Koronavirüsün yayılmasıyla insanlara dayatılan ‘sosyal mesafe’ nedir ve nasıl uygulanır?

Sosyal mesafe vaka sayısını azaltmak için gerekli sayılıyor (AP)
Sosyal mesafe vaka sayısını azaltmak için gerekli sayılıyor (AP)
TT

Koronavirüsün yayılmasıyla insanlara dayatılan ‘sosyal mesafe’ nedir ve nasıl uygulanır?

Sosyal mesafe vaka sayısını azaltmak için gerekli sayılıyor (AP)
Sosyal mesafe vaka sayısını azaltmak için gerekli sayılıyor (AP)

İngiltere hükümeti yeni tip koronavirüsün (Kovid-19) yayılmasını engellemek için bir dizi uygulamaya ek olarak tüm kafe, restoran, gece kulübü, tiyatro, sinema, spor salonu ve eğlence merkezlerini kapatma kararı aldı.
BBC’ye göre söz konusu adımlar, İngiltere’deki tüm insanların diğer kişilerle birlikte gereksiz temastan kaçınmasının istendiği ‘sosyal mesafe’ uygulamaları kapsamına giriyor.
Kuru öksürük ve yüksek ateş gibi gribe benzer belirtilere sahip kişilerin virüsü başkalarına bulaştırmasını önlemek için kendisini karantina altına alması istendi.
Virüs taşıyan hasta bir kişinin öksürdüğü zaman ağzından çıkan virüs yüklü damlacıklar havada yayıldığı için sosyal mesafenin korunması gerekiyor. Diğer kişiler bu damlacıkları soluyarak ya da damlacıkların düştüğü yüzeylere dokunup elini gözüne, burnuna ya da ağzına götürerek hasta olabilir. İnsanlar birbirleriyle ne kadar az zaman geçirirse, hasta olma şansları da o kadar azalır.
Şu an herkesten, özellikle yaşlı, hamile ve diyabet gibi kronik hastalıkları olan yetişkinlerden ‘sosyal mesafe’ uygulamalarına uyması isteniyor.

‘Sosyal mesafe’yi sokakta yada evde nasıl uygularız?
'Sosyal mesafe’nin korunması için bazı uygulamalar var. Bunlar arasında mümkün olduğunca evden çalışmak, zaruri olmayan tüm seyahatlerden kaçınmak, kulüp ve tiyatro gibi kalabalık yerlerden uzak durmak ve mümkün olduğu kadar arkadaşlar ve aile ile bir araya gelmekten kaçınmak sayılabilir.
'Sosyal mesafe’nin korunması sırasında bazı şeylere izin verilir. Bunlar arasında ise diğer insanlardan iki metre uzak durmak koşuluyla yürüyüşe çıkmak, gerekliyse aile ve arkadaşları görmek, kişi hasta değilse yaşlıların, akrabalarının ve komşularının temel ihtiyaçlarını gidermek ve yiyecek almak için markete gitmek sayılabilir.
Kendini karantinaya almak, evde kalmak ve hiçbir şekilde evi terk etmemek demektir. Hatta mümkünse kişi yiyecek ya da temel malzemeler satın almak için bile evden çıkmamalı.

Peki, kimler kendini tecrit altına almalı?
Yüksek ateş, devamlı öksürük, nefes almada zorluk gibi koronavirüs (Kovid-19) belirtilerine sahip kişilerin ya da bu belirtileri gösteren biriyle aynı evde yaşayanların, belirtilerin ortaya çıktığı ilk günden itibaren kendisini evde 14 gün süreyle karantina altına alması gerekir.
Bu belirtileri gösteren kişilerin açılabilen bir pencerenin olduğu iyi havalandırılmış bir odada kalıp evdeki diğer insanlardan uzak durması gerekiyor.

Önlem olarak kimler kendini karantinaya almalı?
‘Kanser hastaları, organ nakli olmuş kişiler, ciddi kronik rahatsızlığı olanlar ya da şiddetli astım hastası’ gibi ciddi sağlık sorunlarından mustarip olan kişilerin virüsten korunmak için gerekli önlemler alıp kendilerine özel bir izolasyon sağlayarak evden yaklaşık 12 hafta boyunca çıkmaması ve diğer insanlarla görüşmemesi gerekiyor.
Kendinizi karantinaya aldığınız sırada hastalıktan kolay bir şekilde etkilenebilecek biriyle yaşıyorsanız aşağıdaki adımları izlemeniz gerekiyor:
-Karantina dönemi sırasında ‘hamileler, yaşlılar ve kronik hastalığa sahip kişiler’ gibi risk grubunda bulunan kişilerden en az 2 metre uzak durmalısınız.
-Bu kişilerle mutfak gibi ortak yerlerde bulunduğunuz süreyi azaltın ve birlikte bulunduğunuz sırada odanın iyice havalandırıldığından emin olun.
-Risk altında bulunan kişinin evde yaşayan diğer kişilerden ayrı bir havlu ve mümkünse kendine özel bir banyo kullanması gerekiyor.
-Kendini karantinaya alan bir kişiyle yaşayanların, özellikle kendisiyle temas kurmadan önce ve sonra ellerini en az 20 saniye boyunca su ve sabunla sürekli yıkaması gerekiyor.
-Kağıt havlu gibi kişisel atıklara gelince ise bu atıklar derhal çöp poşetine konulmalı ve poşet, dışarıdaki çöp kutusuna atılmadan önce 72 saat boyunca başka bir poşet içerisinde bekletilmeli.



Kaygı bozukluğu uzmanı, "hiçbir şey yapmamayı" öneriyor

Genellikle meydan okumaların görüntüleri çekilse de bir psikoterapist etrafta telefon yokken bunun gerçekleştirilmesini öneriyor (Pixabay)
Genellikle meydan okumaların görüntüleri çekilse de bir psikoterapist etrafta telefon yokken bunun gerçekleştirilmesini öneriyor (Pixabay)
TT

Kaygı bozukluğu uzmanı, "hiçbir şey yapmamayı" öneriyor

Genellikle meydan okumaların görüntüleri çekilse de bir psikoterapist etrafta telefon yokken bunun gerçekleştirilmesini öneriyor (Pixabay)
Genellikle meydan okumaların görüntüleri çekilse de bir psikoterapist etrafta telefon yokken bunun gerçekleştirilmesini öneriyor (Pixabay)

Brittany Miller ABD Yaşam Muhabiri 

Hareketsiz oturup kendinizi meşgul edecek hiçbir şey yapmamak bazen zor olabilir ama bazı uzmanlar sıkılmanın fayda sağlayabileceğini öne sürüyor.

Herhangi bir ekrana ve hatta kitaba kasten bakmamayı tercih eden katılımcıların oturup can sıkıntısı yaşarken kendilerini filme aldıkları "hiçbir şey yapmama" meydan okuması son zamanlarda sosyal medyada başladı.

Kaygı bozukluğu konusunda uzmanlaşan psikoterapist Niro Feliciano'ya göre bir ara verip, teknolojinin mevcudiyetiyle insanları sürekli maruz bıraktığı bilgi denizinden ayrılmanın faydaları olabilir.

Feliciano, Today.com'a verdiği röportajda "Zihinlerimiz sürekli çalışıyor" dedi.

Bu yüzden bu meydan okumayı harika buluyorum çünkü insanları zihinlerini sakinleştirecek şekilde eğitmeye zorluyor. Ve o dinginlik noktasını bulduğumuzda beyinde ve vücutta çok şey yaşandığını biliyoruz.

Feliciano, bildirimleri kontrol etmenin sürekli yeni bilgiler getirmesinin beynimize dopamin ya da başka bir deyişle "iyi hissetme" hormonu artışı sağladığını ve bunun her kullanıldığında kendisine yönelik iştahın daha fazla güçlenmesine neden olduğunu açıkladı.

"Sosyal medya, kısa mesaj bildirimleri ya da e-postamızı kontrol ederek sürekli olarak gelen yeni bilgilerden bu yüksek dopamin seviyelerini alıyoruz" diye devam etti.

Her ne olursa olsun bu bize bir doz dopamin veriyor çünkü hareketsizliğe tahammül edemiyoruz. Dopaminin yokluğunda neredeyse yoksunluğa giriyoruz.

Yeni trend, sosyal medyayı elimine ederek FOMO'yu yani "kaçırma korkusunu" ve böylece kaygı bozukluğunu azaltmayı sağlıyor.

Bu meydan okumadan sağlanacak faydaları en üst düzeye çıkarmak için Feliciano, telefonunuzdan tamamen uzak kalarak kendinizi meydan okumaya katılırken videoya almamanızı ve görüntüleri paylaşmamanızı öneriyor.

Oturup hiçbir şey yapmamak konseptiyle zorlanabilecek olanlara, pencereden dışarı bakmak için birkaç dakika ayırarak veya normalden daha uzun süre duş alarak başlamaları öneriliyor.

Feliciano, "insanları hayal kurma" ve "zihinlerinin gezinmesine izin verme" konusunda "cesaretlendirmek" istediğini de sözlerine ekledi.

İster okul ister iş için olsun telefonunuzu yanınızda bulundurmanız kesinlikle gerekliyse telefon bildirimlerini susturarak, renkli ekran tarafından cezbedilmemek için gri tonlama modunu açıp ekranı siyah beyaz yaparak ve uyurken telefonunuzu yatağınızdan uzak tutarak "hiçbir şey yapmama" meydan okumasının avantajlarından yararlanabilirsiniz.

Independent Türkçe, independent.co.uk/life-style


Santorini depremlerinin sırrı çözüldü

Atina yönetimi, adada marta kadar olağanüstü hal ilan etmişti (Reuters)
Atina yönetimi, adada marta kadar olağanüstü hal ilan etmişti (Reuters)
TT

Santorini depremlerinin sırrı çözüldü

Atina yönetimi, adada marta kadar olağanüstü hal ilan etmişti (Reuters)
Atina yönetimi, adada marta kadar olağanüstü hal ilan etmişti (Reuters)

Bilim insanları, Yunanistan'ın Santorini Adası'nı sarsan depremlerin nedenini belirledi. 

Birleşik Krallık, Fransa ve Yunanistan'dan bilim insanlarının yaptığı incelemelerin sonuçları hakemli dergi Science'ta dün yayımlandı. 

Araştırmacılar Santorini, Yamurgi (Amorgos) ve Anafiye (Anafi) adalarının altında şubatta başlayan ve yaklaşık üç ay süren sismik aktiviteyi inceledi. 

Bilim insanları, yapay zekadan da faydalanarak bölgenin zemininin üç boyutlu bir modelini geliştirdi. 

İncelemelerde, yerkabuğunda yatay olarak yaklaşık 20 kilometre yol alan 25 binden fazla depremin, yeraltı kanallarından akan erimiş kayaçların etkisiyle tetiklendiği belirlendi. 

Depremlerin, Santorini'nin yaklaşık 8 kilometre açığında yer alan aktif denizaltı yanardağı Kolumbo'nun altından, Santorini ve Anydros adaları arasındaki 30 kilometrelik bir kanal boyunca magmanın yatay hareketiyle oluştuğu tespit edildi. Bu magma hareketinin deniz tabanının yaklaşık 10 kilometre altında gerçekleştiği belirtildi. 

Araştırmacılar, kabuktan geçen magma hacminin 200 bin olimpik yüzme havuzunu doldurabilecek büyüklükte olduğunu söylüyor. "Magma intrüzyonları" diye de bilinen bu olayın, kaya katmanlarını parçalayarak binlerce sarsıntıya yol açtığı ifade ediliyor. 

Araştırmanın başyazarı jeofizikçi Anthony Lomax, her bir sarsıntıyı sanal sensör olarak kullanıp bunları yapay zekayla modellediklerini söylüyor. Sonuçların, magmanın hareketiyle eşleştiğini belirtiyor. 

Baş araştırmacılardan Stephen Hicks de magmanın mevcut durumuna dair şunları söylüyor: 

Magmanın birkaç saat ila birkaç gün içinde yüzeye çıkıp patlayabileceğini biliyoruz. Ancak sismik hareketlilik şu anda durulduğu için eriyik maddenin nihayetinde kabuğun derinliklerinde sıkışıp soğuduğundan neredeyse eminiz.

Art arda meydana gelen depremler nedeniyle turistik adadan en az 11 bin kişi tahliye edilmişti. 

Santorini Yanardağı'nın 3 bin küsur yıl önce patlamasıyla bugün sadece bir kısmı su üstünde kalan adada yaklaşık 15 bin kişi yaşıyor. En son 1956'daki büyük depremle sarsılan ada yılda 3,4 milyon turisti ağırlıyor. 

Independent Türkçe, BBC, Phys.org, Reuters


Oscarlı yıldız: Beni aramaları için 20 yıl bekledim

Mumya, Amerikalı macera düşkünü Rick ve Ölüler Şehri'nde rehberlik ettiği Britanyalı kardeşlerin yanlışlıkla 3 bin yıllık bir laneti uyandırmasını anlatıyordu (Universal)
Mumya, Amerikalı macera düşkünü Rick ve Ölüler Şehri'nde rehberlik ettiği Britanyalı kardeşlerin yanlışlıkla 3 bin yıllık bir laneti uyandırmasını anlatıyordu (Universal)
TT

Oscarlı yıldız: Beni aramaları için 20 yıl bekledim

Mumya, Amerikalı macera düşkünü Rick ve Ölüler Şehri'nde rehberlik ettiği Britanyalı kardeşlerin yanlışlıkla 3 bin yıllık bir laneti uyandırmasını anlatıyordu (Universal)
Mumya, Amerikalı macera düşkünü Rick ve Ölüler Şehri'nde rehberlik ettiği Britanyalı kardeşlerin yanlışlıkla 3 bin yıllık bir laneti uyandırmasını anlatıyordu (Universal)

Brendan Fraser kendisine dünya çapında ün kazandıran Mumya (The Mummy) serisinin geri dönüş haberi üzerine Associated Press'e röportaj verdi.

56 yaşındaki aktör, serinin 2008'deki üçüncü ve son filminin ardından rafa kaldırıldığını hatırlattı. 

Fraser, halihazırda hazırlanan 4. filmin geçmişte Mumya: Ejder İmparatoru'nun Mezarı'nın (The Mummy: Tomb of the Dragon Emperor) yerine düşünüldüğünü açıkladı. Ancak o yaz Pekin'de Yaz Olimpiyatları düzenlendiği için yapımcılar Çin'de geçen projeyi öne almış:

Yapmak istediğim film hiçbir zaman yapılmadı. O yıl Olimpiyatlar'ın yayın hakkı NBC'deydi. İkisini bir araya getirdiler ve Çin'e gittik. Şanghay'da çalışmak inanılmaz bir deneyimdi. Üçüncü filmden gurur duyuyorum çünkü tek başına düşünüldüğünde iyi bir filmdi. Gittik ve farklı bir ekiple elimizden gelenin en iyisini yaptık.

Fraser sözlerine şöyle devam etti:

Ama asıl yapmak istediğim film henüz çıkmadı. Beni aramaları için 20 yıl bekledim. Artık hayranlara istediği şeyi vermenin zamanı geldi.

Matt Bettinelli-Olpin ve Tyler Gillett'ten oluşan "Radio Silence" ikilisi, serinin 4. filminin yönetmen koltuğunda olacak. Bettinelli-Olpin ve Gillett, 2019 yapımı korku komedi Saklambaç (Ready or Not) ve 2022 tarihli Çığlık 5'le (Scream) tanınıyor.

4. filmde Brendan Fraser ve Rachel Weisz yeniden bir araya geliyor. Fraser ve Weisz, ilk olarak 1999'da vizyona giren Mumya'da başrolleri paylaşmış ve film büyük bir gişe başarısı yakalamıştı. 

Hikaye, bir hazine avcısının doğaüstü güçlere sahip lanetli bir Mısır rahibini yanlışlıkla uyandırmasını konu alıyordu ve Fraser'ı aksiyon sinemasının yıldızları arasına sokmuştu. 

Ünlü oyuncu, 2001'de Mumya Geri Dönüyor (The Mummy Returns) ve 2008'de Mumya: Ejder İmparatoru'nun Mezarı'yla seriye devam etmişti. Weisz ise üçüncü filmde yer almamıştı.

Universal, 2017'de Tom Cruise başrollü yeni bir Mumya filmiyle seriyi yeniden başlatmayı denemiş ancak yapım gişede başarısız olmuştu. 

Hollywood'dan bir süre uzak kalan Fraser, 2022'de Balina'yla (The Whale) büyük bir dönüş yapmış ve En İyi Erkek Oyuncu Oscar'ını kazanmıştı. O dönemde Variety'ye konuşan oyuncu, Mumya'da hayat verdiği popüler karakter Rick O'Connell'ı yeniden canlandırmaya sıcak baktığını söylemişti:

Nasıl olur bilmiyorum. Ama biri doğru fikri getirirse buna açığım.
 

Independent Türkçe, Deadline, Variety