İran’daki koronavirüs salgınının gittikçe kötüleşmesi, evlerinde duran vatandaşlardan cezaevlerindekilere kadar herkesin endişelenmesine neden oldu. Vatandaşlar, insan hayatının nasıl güvence altına alınacağı konusunda hükümetin çözüm eksikliğini ve salgınla mücadele yolunda katı önlemlerin alınmamasını protesto ediyor. Ellerini yıkayacak sabun bulamamaktan yakınan mahkumlar ise, yetkililerin reddetmesine rağmen, geçici tahliyeden yararlanma talebinde bulunmaya devam ediyor.
Ülkenin dört bir yanına yayıldığı gibi cezaevlerine de sızan salgın, son 10 gün içerisinde Loristan’ın merkez şehri Hürremabad’daki Parsilon Cezaevi ve Kürdistan eyaletine bağlı Sakız ilçesindeki merkezi cezaevindeki mahkumların yaptığı gibi ‘en az’ iki farklı toplu kaçışa neden oldu. Aynı zamanda Loristan eyaletindeki Aligoderz’de, Tebriz, Doğu Azerbaycan ve Hamedan’daki cezaevlerinde birkaç kez isyanlar, kargaşalar ve çatışmalar çıktı.
Kalabalık hapishanelerde, salgın hastalığa yakalandığından şüphelenilen mahkumların nakli gibi prosedürleri uygulamak zor olduğu için mümkün olduğu sayıda mahkumun geçici olarak serbest bırakılması, sosyal boşlukların oluşturulması, cezaevinin sterilize edilmesi, maske ve dezenfektan kullanımı ya da ellerin yıkanması gibi tedbirlerin alınması gerekir.
Diğer yandan, hapishanelerdeki protestoların üzerinde durulduğunu söyleyen İran yargı yetkilileri, son günlerde yüzlerce mahkumun geçici olarak serbest bırakıldığını duyurdu.
Hamedan Cezaevi
Yerel kaynaklar, 28 Mart Cumartesi gün Hamedan Cezaevi’nde protesto ve çatışmaların meydana geldiğini bildirirken gayri resmi kaynaklar ise birkaç kişinin cezaevinden kaçtığını belirtti.
Sakız Cezaevi
Fars haber ajansı, 27 Mart akşamı, Sakız Cezaevi’nde bir isyanın patlak verdiğini, o sırada 80 mahkumun ise kaçtığını bildirdi. Olayla ilgili görgü tanıkları, birkaç mahkumun sürücülerini bıçakla tehdit ederek indirdikleri arabalarla kaçtıklarını söyledi.
Tebriz Cezaevi
Geçtiğimiz Perşembe günü, koğuşlardaki mahkumların salgını önlemek için karantina prosedürlerine uyulmamasını ve İran Dini Lideri Ali Hamaney tarafından çıkarılan genel af ve bazı mahkumların geçici olarak serbest bırakılması konusundaki ayrımcılığı protesto ettikleri bildirildi. Ancak mahkumlar tarafından çıkarılan isyan, özel polis güçlerinin müdahalesiyle sona erdi.
Cezaevi yakınlarındaki konut sakinlerinin sosyal medyada yayınladıkları görüntüler, isyan sırasında çıkan yangının cezaevi binasının bir kısmını yuttuğunu, aynı zamanda silah seslerinin duyulduğunu gösterdi. Yetkililer ise herhangi bir can kaybının yaşanmadığını açıkladı.
Aligoderz Cezaevi
Loristan eyaletindeki Aligoderz şehrinde bulunan cezaevinde bir isyanın meydana geldiği, ancak kimsenin kaçamadığı bildirildi.
IRNA’nın haberine göre, valilikten yapılan açıklamada, “Bazı mahkumlar cezaevi içerisinde protesto düzenleyerek keyfi ve yasadışı bir adım attı. Bu olayın cezaevi dışına sızması ise vatandaşları endişelendirdi” ifadeleri kullanıldı.
Hürremabad’daki Parsilon Cezaevi
Parsilon Cezaevi’ndeki mahkumların 26 Mart Perşembe günü isyan ettiği, isyan esnasında 23 mahkumun kaçtığı bildirildi.
Konuyla ilgili bazı haberlerde, cezaevi gardiyanının mahkumlar üzerine ateş açtığı ve en az bir kişinin ölümüne sebep olduğu belirtildi. Yerel yetkililer de bir mahkumun öldüğünü, bir diğerinin ise yaralandığını ifade etti. Resmi haber ajansı IRNA ise bu haberleri yalanladı.
Koronavirüs, cezaevlerinde
İran'daki İnsan Hakları Aktivistleri Ajansı HRA, ülkede koronavirüse yakalanan mahkum sayısının arttığını bildirdi. Urmiye, Senendec, Hürremabad, Gürgan, Tahran’dakiler gibi bazı cezaevlerinde vakaların görüldüğü açıklandı.
Konuyla ilgili haberlerde Tahran, Karçak, Ramin ve Urmiye’deki cezaevlerinde en az 9 mahkumun Kovid-19’a yakalanarak hayatını kaybettiği vurgulandı.
Yargı yetkililerinin söz konusu haberler karşısındaki sessizliği sürerken mahkum ve aileler ise endişeleniyor.
