İngiltere ve İran arasında büyükelçi krizi

İngiltere Dışişleri Bakanı Dominic Raab, dün yaptığı açıklamada, ülkesinin Tahran büyükelçiliğinin güvenliğini gözden geçirdiğini söyledi. Raab ayrıca İran'ın Londra Büyükelçisi Hamid Baeidinejad’ın İngiliz büyükelçinin kısa süreliğine gözaltına alınmasına tepki olarak Dışişleri Bakanlığı’na çağrıldığını belirtti.
Avam Kamarası’nda konuşan Dışişleri Bakanı Raab, Tahran Büyükelçisi Macaire’in gözaltına alınmasını uluslararası hukukun açık bir ihlali olarak niteledikten sonra İran’da büyükelçiye yönelik davranış çerçevesinde İngiltere’nin Tahran Büyükelçiliği’nin güvenliğini gözden geçirdiğini söyledi.
İran'a karşı ortak bir duruş sergilenmesine ihtiyaç duyulduğunu ifade eden Raab, İngiltere, Avrupa ve ABD’nin Tahran’a ortak mesajlar göndermesi gerektiğinin de altını çizdi.
Raab, Avam Kamarası’na gitmeden saatler önce İran'ın Londra Büyükelçisi, İngiltere Dışişleri Bakanlığı’na çağırıldı. Reuters’ın Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü’nden aktardığı bilgilere göre Bakanlık, İran'ın Londra Büyükelçisi Hamid Baeidinejad’a İngiliz büyükelçinin gözaltına alınmasının ‘Viyana Sözleşmesi’nin kabul edilemez bir ihlali olduğu’ mesajını iletti. Sözcü ayrıca İngiltere'nin Büyükelçi Baeidinejad’dan böyle bir olayın bir daha tekrarlanmamasının garantisini istediğini söyledi.
Tahran, Büyükelçi Rob Macaire’i diplomatik anlaşmaları ihlal ederek ‘yasadışı bir toplantıya’ katılmasını eleştirdi.
Geçtiğimiz Pazar günü İngiltere’nin Tahran'daki büyükelçiliği önünde toplanan göstericiler, İngiltere ve İsrail bayraklarını yakarak ‘İngiltere'ye ölüm’ sloganları attı.
İran polisi ise İngiliz büyükelçinin düşen Ukrayna uçağında hayatını kaybedenler için düzenlenen anma törenine katıldığı anların bir görüntüsünü yayınladı.
Kısa süreliğine gözaltına alınan Büyükelçi Macaire, İran’nın ‘yanlışlıkla’ bir füzeyle vurarak düşürdüğü Ukrayna’ya ait sivil uçakta ölenleri anmak için düzenlenen törene gittiğini doğruladı. Ancak törene katılmasından beş dakika sonra bazı kişilerin sloganlar atmaya başlamasıyla oradan ayrıldığını belirten büyükelçi, “Bölgeden ayrıldıktan yarım saat sonra gözaltına alındım. Diplomatların gözaltına alınması tüm ülkelerde yasadışıdır” ifadelerini kullandı.
Öte yandan İran hükümeti, dün, İngiltere’ye içişlerine karışmamasını söyledi. İran Devrim Muhafızları Ordusu’na (DMO) bağlı Fars Haber Ajansı, Hükümet Sözcüsü Ali Rebii’nin açıklamalarını aktardı. Rebii, düzenlediği basın toplantısında, “İngiltere Büyükelçisi’nin yasadışı bir toplantıya olağan dışı katılımı, görevleriyle çelişiyor. Kimliği tespit edilir edilmez İç Güvenlik Güçleri Büyükelçi hakkında soruşturma başlattı. İngiltere'nin içişlerimize müdahale etmekten kaçınmasını talep ediyoruz” şeklinde konuştu.
Hükümet Sözcüsü Rebii, dün yaptığı açıklamada ayrıca nükleer anlaşmaya taraf olan ülkelerin Washington'ın anlaşmadan çekilmeleri için yaptığı çağrıyı reddetmelerinin ‘ileri bir adım’ olduğunu söyledi.
Katar'ın İran'a düşen uçağın kurbanlarına tazminat ödemesi için üç milyar dolar sağlayacağı şeklindeki haberlerle ilgili olarak ise Rebii, “Bu söylem son derece mantıksız ve gerçeği yansıtmıyor. Bu, ne Katar’ın görevidir ne de uluslararası uygulamalara uygundur” dedi.
Diğer yandan İran Dışişleri Bakanlığı’ndan dün yapılan açıklamada İngiltere’nin ‘yeni hatalar’ yapması halinde İran’ın buna güçlü karşılık vereceği belirtildi.
Devlet televizyonu tarafından aktarılan açıklamada, “İran, İngiltere'den gelen herhangi bir yeni hataya karşılık verecek. Bunun sorumlusu da Londra olacak. İngiliz büyükelçinin o toplantıdaki varlığı diplomatik normlarla çatışıyor” ifadeleri yer aldı. Devlet televizyonu ayrıca İngiltere'nin müdahaleleri tekrar ederse Tahran'ın İngiliz büyükelçiyi çağırmakla yetinmeyeceğini de vurguladı.

İsrail'in hamlelerinin ardından ABD'nin de saldırısına uğrayan İran'da yaşayanları arayanlar, sıradışı sesli mesajlarla karşılaşıyor.

Robotik bir ses, "Merhaba, dinlemeye vakit ayırdığınız için teşekkür ederiz. Hayat beklenmedik sürprizlerle dolu ve bu sürprizler bize bazen neşe getirirken bazen de bizi zorluyor. Önemli olan bu zorlukları aşmamızı sağlayacak gücü, içimizde keşfetmek" dedikten sonra şöyle devam ediyor:

Gözlerini kapat ve kendini huzur ve mutluluk veren bir yerde hayal et. Belki huzurlu bir ormanda yaprakların hışırdamasını ve kuşların cıvıltısını dinlerken yürüyorsun. Ya da deniz kenarında kuma vuran dalgaların sesini duyuyorsun.

Konuyu haberleştiren CNN, çarşamba ve perşembe İran'daki cep telefonlarına yapılan aramalarda çoğunlukla bu kaydın denk geldiğini belirtti.

Bazen farklı sesli mesajlar duyulsa da en yaygınının bu olduğu haberde bildirildi.

Uygulama dışı aramalarda bu mesajlara rastlandığı aktarılırken çarşamba günü ülke çapında uygulanan internet kısıtlamasının ardından WhatsApp gibi uygulamaların çalışmadığı hatırlatıldı.

Küresel internet erişimini takip eden Birleşik Krallık merkezli NetBlocks'un kurucusu Alp Toker, İran yönetiminin ülkedeki iletişimi sınırlamaya çalışırken bu yola başvurduğunu savundu.

Toker, dünyanın başka yerlerinde de internet kesildiğinde böyle mesajların duyulduğunu Amerikan medya kuruluşuna söyledi:

Bazen yaz tatili reklamı duyuluyor bazen de başka bir saçmalık...

CNN, adını vermek istemeyen bir başka uzmanınsa bu mesajlardan Tahran'ın sorumlu olmayabileceğini söylediğini aktardı.

AP haber ajansının görüşlerine başvurduğu 5 uzmandan dördü İran'ı, biriyse İsrail'i işaret etti.

Hatta sızarak psikolojik operasyon yürüttüğünden şüphelenilen İsrail ya da İran'dan konuya dair bir açıklama henüz gelmedi.

Independent Türkçe, CNN, AP

İngiltere ve İran arasında büyükelçi krizi