عربي English Türkçe اردو فارسى
Logo
Son Haberler
YAŞAM

Suudi Arabistan 100 yıl sonra ilk kez 'halkalı güneş tutulması'na tanık oldu

Fotoğraf (SPA)
Fotoğraf (SPA)
    Riyad/Şarku’l Avsat
TT
TT

Suudi Arabistan 100 yıl sonra ilk kez 'halkalı güneş tutulması'na tanık oldu

Fotoğraf (SPA)
Fotoğraf (SPA)

Suudi Arabistan dün 100 yıl aradan sonra ilk kez ortaya çıkan "halkalı güneş tutulması"na tanık oldu. Vatandaşlar, Güneş'in etrafında ateş çemberi oluşturan halkalı tutulmayı özel gözlükler ve teleskoplarla izledi.
Yapılan resmi bir açıklamada, "Bu olay Suudi Arabistan'da birden fazla şehirde görüldü ve halka şeklindeki tutulmanın dar şeridi Suudi Arabistan’ın doğusunda yer alan Hufuf şehrinin batısından başlayarak doğu kıyısına doğru ilerledi” ifadeleri yer aldı. 

Öte yandan Suudi Arabistan Eğitim Bakanlığı, öğrencilerin güvenliğini korumak için okulları tatil etme kararı aldı. Suudi Arabistan Harameyn İşleri Başkanlığı, Hz. Muhammed'in sünneti’ni yerine getirmek üzere yerel saate göre sabah saat 7'de güneş tutulması namazının kılınacağını duyurdu. Krallığın doğusundaki Ahsa bölgesinde yer alan Jabal Arbaa, halka şeklindeki tutulmanın en açık görüldüğü bölge oldu.

Sabahın erken saatlerinde, fotoğraf tutkunları ve astronomi ilgilenenlerin oluşturduğu kalabalık Ahsa’da toplanarak, Krallık'ta, 100 yıl aradan sonra ilk kez meydana gelen güneş tutulmasını teleskop ve koruyucu gözlüklerle izledi.

Son halkalı tutulma 1922'de görüldü ve bir sonraki halka şeklindeki tutulma 2049'da gerçekleşecek. 

Kasem Üniversitesi Coğrafya Bölümü İklim Profesörü Dr. Abdullah el-Misnad, bu tutulmayı yaklaşık altı ay sonra 21 Haziran 2020'de Suudi Arabistan, Yemen, Umman ve diğer Afrika ve Asya ülkelerin de bir başka halka şeklindeki tutulmanın takip edeceğini söyledi.

Daha fazlasını oku

 
 
YAŞAM

Çin’de bunama vakaları neden daha hızlı artıyor?

Fotoğraf: Unsplash
Fotoğraf: Unsplash
TT
TT

Çin’de bunama vakaları neden daha hızlı artıyor?

Fotoğraf: Unsplash
Fotoğraf: Unsplash

Bilim insanları, Çin'de Alzheimer hastalığıyla diğer demans türlerinin orantısız bir sağlık yükü oluşturduğu ve vaka oranlarının küresel ortalamadan daha hızlı arttığı uyarısını yaptı.

Çarşamba günü PLOS One adlı akademik dergide yayımlanan yeni araştırma, ülkede demansı mümkün olduğunca erken önlemek için acil ve etkili müdahalelerin uygulanması çağrısında bulunuyor.

Alzheimer ve diğer demans türleri, (ADD; Alzheimer Dissease and Demantia / Alzheimer Hastalığı ve Demans), dünya çapında artan oranlarla giderek daha ciddi bir nörolojik sağlık sorunu haline geliyor.

Ancak bilim insanları, özellikle Çin'deki bunamaların gerçek hastalık yükü ve risk faktörlerinin yeterince anlaşılmadığını söylüyor.

Mevcut çalışmada araştırmacılar, Dünya Bankası ve Dünya Sağlık Örgütü gibi kurumlar tarafından başlatılan halka açık veri tabanı Küresel Hastalık Yükü'nden (GBD) alınan, 30 yıldan uzun süreye yayılan küresel sağlık verilerini analiz etti.

Veri tabanı, 204 ülke ve bölgede 370’in üzerinde hastalık ve sağlık sorunuyla bunlara karşılık gelen 88 risk faktörü hakkında veri içeriyor.

1990'la 2021 arasındaki son analizlere dayanarak bilim insanları, Çin'de demans vakalarının üç katına, küresel vakalarınsa iki katına çıktığını tespit etti.

"ADD, küresel hastalık yükü en ağır hastalıklardan biri. Çin'de ve küresel olarak ADD'nin hastalık yükü 1990'dan 2021'e kadar yıldan yıla arttı" diye yazdılar.

Çalışmada, "2021'e gelindiğinde, Çin'in hastalık yükü üç kat artarken, küresel hastalık yükü iki katına çıktı" dendi.

y6u78ı9
ADD'nin 1990-2021 küresel hastalık yükü haritası. İki cinsiyet ve tüm yaşlar için 100 bin kişi başına düşen ölümlerdeki yıllık değişim (Liu, Geng., 2025, PLOS One)

Kısmen daha uzun yaşam süreleri nedeniyle kadınların erkeklere kıyasla demansın genel yükünü daha fazla taşıdığı tespit edildi.

Ancak araştırmacılar, erkeklerin bu hastalıktan ölüm oranlarının biraz daha yüksek olduğunu söylüyor.

Gelecek 15 yıl için eğilimleri tahmin eden bilim insanları, daha etkili müdahaleler yapılmadığı takdirde demans oranlarının özellikle Çin'de artmaya devam edeceği uyarısını yapıyor.

Araştırmacılar, diyabet gibi hastalıklardan kaynaklanan yüksek kan şekerinin Çin de dahil dünya genelinde demans için önde gelen risk faktörü olduğunu, bunu sigara ve yüksek vücut ağırlığının izlediğini söylüyor.

"Sigara, yüksek açlık kan şekeri düzeyleri ve yüksek vücut kitle indeksi, aralarında yüksek açlık plazma glukozunun baskın konuma sahip olduğu üç ana risk faktörü" diye yazdılar.

Bilim insanları Çin'de demans vakalarındaki artışın büyük ölçüde nüfus artışı ve değişen yaş demografisine bağlı olabileceğinden şüpheleniyor.

"Gelişen bir ülke olarak Çin, ekonomik dönüşüm ve yaşam tarzındaki büyük değişiklikler nedeniyle diyabet hastalarının sayısında önemli bir artış yaşadı" diye yazdılar.

Araştırmacılar, demans vakalarındaki artışı yavaşlatmak adına özellikle yaşlı yetişkinler arasında yüksek kan şekeri ve sigara kullanımının azaltılması için çaba gösterilmesi çağrısında bulunuyor.

Erken müdahalenin klinik hedeflerine ulaşmak için cinsiyete özgü risk faktörlerini hedef alan müdahalelere ihtiyaç duyulacağını belirtiyorlar.

Independent Türkçe