Suriye'nin kuzeyinde Türkiye ve Rusya arasında güç testi

İdlib kırsalında düşürülen rejime ait helikopterin enkazı (AFP)
İdlib kırsalında düşürülen rejime ait helikopterin enkazı (AFP)
TT

Suriye'nin kuzeyinde Türkiye ve Rusya arasında güç testi

İdlib kırsalında düşürülen rejime ait helikopterin enkazı (AFP)
İdlib kırsalında düşürülen rejime ait helikopterin enkazı (AFP)

Türkiye’yi ziyaret eden Rus heyet ile yapılan İdlib konulu müzakerelerin başarısızlığı ve İdlib'de Suriye rejimine ait bir helikopterin düşürülmesi sonrasında Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan arasında güç testi yaşandı.
Kremlin Sözcüsü Dmitriy Peskov, “Rusya, şu anda Soçi Mutabakatı’nın uygulanmasını en önemli konu olarak görüyor. Suriye ordusu ve Rus askeri tesislerine yönelik terör faaliyetlerinin bastırılması da büyük önem taşıyor. İdlib'de yapılan bu saldırılar kabul edilemez” dedi.
Suriye rejim güçleri de Türk güçlerinin saldırılarına yanıt vereceklerini açıkladı.
Cumhurbaşkanı Erdoğan ise dün Ankara’da yaptığı bir konuşmada, Suriye'nin kuzeybatısındaki Türk kuvvetlerine yeni bir saldırı olması durumunda rejimin çok ağır bir bedel ödeyeceği konusunda uyarıda bulundu.
Erdoğan bu konudaki görüşlerini şu ifadelerle dile getirdi:
“Gerekli karşı cevapları en üst düzeyde Suriye tarafına verdik. Ciddi manada orada, özellikle de İdlib'de misliyle belalarını buldular ama yetmez, daha devam edecek. Çünkü bunlar bizim Mehmetlerimize saldırdıkça bedelini çok ama çok ağır ödeyecekler ve bu adımları da yarın kamuoyu ile paylaşacağım.”
ABD, rejimin Moskova’nın desteğiyle saldırı düzenlemesi ve İdlib'de Ankara'nın desteklediği muhalifler tarafından rejime ait helikopterin düşürülmesi nedeniyle Rusya ve Türkiye arasında ilişkilerin gerildiği bir dönemde, Suriye Özel Temsilcisi James Jeffrey’i Ankara’ya gönderdi.
ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo, “Esed rejimi ve Rusya'nın saldırıları durmalıdır. Suriye Özel Temsilcisi James Jeffrey, istikrarsızlaştırıcı saldırıya verilecek yanıtla ilgili olarak atılacak adımların koordinasyonu için Ankara'ya gönderildi. NATO müttefikimiz Türkiye'nin yanındayız” ifadelerini kullandı.
NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg ise Brüksel'de düzenlenecek NATO Savunma Bakanları toplantısı öncesinde yaptığı açıklamada, “İdlib'de sivillere karşı tekrarlanan saldırıları görüyoruz. Esed rejimi ve Rusya'ya acilen saldırıları durdurma çağrısında bulunuyorum” dedi.



UCM kararı, İsrail'e ambargo uygulanmasını sağlayabilir mi?

STK'lerin Hollanda hükümetine karşı Lahey'de açtığı davanın görüldüğü mahkeme binası önünde protesto düzenlendi (Reuters)
STK'lerin Hollanda hükümetine karşı Lahey'de açtığı davanın görüldüğü mahkeme binası önünde protesto düzenlendi (Reuters)
TT

UCM kararı, İsrail'e ambargo uygulanmasını sağlayabilir mi?

STK'lerin Hollanda hükümetine karşı Lahey'de açtığı davanın görüldüğü mahkeme binası önünde protesto düzenlendi (Reuters)
STK'lerin Hollanda hükümetine karşı Lahey'de açtığı davanın görüldüğü mahkeme binası önünde protesto düzenlendi (Reuters)

Uluslararası Ceza Mahkemesi'nin (UCM), Gazze'de işlenen "savaş suçları ve insanlığa karşı suçlar" nedeniyle İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ve eski Savunma Bakanı Yoav Gallant hakkında çıkardığı tutuklama emrinin yankıları sürüyor. 

İsrail'in köklü gazetelerinden Haaretz'in savunma analisti Amos Harel'in kaleme aldığı yazıda, UCM kararının İsrail'e karşı silah ambargosu taleplerini artırabileceğine dikkat çekiliyor.  

Gazetenin görüştüğü Kudüs merkezli düşünce kuruluşu İsrail Demokrasi Enstütüsü'nden Eran Şamir-Borer, UCM'nin kararını eleştirirken, sürecin bu noktaya varmasında Tel Aviv yönetiminin yol açtığına işaret ediyor. 

Analist, İsrail'de Gazze savaşıyla ilgili bağımsız bir inceleme yürütülse UCM'nin böyle bir karar vermek durumunda kalmayacağını savunarak şunları söylüyor: 

Devlet hiçbir şey yapmadı, kafasını kuma gömdü.

Hamas'ın 7 Ekim 2023'teki Aksa Tufanı operasyonuyla patlak veren Gazze savaşında muhalefet kanadı, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu liderliğindeki radikal sağcı koalisyonun kararlarının incelenmesi için defalarca komisyon kurulmasını talep etmişti. Ancak Netanyahu, araştırma komisyonu kurulmasına savaş bitene kadar karşı olduğunu söylemişti. 

İsrail'in ekonomi gazetelerinden Globes'taki analizde UCM kararının, İsrail'in Gazze işgalini eleştirenlerle Tel Aviv'e silah satışının yasaklanmasını isteyenlerin elini güçlendirdiği yorumu paylaşılıyor. 

Haberde, İsrail'in askeri teçhizatının yüzde 30'unun Almanya tarafından gönderildiği hatırlatılıyor. UCM kararının, Berlin hükümetinin İsrail'e silah tedariki konusundaki ısrarcılığının zayıflamasına yol açabileceği değerlendirmesi yapılıyor. 

UCM'nin merkezi Hollanda'nın Lahey şehrinde yer alıyor. Hollanda Dışişleri Bakanı Caspar Veldkamp, mahkemenin tutuklama emrini uygulayacaklarını duyurmuştu. 

Ancak sivil toplum kuruluşları (STK), Hollanda'nın İsrail'e silah gönderen ülkeler arasında yer aldığına dikkat çekerek ambargo talebiyle Lahey'de hükümete karşı dün dava açtı. Mahkeme, talebe ilişkin kararını 13 Aralık'ta açıklayacak.

Diğer yandan Times of Israel, UCM kararından önce de son dönemde İsrail'e silah tedarikinin durdurulması çağrılarının arttığına işaret ediyor. Haberde, Dışişleri Bakanı Hakan Fidan'ın İsrail'e ambargo talep ettiği mektubu 1 Kasım'da Birleşmiş Milletler Genel Sekreterliği'ne gönderdiği hatırlatılıyor. Ortak mektupta aralarında Rusya ve Çin'in de yer aldığı 52 ülkenin imzası var. 

Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron da geçen ayki açıklamasında Gazze savaşının sonlandırılması için İsrail'e silah ambargosu çağrısı yapmıştı. Avrupa Birliği (AB) Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Josep Borrell, Macron'a destek verirken, Netanyahu açıklamaya tepki göstermişti. 

İsrail'in en büyük silah tedarikçisi olan ABD, UCM'yi kuran Roma Statüsü'ne taraf değil. ABD Başkanı Joe Biden, UCM kararını "rezalet" diye nitelerken, Netanyahu mahkemeyi "Yahudi düşmanlığıyla" suçlamıştı. İsrail de üye devletler arasında yer almıyor ve UCM'nin yargı yetkisini tanımıyor.

Independent Türkçe, Haaretz, Globes, Times of Israel, AP