Çin’in el koyduğu pangolinlerde Kovid-19’a benzer virüsler bulundu

Yeni koronavirüsün yarasalardan da bulaşmış olabileceği belirtiliyordu (Naturalist)
Yeni koronavirüsün yarasalardan da bulaşmış olabileceği belirtiliyordu (Naturalist)
TT

Çin’in el koyduğu pangolinlerde Kovid-19’a benzer virüsler bulundu

Yeni koronavirüsün yarasalardan da bulaşmış olabileceği belirtiliyordu (Naturalist)
Yeni koronavirüsün yarasalardan da bulaşmış olabileceği belirtiliyordu (Naturalist)

SARS-CoV-2 virüsünün neden olduğu Kovid-19 hastalığının insanlara nasıl bulaştığına dair yapılan çalışmada Çin’e hayvan kaçakçılığı yoluyla getirilen ve gümrük yetkililerinin el koyduğu sunda pangolinlerinde yeni koronavirüsün iki kuzeni tespit edildi.
Science Alert’ün haberinde, Hong Kong ve Çin’den araştırmacıların yürüttüğü çalışmanın her ne kadar virüsün kaynağını net biçimde tespit etmek açısından yetersiz olsa da suşların (virüs türleri) benzerliği ülkedeki pangolin pazarının ne kadar tehlikeli olabileceğini gösteriyor.
Kovid-19’un Çin’in Hubey bölgesindeki bir pazarda ortaya çıkmasından bu yana, yürütülen araştırma virüsün mirasını belirlemeye çalışıyordu. Yeni koronavirüse dair yürütülen ilk çalışmalarda virüsün genomu Yunnan’daki nalburunlu yarasa kolonisinden doğmuş olabileceğine işaret ediyordu. 
Science Alert’ün aktardığına göre, pazar salgının tespit edilmesinden çok önce temizlendiği için pazarda herhangi bir yarasa türünün olup olmadığı tam olarak bilinmiyor. Nalburunlu yarasalardan farklı olarak, pangolinlerin satışta olduğununsa neredeyse kesin olduğu belirtiliyor. 
Daha önce kaçakçılığı önlemeye yönelik 2017’nin sonunda yürütülen operasyonlarda elde 18 sunda pangolinin dondurulmuş dokuları incelendi.
Koronavirüs RNA’sının 43 organ örneğinin 6’sında tespit edildiği aktarıldı. Eksik dizileri okuma ve doldurma teknikleri araştırma ekibine, virüsün sunda pangolinlerindeki suşlarının genomlarının detaylı biçimde çıkarılmasında yardımcı oldu. 
Elde edilen veriler her ne kadar SARS-CoV-2 virüsüyle tıpatıp uyuşmasa da, bu virüslerin birbirleriyle hayli yakın olduğuna işaret eden dizilerin olduğu belirtildi. 
2018’de yakalanan 12 pangolinden elde edilen doku örneklerinin analiziyse üç pozitif sonuç olduğunu gösteriyor. Araştırma ekibi ayrıca 2019’da yakalanan sunda pangolinlerinden de örnekleri inceledi. 
Çalışmanın sonunda hayvanlardan elde edilen koronavirüslerin genom dizilemesinin gerçekleştirilmesiyle, SARS-CoV-2 virüsüyle benzerliğin yüzde 85,5 ile 92,4 arasında değiştiği belirtildi. 
Çalışmada kullanılan ve gümrük yetkilileri tarafından el konan hayvanlar, Çin’deki hayvan pazarlarında satılmak üzere getirilmişti. 
14 bilim insanının yer aldığı çalışma Nature isimli bilimsel yayında 26 Mart’ta yayımlandı. 



Batılı teknoloji devleri, Çin üretimi yapay zekaya yöneliyor

Çin'de geliştirilen DeepSeek, Batı'da "veri casusluğu" endişesi yaratmıştı (Reuters)
Çin'de geliştirilen DeepSeek, Batı'da "veri casusluğu" endişesi yaratmıştı (Reuters)
TT

Batılı teknoloji devleri, Çin üretimi yapay zekaya yöneliyor

Çin'de geliştirilen DeepSeek, Batı'da "veri casusluğu" endişesi yaratmıştı (Reuters)
Çin'de geliştirilen DeepSeek, Batı'da "veri casusluğu" endişesi yaratmıştı (Reuters)

Batılı ülkelerdeki büyük firmalar, Çin üretimi yapay zeka modellerini kullanmaya yöneliyor.

Wall Street Journal’ın (WSJ) analizinde, Amazon Web Services, Microsoft ve Google gibi Amerikan devlerinin, müşterilerine DeepSeek’i bir seçenek olarak sunmaya başladığını yazıyor.

Bu durumun, ABD hükümetinin veri güvenliği nedeniyle Çinli DeepSeek firmasının bazı uygulamalarını devlet cihazlarında yasaklamasına rağmen gerçekleştiğine işaret ediliyor.

Analiz firması Sensor Tower’ın verilerine göre, ABD’li OpenAI firmasının ürettiği ChatGPT en popüler yapay zeka destekli sohbet botu olma özelliğini koruyor. Küresel çapta uygulamanın 910 milyon kez indirildiği belirtiliyor. Çinli mühendislerin tasarladığı DeepSeek ise 125 milyon kez indirildi.

Harvard Üniversitesi’nin haziranda yayımladığı bir çalışmada, Çin’in yapay zekada öne çıkmasını sağlayan iki temel unsurun veri zenginliği ve insan sermayesi olduğu belirtilmişti.

WSJ’nin analizine göre de Amerikan şirketleri daha çok “yapay genel zeka” (AGI) gibi devrimsel ilerlemelere yoğunlaşırken, Çinli firmalar pratik uygulamalarla günlük sorunları çözmeye odaklanıyor. Çinli şirketler aynı zamanda modellerini açık kaynak olarak sunuyor. Bu sayede kullanıcılar modelleri kendi ihtiyaçlarına göre uyarlayabiliyor.

Alibaba’nın “Qwen” adlı açık kaynak modelinin dünya genelinde 100 binden fazla türevi geliştirildi. Haberde, Japonya Ekonomi Bakanlığı için özel yazılımlar geliştiren Tokyo merkezli Abeja şirketinin Google ve Meta yerine Qwen’i tercih ettiğine dikkat çekiliyor.

DeepSeek, diğer yapay zeka şirketlerine kıyasla düşük maliyetle ve az sayıda çip kullanarak geliştirdiği açık kaynaklı yeni modeli DeepSeek-R1'i, 20 Ocak'ta piyasaya sürmüştü. ABD’li şirketlerle yarışan modelleri daha ucuza geliştirip sattığını öne süren DeepSeek, Nvidia'dan Microsoft'a kadar teknoloji devlerinin yüzlerce milyar dolar değer kaybetmesine neden olmuştu.

Batılı ülkeler, DeepSeek’in siber güvenliği ihlal ettiğini ve verilerin Pekin yönetimiyle paylaşılmasını sağladığını öne sürmüş, firmaysa iddiaları yalanlamıştı.

Güney Afrika’daki Witwatersrand Üniversitesi, DeepSeek’in diğer yapay zeka modellerine göre daha iyi veri güvenliği sağladığını savunuyor. Üniversite yetkililerinden Tarık Surtee, “Açık kaynaklı olması ve çevrimdışı kullanılabilmesi, verilerimizi koruyor” diyor.

Independent Türkçe, Wall Street Journal, RT