Almanya’da Türk okulları tartışması

Fotoğraf (Arşiv_AFP)
Fotoğraf (Arşiv_AFP)
TT

Almanya’da Türk okulları tartışması

Fotoğraf (Arşiv_AFP)
Fotoğraf (Arşiv_AFP)

Almanya ile Türkiye arasındaki siyasi farklılıklar artarken, son günlerde iki ülke arasında ayrıca bir de ‘kültürel çekişme’ yaşanıyor. Ankara, Temmuz 2018’de Türkiye'deki üç Alman okulundan birini kapatmaya karar vermişti.  Berlin ise bu günlerde başkent Berlin, Köln ve Frankfurt’ta üç Türk okulu açmaya tartışıyor.
İki ülke, 2018'de İzmir’de kapatılan Alman okulunun yeniden açılması karşılığında, söz konusu üç Türk okulunun açılmasına ilişkin müzakereler başladı. Ancak buna rağmen, bu fikir Almanya'da pek hoş karşılanmıyor.
Projeyi ilk eleştirenlerinden biri, Köln şehrini de kapsayan Kuzey Ren Vestfalya Eyaleti’nin Eğitim Bakanı Yvonne Gebauer oldu.
Liberal Hür Demokrat Parti üyesi olan Gebauer, “Kuzey Ren Vestfalya'daki bir okula gitmek istiyorsanız, okul yasalarımıza uymalısınız” dedi.
Frankfurt şehrini kapsayan Hessen Eyaleti Kültür Bakanı olan iktidardaki Hristiyan Demokrat Birlik Partisi üyesi Alexander Lorz da benzer ifadelerde bulundu.
Diğer bazı siyasetçiler de, okullar için federal düzeyde teminat verilmemesi durumunda bunlara yerel eğitim yasalarına aykırı herhangi bir imtiyaz verilmeyeceğini vurguladı.
Berlin'de yerel hükümet henüz yorum yapmadı ancak yerel parlamentoda eğitim konusunda uzmanlaşmış olan Liberal milletvekili Paul Fresdorf, "Türk makamlarının bu okulları açmasına izin verilirse, yakından izlenmeleri gerek” yorumunda bulundu.
Almanya merkezli Der Tagesspiegel gazetesine göre Berlin'deki bir Türk toplum temsilcisi, konuyla ilgili olarak Türkiye ile müzakereleri kabul eden Almanya’yı eleştirerek, “Ankara baskıcı politikasını uygulamaya devam ediyor” dedi.
İsmi açıklanmayan söz konusu temsilci, “Türkiye Ankara, İstanbul ve İzmir'deki üç Alman okulunu kapatsa bile Batı'nın etkisi tersine dönmeyecek. Bu, Türkiye'nin Almanya'daki artan etkisini kabul etmekten çok daha iyi” dedi.
Alman sol partisi Die Linke milletvekili Sevim Dağdelen ise Almanya’nın Türkiye ile okulların açılmasına ilişkin yürüttüğü müzakereye karşı çıkarak, "Alman hükümetinin Erdoğan ile kendi özel okullarını Almanya'da açabilmesi için müzakerelerde bulunması bir felakettir" şeklinde konuştu.
Nitekim, Die Welt gazetesinin Alman Dışişleri Bakanlığı verilerine dayandırdığı haberine göre geçtiğimiz yıl diplomatlar ve devlet çalışanları da dahil olmak üzere Türk sığınmacı sayısında önemli bir artış yaşandı.
Federal Göç ve Mülteciler Dairesi'nin verilerine göre Almanya'daki Türk sığınmacıların sayısı 2016 yılındaki başarısız darbe girişiminden bu yana her yıl giderek artıyor.
2016 yılı sonunda 5 bin 742 Türk vatandaşı Almanya'dan iltica talep ederken, 2017 bu sayı 8 bin 483 kişiye ulaştı. 2018 sonunda ise bu rakam 10 bin 655 olarak tespit edildi.
Türkler, bugün Suriyeliler ve Iraklılardan sonra Almanya’ya iltica başvurusunda bulunan uluslar arasında üçüncü sırada yer alıyor.
Darbeden sonra ülkeden kaçanları ‘terörist’ olarak sınıflandıran Ankara, Berlin’den bu kişilerin iadesini talep ediyor. Berlin ise söz konusu kişileri Ankara’ya teslim etmeyi reddediyor.
Almanya'daki Türk ‘kültürel etkisi’
Almanya'daki Türk ‘kültürel etkisi’ şimdiye dek sadece camilerle sınırlıydı.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, 2018 yılında gerçekleştirdiği Almanya ziyareti esnasında Avrupa'nın en büyük camilerinden birisi olan Köln Merkez Camii açılışını yapmıştı.
Berlin, son zamanlarda camilerde Türk nüfuzunu kontrol etmeye çalışarak yeni yasalar getiriyor. Bunlardan en önemlisi din adamlarını Türkçe'den ziyade Almanca konuşmaya zorlamak oldu.
Avrupa'nın en büyük camilerinden birisi olan Köln Merkez Camii (AFP)
Türkiye, söz konusu camilerde görev almak üzere Diyanet İşleri Türk-İslam Birliği (DİTİB) altındaki din adamlarını Almanya’ya gönderiyor.
Almanya hükümeti, dış finansmanı ve dolayısıyla dış etkiyi ortadan kaldırmak amacıyla Katolikler ve Protestanlara uyguladığı 'kilise vergisi' benzeri bir verginin Müslümanlardan da alınmasını tartışıyor. Ancak bu fikir Müslümanlar tarafından hoş karşılanmadı ve halen inceleniyor.



21'inci yüzyılda sınırlı savaş ve kapsamlı savaş

İHA’lar savaşta coğrafi derinliği geçersiz hale getirdi (Reuters)
İHA’lar savaşta coğrafi derinliği geçersiz hale getirdi (Reuters)
TT

21'inci yüzyılda sınırlı savaş ve kapsamlı savaş

İHA’lar savaşta coğrafi derinliği geçersiz hale getirdi (Reuters)
İHA’lar savaşta coğrafi derinliği geçersiz hale getirdi (Reuters)

Bazı uzmanlar ister sınırlı ister kapsamlı (topyekun) olsun, savaşların biçim ve türlerinin uluslararası sistemin şekli, yapısı (çok taraflı, iki taraflı veya hatta tek taraflı) ve güç dengesiyle doğrudan ilişkili olduğuna inanırken bunun yanında savaşta, askeri stratejilerin oluşturulmasında teknolojinin rolü göz ardı edilemez.

Telgraf ve demiryolu ağları 20’nci yüzyılda savaşların yapılış şeklini değiştirmedi mi? Evet, elbette değiştirdi. Demiryolları, Birinci Dünya Savaşı'nda milyonlarca askerin cepheye taşınmasına yardımcı olsa da aynı zamanda savaşın 10 milyon asker ve 7 milyon sivilin hayatına mal olan dört buçuk yıllık bir insanlık eziyetine dönüşmesine de doğrudan katkıda bulundu.

21’nci yüzyıl, bir güç çarpanı haline gelen teknolojinin yatay ve dikey olarak yayılmasıyla öne çıkıyor. Birinci Dünya Savaşı sırasında makineli tüfekler, kurbanların yüzde 20 ila 40'ının ölümüne katkıda bulundu. Peki yapay zekanın savaşlardaki rolü, özellikle de etkisi nükleer düzeye ulaşırsa ne olacak hiç düşündünüz mü? İçinde bulunduğumuz yüzyılda belki de en tehlikeli olan durum, savaşmanın maliyetinin herhangi bir devlet dışı aktörün (non state actor) savaşabileceği bir seviyeye düşmüş olmasıdır.

Soğuk Savaş sırasında, nükleer silahlar büyük güçler arasında dünya sahnesinde önemli bir caydırıcı unsur oluşturuyordu. Her zaman karşılıklı yıkım korkusu (MAD) vardı. Bundan dolayı söz konusu güçler vekalet savaşlarına (by proxy) başvurdular. Bu nedenle Soğuk Savaş döneminde sadece sınırlı (limited) savaşlar yaşandı. Sınırlı savaştan bahsederken, bu savaşın hedefleri, kullanılan araçlar ve dolaylı olarak bu savaşın süresi kastediliyor. 1950 yılındaki Kore Savaşı, İkinci Dünya Savaşı'nın sona ermesinden sonra, küresel düzeyde gerçek anlamda kapsamlı bir savaş olan ilk sınırlı savaştı.

fghyu
Geçtiğimiz haziran ayında 12 gün süren İran-İsrail savaşı sırasında ABD tarafından bombalanan Fordo Nükleer Tesisi’nin çevresinin uydu görüntüsü (Reuters)

Yazar Andrew Davidson, Soğuk Savaş sırasında süper güçlerin olası savaşlar için çeşitli senaryolar hazırladığını söylüyor. Ancak insanlığın şansına, bu savaşlar gerçekleşmedi. Zira bu senaryoların güç ölçütü, hassasiyet değil, büyüklüğe dayanıyordu. Başka bir deyişle, ölçünün temelinde büyük güçlerin sahip olduğu uçak, tank, denizaltı ve diğer askeri araçların sayısı yer alıyordu. Nükleer silahlar, geleneksel silahların en büyük koruyucusu konumundaydı.

Sınırlı savaş ile kapsamlı savaş

İsrail'in İran'a karşı başlattığı Yükselen Aslan Operasyonu, süresi (sadece 12 gün sürdü), kullanılan araçlar ve hatta hedefler açısından sınırlı bir savaş olarak nitelendirilebilir. İsrail, bu savaşta elindeki en iyi silahları kullandı, ancak sahip olduğu tüm silahları (örneğin nükleer silahlar) kullanmadı. İran ise sahip olduğu en iyi füzeler ve insansız hava araçlarıyla (İHA) karşılık verdi. Öte yandan İsrail, Gazze Şeridi'nde Arap-İsrail çatışmasının tarihindeki en uzun savaşı sürdürüyor. Savaş 21 aydır devam ediyor. İsrail bu savaşta ise sahip olduğu en iyi silahları her boyutta kullandı. Peki bu savaş kapsamlı mı yoksa sınırlı mı olarak sınıflandırılabilir? Eğer savaşlar havadan sonuçlanmıyorsa, İsrail ordusunun bu savaşı sonuçlandıramamasını nasıl açıklayabiliriz? Oysa İsrail ordusu şimdiye kadar kara, hava ve deniz kuvvetlerini kullandı. Ayrıca siber savaş yönetimini ve dolayısıyla yapay zekayı da kullandı.

Birçok uzmana göre bu sorunun cevabı şu şekilde olabilir:

21’inci yüzyılda savaşın özellikleri değişti ve bu durum, birçok ülkenin, özellikle de büyük ve güçlü ülkelerin askeri doktrinlerinde bir dönüşüme (doctrinal shift) yol açacak.

Öte yandan asimetrik savaş, 21’inci yüzyılda büyük güçler için en büyük ve en tehlikeli zorluk olarak öne çıkıyor.

Teknoloji, özellikle İHA’lar, coğrafi derinliği değersizleştirirken siber savaş ve elektronik savaş lehine büyüklük ve kitle değerini de ortadan kaldırdı.

tyu7ı8
Tayvan’ın başkenti Taipei'deki bir Patriot bataryası... Tayvan, ABD ile Çin arasında bir çatışmaya neden olabilir (EPA)

ABD’li komutan Douglas MacArthur, “Asya'da asla kara savaşı yapılmamalı” diye meşhur bir sözü vardır. Peki, özellikle Washington'ın Pekin'in önümüzdeki yıllarda Tayvan'ı kontrol altına almaya çalışacağından endişe duyduğu bir ortamda, ABD-Çin çatışması nasıl olacak? Bu çatışma nasıl gerçekleşecek, askeri mi olacak? Nerede yapılacak? Kapsamlı mı, sınırlı mı, yoksa vekiller aracılığıyla mı olacak?

Bugün bu sorular, uzmanların Çin ve ABD arasında bir savaşın kaçınılmaz olduğunu teyit etmesiyle birlikte güçlü bir şekilde gündemde yer tutuyorlar. ABD’li düşünür Graham Allison, görüşünü ‘Tukidides tuzağı’ olarak bilinen teoriye dayandırarak, dünya düzenine hakim olan güç (ABD) ile bu hegemonyayı tehdit eden yükselen güç (Çin) arasında çatışmanın kaçınılmaz olduğunu savunuyor.

Bu analizŞarku'l Avsat için bir askeri analist tarafından yapıldı