Cezayir’de yardım kampanyaları tartışmalara yol açtı

Dezenfekte faaliyetleri Cezayir’de devam ediyor (Getty)
Dezenfekte faaliyetleri Cezayir’de devam ediyor (Getty)
TT

Cezayir’de yardım kampanyaları tartışmalara yol açtı

Dezenfekte faaliyetleri Cezayir’de devam ediyor (Getty)
Dezenfekte faaliyetleri Cezayir’de devam ediyor (Getty)

Ali Yahi
Yardım kampanyalarının görüntüleri, Cezayir’de tartışmalara yol açtı.
İhtiyaç sahibi ailelere yönelik yardım kampanyalarının görüntüleri Cezayir kamuoyunda tepkilere yol açtı.
Tepkilerin yükselmesi sonrasında Cezayir’in ana gündemi haline gelen görüntüler ihtiyaç sahiplerini küçük düşürüyor.
Toplumun farklı kesimleri, gelecekleri üzerindeki etkisi nedeniyle başta çocuklar olmak üzere yoksul ailelerin ‘teşhir edilmesinden’ kaçınılması gerektiğine dikkati çekiyor.
Yardım fotoğrafları: İyilik ve sömürü
Birçok ailenin gelir kapılarının kapanmasına yol açacak şekilde personel sayısının yüzde 50’ye düşürülmesi, kafe, restoran ve diğer alanların kapatılması başta olmak üzere hükümetin aldığı uygulamalardan etkilenen ailelere yardım sağlamak amacıyla ülkede herkes, yeni tip koronavirüsle (Kovid-19) mücadele etmek için dayanışma kampanyalarına destek veriyor.
İlgili organlar ise, sosyal medya organları üzerinden yardım faaliyetlerine katılan ailelerin ve çocukların görüntülerini yayınlayarak, toplumsal faaliyetlerini ‘insan onurunu ihlal eden’ bir şekilde gerçekleştiriyor.
Bu çerçevede gazeteci Muhammed Delumi, bazı sivil toplum kuruluşları ve hayırseverlerin bu tür eylemlerini eleştirirken, kişisel Facebook hesabı aracılığıyla “Şerrin yüzleri hayır işliyor’ başlığı altında bir açıklama yaptı. Delumi, açıklamasında “Koronavirüs, tam anlamıyla bir şer değildir, aksine eğer görebilirseniz onda hayır vardır. Birkaç yumurta ve birkaç paket unla insanlara sadaka vererek selfie çeken bir insan türünü ortaya çıkardı” ifadelerine yer verdi. Muhammed Delumi, “İkiyüzlü toplumumuzun bir kısmının yüzünü ortaya çıkaran bu olgu, hayırda bulunurken, hatta dua etmek için ellerini semaya kaldırırken selfie çekilen ikiyüzlüleri açığa vurdu. Bu durum, koronavirüsten daha tehlikeli olan bu insan virüslerinin varlığını gösterdi” dedi.

İnsan onuruna ihlal
Psikiyatrist Kerim bin Saado, Independent Arabia’ya yaptığı açıklamada, yardımda bulundukları aile ve çocukların fotoğraflarını çeken bazı vatandaşların bu davranışlarından dolayı son derece üzgün olduğunu ifade etti. Bin Saado, bu fotoğrafların ‘komşular, akrabalar ve arkadaşlar’ arasında dolaşacağı göz önüne alındığında, insan onurunu ihlal ettiği için bu davranışların ‘hakaret’ sınıfına girebileceğini vurguladı. Psikiyatrist ayrıca, “Gelecekte ilgili çocukların üniversitelerde ve sorumluluk platformlarında maruz kaldığı tepki nasıl olacak?” şeklinde konuştu.
Bin Saado, dayanışma ve yardım kampanyalarının ailelerin fotoğrafları çekilmeden yalnızca veri ve bilgilerle servis edilmesinin daha uygun bir eylem olduğuna dikkati çekti. Psikiyatrist Kerim bin Saado, eylemlerini fotoğraflarla görüntüleyen bazı tarafların, insanların acılarına göre kendilerini ön plana çıkarmak istediğini vurguladı.

Teşvik
Bazı hayır kuruluşlarının yetkilileri, dayanışma ve yardım görüntülerini yayınlayarak, insanları iyi şeyler yapmaya teşvik ettiklerini savunuyor. ‘Genç Merhamet’ hayır kuruluşu yetkilisi Esma bin Ali, Independent Arabia’ya yaptığı açıklamada, durumun olması gerekenden daha da büyütüldüğünü ve hayırseverlerin kasıtlı veya kasıtsız davranışlarının ‘kabul edilemez’ olarak nitelendirildiğini belirtti. Bu hassas dönemde ‘hayır işleri’ çemberini genişletmeye odaklanmanın en iyi eylem olacağını söyleyen Esma bin Ali, koşulların herkesin seferber olmasını gerektirdiğini vurguladı.
Şarku’l Avsat’ın Independent Arabia’dan aktardığı habere göre Gazeteci Fatıma ez-Zehra Nazif, yaptığı açıklamada “Faaliyetler, fotoğraflanmadan gerçekleştirilirse de bu insani eylem teşvik edilebilir, bireyler gönüllü olmaya motive edebilir ve insanlar hayır için birbirleriyle yarışabilir” dedi. İnsanların kamuoyundan utanmamaları gerektiğini de belirten Nazif, “Gerçek ihtiyaç sahipleri ölüyor ve bu olurken, onurlarına ihtiyaçları olduğunu söylemiyorlar. Söylerlerse de insani onurları korunuyor” dedi.
Fatıma ez-Zehra Nazif, dönemin oldukça hassas olduğunu belirtirken, “Aylık maaşla değil, günlük işlerde çalışanlar var. Hükümetin tedbirleri ortasında dahi bu işçi grup, muhtaç halde. Onurlarını korumak için insanları ve evlerini görüntülemeden toplumu, başkalarını düşünmeye teşvik etmeliyiz” dedi.
Gazeteci Mustafa Yasir Osman ise yaşıtlarının karşısında utanan çocuklar başta olmak üzere ailelere yardım etmek için fotoğraf yayınlama olgusunun geniş bir şekilde düşünülmesi gerektiğini belirtirken, aynı zamanda bu durumun, mal sahiplerini bağış yapmaya ve uyuyan vicdanları uyandırmaya teşvik ettiğini de belirtti.



Gazze halkı, savaşın neden olduğu yıkımın ardından kültürel mirasını korumak için zamanla yarışıyor

Gazze şehrinde yaşanan savaş sırasında İsrail bombardımanı sonucu hasar gören Büyük Ömer Camii'nin iç restorasyon çalışmaları sırasında çekilmiş bir fotoğraf, 17 Kasım 2025 (Reuters)
Gazze şehrinde yaşanan savaş sırasında İsrail bombardımanı sonucu hasar gören Büyük Ömer Camii'nin iç restorasyon çalışmaları sırasında çekilmiş bir fotoğraf, 17 Kasım 2025 (Reuters)
TT

Gazze halkı, savaşın neden olduğu yıkımın ardından kültürel mirasını korumak için zamanla yarışıyor

Gazze şehrinde yaşanan savaş sırasında İsrail bombardımanı sonucu hasar gören Büyük Ömer Camii'nin iç restorasyon çalışmaları sırasında çekilmiş bir fotoğraf, 17 Kasım 2025 (Reuters)
Gazze şehrinde yaşanan savaş sırasında İsrail bombardımanı sonucu hasar gören Büyük Ömer Camii'nin iç restorasyon çalışmaları sırasında çekilmiş bir fotoğraf, 17 Kasım 2025 (Reuters)

Gazze Şeridi’nde 70 bin kişinin hayatını kaybetmesi, çok sayıda kişinin yaralanması, yüz binlerce insanın yerinden edilmesi ve neredeyse bütün mahallelerin yok olmasının ardından, yeniden inşa artık hayal gücünü zorlayan, neredeyse tasavvur edilemez bir görev haline geldi.

Buna rağmen, bölgede en değerli tarihi yapılar arasında yer alıp ağır hasar gören az sayıdaki noktada, işçiler şimdiden çalışmaya başladı. Amaç, geçmişten geriye kalan az sayıdaki kalıntıyı toprak altından çıkarmak.

Bu alanlar arasında, Gazze’nin eski kent merkezinde bulunan ve savaş sırasında İsrail güçlerinin hedef aldığı en önemli kültürel miras olan Büyük Ömer Camii de bulunuyor. İsrail ordusu, avlularının altında savaşçılar tarafından kullanılan bir tünel bulunduğunu öne sürerek yapıyı bombaladığını açıklamıştı. Filistinliler ise böyle bir tünelin varlığını reddediyor ve saldırının Gazze’nin dini ve kültürel mirasını yok etmeye yönelik olduğunu savunuyor.

dfrgt
Gazze şehrinde bulunan Büyük Ömer Camii'nin içindeki enkazı temizleyen bir işçi, 17 Kasım 2025 (Reuters)

Batı Şeria’daki Beytüllahim’de bulunan Miras Koruma Merkezi’nde mimar ve kültürel miras uzmanı olarak görev yapan ve şu anda savaşta zarar gören alanları kurtarmak için Gazze’de çalışan Hammude ed-Dehdar, İsrail’in bu yapıların yıkımının Filistin tarihini silebileceğini düşünerek ‘yanıldığını’ söyledi.

Dehdar, Gazze’de Reuters’a yaptığı açıklamada, bu yapıların kadim bir halkın ortak hafızasını temsil ettiğini belirterek, “Bu miras, korunması ve savunulması için ortak çaba gerektiren bir bellektir” dedi.

İsrail ordusu ise Hamas hedeflerine yönelik her saldırının, bu tür alanları tehlikeye atabilecek olması nedeniyle sıkı bir onay sürecinden geçtiğini açıkladı.

fgt
Gazze şehrinde savaş sırasında hasar gören tarihi Paşa Sarayı'nda restorasyon çalışmaları yürüten işçiler, 11 Kasım 2025 (Reuters)

İsrail ordusu tarafından yapılan açıklamada, “İsrail ordusu, kültürel miras alanları ile tarihi ve kültürel önemi bulunan mekânlara azami hassasiyetle yaklaşmaktadır. Bu alanlar ve sivillerin zarar görmesini en aza indirmek, saldırı planlamasında temel bir önceliktir” ifadeleri yer aldı.

Zamansız hikayeler

Nüfusunun büyük bölümü, bugün İsrail sınırları içinde kalan şehir ve köylerden zorla göç ettirilmiş mülteciler ya da onların çocuklarından oluşan Gazze Şeridi’nde, Büyük Ömer Camii, Gazze halkını kendi kültürel mirasına ve Ortadoğu’nun zengin mimari tarihine bağlayan temel unsurlardan biriydi.

Halk arasında anlatılan geleneksel hikâyelere göre Samson’un onu esir alanların üzerine tapınağı yıktığı yer olduğu söylenen bu alan, İslam’ın 7. yüzyılda Halife Ömer bin Hattab döneminde Akdeniz’e ulaşmasından önce bir Bizans kilisesine de ev sahipliği yapıyordu. Bölge İslam hâkimiyetine girdikten sonra yapı camiye dönüştürüldü.

Sonraki yüzyıllar boyunca yapı; Memlükler, Haçlılar ve Osmanlılar tarafından pek çok kez yeniden şekillendirildi ve Orta Çağ’da bölgenin mimari harikalarından biri olarak ün kazandı.

Caminin minaresi, Gazze siluetinin en belirgin unsurlarından biriydi. Cemaat, kubbeli tavanlar altında ve cilalı taşlarla döşeli avlularda ibadet eder; namazın ardından caminin görkemli cephesinin önünden geçerek kapılarından dışarı çıkar ve eski kentin çevresindeki çarşı sokaklarına doğru akardı.

frgt
Gazze şehrinde savaş sırasında hasar gören tarihi Paşa Sarayı'nda restorasyon çalışmaları yürüten işçiler, 11 Kasım 2025 (Reuters)

Yakındaki Kayseriyye Çarşısı, dükkânlarıyla ünlüydü; esnafı ve komşuları, âşıkların düğün takılarından kıskanç kayınvalidelerin hikâyelerine uzanan unutulmaz öyküler anlatırdı. Bugün bunlardan geriye neredeyse hiçbir iz kalmadı.

Ağır hasar gören bir diğer yapı da 13. yüzyıla uzanan tarihi Paşa Sarayı oldu. Bir müzeye ev sahipliği yapan yapının sergilediği eserler artık kayıp.

Dehdar, kültür ve miras söz konusu olduğunda bunun yalnızca eski bir bina ya da tarihi taşlardan ibaret olmadığını vurgulayarak, “Her taş bir hikâye anlatır” dedi.

Filistin’in Batı Şeria merkezli Turizm ve Eski Eserler Bakanlığı Müsteşarı Cihad Yasin ise Filistinli yetkililer ve Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü’nün (UNESCO) tarihi alanların restorasyonu için üç aşamalı bir plan hazırladığını, ilk maliyetin 133 milyon dolar olarak öngörüldüğünü belirtti.

Yasin, önceliğin çökme riski taşıyan yapıların hızlı müdahaleyle desteklenmesi olduğunu söyledi. Ancak beyaz çimento ve alçı sıkıntısı yaşandığını, Gazze’deki kaynakların sınırlı olduğunu ve restorasyon malzemelerinin fiyatlarının ciddi şekilde arttığını ifade etti.

sdfgt
Gazze Şeridi'nin güneyindeki Han Yunus'ta İsrail hava saldırıları sırasında hasar gören, kısmen yıkılmış Berkuk Kalesi, 16 Kasım 2025 (Reuters)

Gazze Şeridi’nde kültürel mirasın yıkımı, evlerini ve geçim kaynaklarını kaybetmiş yaslı aileler arasında bile ayrı bir acı yaratmaya devam ediyor.

Münzir Ebu Asi, küçük kızı Kenzi’nin Büyük Ömer Camii’nin vurulduğunu duyunca hissettiği derin üzüntü nedeniyle onu teselli etmek zorunda kaldığını söyledi.

Ebu Asi, “Küçük kızım Kenzi çok üzüldü. Camiye saldırı haberini duyduğumuzda biz de şaşırdık; neden böyle bir şey yapıldı?” dedi.

Sözlerini sürdüren Ebu Asi, Paşa Sarayı’nın da bombalanmasının ardından artık kesin bir kanaate vardıklarını belirterek, “Bu işgalin, Filistin kimliğini yok etmek, her türlü Filistin eserini silmek istediği artık bizim için kesinleşti” ifadesini kullandı.


Etiyopya, Mısır'ı Afrika Boynuzu'nda ‘istikrarsızlaştırma kampanyası’ yürütmekle suçluyor

Rönesans Barajı (Reuters)
Rönesans Barajı (Reuters)
TT

Etiyopya, Mısır'ı Afrika Boynuzu'nda ‘istikrarsızlaştırma kampanyası’ yürütmekle suçluyor

Rönesans Barajı (Reuters)
Rönesans Barajı (Reuters)

Etiyopya Dışişleri Bakanlığı dün yaptığı açıklamada, Mısır’ı Afrika Boynuzu bölgesinde ‘Etiyopya’yı hedef alan bir istikrarsızlaştırma kampanyası yürütmekle’ ve ‘gerilimi artırmaya zemin hazırlamakla’ suçladı.

İki ülke arasında Mavi Nil üzerindeki Rönesans Barajı konusunda süren anlaşmazlığa atıfta bulunan bakanlık, açıklamasında Mısır’ın ‘Afrika Boynuzu’nda Etiyopya’yı merkeze alan, ancak onunla sınırlı olmayan bir istikrarsızlaştırma kampanyası yürüttüğünü’ savundu.

Bakanlık, Mısır’ın ‘diyaloğu reddettiğini ve gerilimi artırma niyetini açıkça ortaya koyan düşmanca söylemini yoğunlaştırdığını’ iddia etti.

Mısır Dışişleri Bakanı Bedr Abdulati ise dün yaptığı açıklamada, ülkesinin Etiyopya’nın Rönesans Barajı’na ilişkin tek taraflı adımlarını reddettiğini yineleyerek, “Etiyopya’nın uygulamaları tüm Afrika kıtasının istikrarını tehdit eden ciddi bir tehlike oluşturuyor” dedi.

Mısır Su Kaynakları ve Sulama Bakanlığı da geçen ay yaptığı açıklamada, Etiyopya’nın baraj yönetiminde ‘tek taraflı ve kontrolsüz uygulamalarını’ sürdürdüğünü, bunun ‘havza ülkelerinin hak ve çıkarlarını tehdit eden ciddi riskler barındırdığını’ vurguladı.

Etiyopya, milyarlarca dolara mâl olan dev Rönesans Barajı’nın inşasına Nil Nehri üzerinde 2011 yılında başladı. Mısır ise projeyi, Afrika’nın en uzun nehrindeki tarihi su haklarını tehdit eden bir girişim olarak görüyor.

Afrika Birliği (AfB) arabuluculuğunda Mısır ile Etiyopya arasında yürütülen müzakereler Nisan 2021’de sonuçsuz kalmış; bunun üzerine Kahire, Addis Ababa’ya baskı uygulanması için konuyu Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi’ne taşımıştı.


İsrail, Gazze’nin güneyine düzenlediği hava saldırılarında 2’si çocuk 6 Filistinli hayatını kaybetti

İsrail'in Gazze Şehri'nin doğusunda düzenlediği hava saldırılarının ardından dumanlar yükseliyor (AFP)
İsrail'in Gazze Şehri'nin doğusunda düzenlediği hava saldırılarının ardından dumanlar yükseliyor (AFP)
TT

İsrail, Gazze’nin güneyine düzenlediği hava saldırılarında 2’si çocuk 6 Filistinli hayatını kaybetti

İsrail'in Gazze Şehri'nin doğusunda düzenlediği hava saldırılarının ardından dumanlar yükseliyor (AFP)
İsrail'in Gazze Şehri'nin doğusunda düzenlediği hava saldırılarının ardından dumanlar yükseliyor (AFP)

Filistin merkezli Ma'an haber ajansının bildirdiğine göre, dün akşam (Çarşamba) Gazze Şeridi’nin güneyine düzenlenen İsrail hava saldırılarında 6 Filistinli hayatını kaybetti, çok sayıda kişi de yaralandı.

Ajans, İsrail ordusunun Han Yunus kentinin batı bölgelerini en az dört füzeyle vurduğunu aktardı.

Filistinli sağlık kaynakları, “aralarında iki çocuğun da bulunduğu 6 kişinin İsrail bombardımanında yaşamını yitirdiğini” bildirdi.

Saldırının, Han Yunus’un batısındaki Mevasi bölgesinde bulunan bir çadırı hedef aldığı belirtilirken, gelişmenin İsrail ordusunun gün içinde Refah’ın güneyinde yaşanan çatışmalarda 5 askerinin yaralandığını duyurmasının ardından geldiği ifade edildi.