sankaran Bilim ve Teknoloji Muhabiri 

Bir uydu takipçisi, Venüs'e iniş yapabilecek dayanıklılıkta tasarlanan yarım tonluk Sovyet uzay sondasının iki hafta içinde Dünya'ya geri döneceği ve meteor gibi "sert düşebileceği" uyarısında bulundu.

1972'de fırlatılan uzay aracı hiçbir zaman Dünya'nın yörüngesini geçemedi ve kalıntıları 50 yılı aşkın süredir gezegenin etrafında dönüyor.

Sonda, 10 Mayıs civarında alevler içinde Dünya'ya geri düşmeye başlayacak.

Hollandalı uydu takipçisi Marco Langbroek blog yazısında, "Bundan yaklaşık 2 hafta sonra, alışılmadık bir kontrolsüz yeniden giriş gerçekleşecek: Başarısız bir Sovyet Venera görevinden 53 yıllık iniş kapsülü Dünya yörüngesinde sıkışıp kaldı" dedi.

Uzay sondasının yeniden giriş sırasında yanma ihtimali az da olsa var ancak Venüs'e inişe dayanmak üzere inşa edildiği için bu pek olası görünmüyor.

Delft Teknoloji Üniversitesi'nde uzay durumsal farkındalığı dersi veren Dr. Langbroek, "Bu, Venüs atmosferinden geçerken hayatta kalmak üzere tasarlanmış bir iniş aracı olduğundan, Dünya atmosferine yeniden girişte ve çarpışmada sağlam kalması mümkün" dedi.

Uzay aracı paraşütle donatılmış olsa da bu paraşüt çalışır durumda olmayabilir.

Dr. Langbroek, Popular Science'a "Eğer yeniden girişten sağ çıkarsa, sertçe düşecektir" diye konuştu.

Dr. Langbroek, yaklaşık 1 metre genişliğinde ve 500 kg'ın biraz altında ağırlığa sahip sondanın atmosfere yeniden girebileceğini ve saatte yaklaşık 250 km hızla Dünya'ya çarpabileceğini, bunun da meteor çarpmasına benzer riskler oluşturduğunu söyledi.

Casus uydu, meteor ve asteroitleri izleyen öğretim görevlisi, "Söz konusu riskler özellikle yüksek olmasa da sıfır da değil" dedi.

Düşen sondanın ne zaman ve nereye çarpabileceği belirsizliğini koruyor.

Dr. Langbroek, "51,7 derecelik yörünge eğimiyle, yeniden giriş 52 Kuzey ve 52 Güney enlemleri arasında herhangi bir yerde gerçekleşebilir" dedi.

Bu, Birleşik Krallık kadar kuzeyden Yeni Zelanda kadar güneye herhangi bir yer olabilir.

Gök cismi takipçisi, "Mevcut modellememize göre yeniden giriş, aşağı yukarı 10 Mayıs civarında gerçekleşecek" dedi.

Geçen birkaç ay boyunca, model sürekli 9-10 Mayıs 2025'ten civarında yeniden girişe işaret ediyor.

İzleyiciler daha fazla veri toplamak ve ne zaman ve nereye çarpabileceğini belirlemek için uzay sondasını gözlemlemeyi sürdürüyor.

Dr. Langbroek, "Yeniden giriş tarihindeki belirsizlik, gerçek yeniden girişe yaklaştıkça azalacak ancak o gün bile belirsiz oranı hâlâ yüksek olacak" dedi.

Independent Türkçe, independent.co.uk/space