İran’da salgınla mücadele kapsamında alınan tedbirlerin hafifletilmesi için geri sayım başladı

Besiç unsurlarının Tahran sokaklarını dezenfekte ettikleri sırada yolda yürüyen bir adam (Reuters)
Besiç unsurlarının Tahran sokaklarını dezenfekte ettikleri sırada yolda yürüyen bir adam (Reuters)
TT

İran’da salgınla mücadele kapsamında alınan tedbirlerin hafifletilmesi için geri sayım başladı

Besiç unsurlarının Tahran sokaklarını dezenfekte ettikleri sırada yolda yürüyen bir adam (Reuters)
Besiç unsurlarının Tahran sokaklarını dezenfekte ettikleri sırada yolda yürüyen bir adam (Reuters)

İran’da koronavirüs salgınıyla mücadelede hükümet tarafından alınan tedbirlerin hafifletilmesi için geri sayım başladı.
İran Sağlık Bakanlığı, resmi istatistiklerine göre ülkede hala vaka sayısında büyük artışların olduğu ve Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani’nin ‘sosyal mesafe’ planı sonrası aşamaya dair hazırlıklar için talimatlar verdiği bir zamanda, devlet dairelerinde ve endüstriyel atölyelerde çalışmaların yeniden başlatılması konusunda acele edilmemesi uyarısında bulundu.
Tesnim Haber Ajansı'nın aktardığına göre Sağlık Bakanı Said Nemeki, Sanayi ve Ticaret Bakanlığı'nın bazı fabrikaları ve mesleki sektörleri yeniden açma kararını protesto etmek üzere Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani’ye bir mesaj gönderdi. Nemeki, Sanayi ve Ticaret Bakanlığı'nın bu adımının halk sağlığını ve ekonomiyi tehdit ettiğini belirterek, bunun ‘ateş etme özgürlüğü’ mesabesinde olduğunu söyledi.
Nemeki, Sanayi ve Ticaret Bakanlığı'nın çalışmaların yeniden başlatılması yönündeki kararı konusunda uyarıda bulunarak, “Bu karar, kültürel ya da dini olsun herhangi bir sivil toplum kuruluşu ya da hükümet tarafından (tek taraflı) ateş açma özgürlüğünün verilmesidir. Sağlık Bakanlığı bu karar desteklemiyor” ifadelerini kullandı.
İran’da koronavirüsten (Kovid-19) ölenlerin sayısı 3 bin 452’ye yükselirken, vaka sayısı 55 bin 743 olarak açıklandı.
AFP’nin haberine göre, İran Sağlık Bakanlığı İletişim ve Halkla İlişkiler Birimi Başkanı Kiyanuş Cihanpur ülkedeki toplam vaka sayısının 55 bin 743’e, ölenlerin sayısının ise 3 bin 452’ye yükseldiğini ifade etti.
Son 24 saat içerisinde 2 bin 560 kişinin koronavirüs testlerinin pozitif çıktığını söyleyen İranlı yetkili, 158 kişinin de hayatını kaybettiğini belirtti.
İranlı Öğrenciler Haber Ajansı'nın (ISNA) aktardığına göre Cumhurbaşkanı Ruhani, aralarında İçişleri Bakanı Abdurrıza Rahmani Fazli, Merkez Bankası Başkanı ve Sağlık Bakanı’nın yer aldığı hükümetinin 7 üyesiyle bir telefon görüşmesi gerçekleştirdi. Ruhani, bu görüşmesinde ilgili yetkililere koronavirüsle mücadele kapsamındaki talimatları ve sosyal mesafe planına ilişkin değerlendirmeleri iletti.
Ayrıca Ruhani, Eğitim Bakanı Muhsin Haci Mirzai’ye ve Bilim, Araştırma ve Teknoloji Bakanı Mansur Gulami’ye ‘okulları, üniversiteleri, eğitim merkezlerini ve üniversite yurtlarının yeniden açılması için’ bir plan yapmaları yönünde talimat verdi. Ruhani, İstihdam ve İdareden Sorumlu Yardımcısı Cemşid Ensari’ye de benzer talimatlar verdi.
İran hükümeti geçtiğimiz hafta, krizin başlamasından bu yana salgından etkilenen şehirlere karantina uygulanmasını reddeden Ruhani’nin eleştirilerin hedefi olmasının ardından bir hafta sürecek olan sosyal mesafe planını onayladı. Fakat kararın Nevruz tatilinin ortasında alınmasından dolayı uygulanmasında gecikmeler yaşandı. Yetkililer, 21 Mart ile 28 Mart arasında 8 milyon İranlının yurt içinde yer değiştirdiğini ifade ettiler. Ruhani geçtiğimiz Çarşamba günü yaptığı açıklamada, vatandaşların hareketliliğine birtakım kısıtlamaların getirilmesinin ardından planın bir hafta süreyle uzatılmasını kararlaştırdı. Ruhani, Perşembe gün yaptığı açıklamada ise hükümetin önümüzdeki Pazar günü bazı sektörlerde çalışmalara yeniden başlanmasına dair nihai kararı vereceğini söyledi.
Sağlık Bakanı Nemeki, Cumhurbaşkanı Ruhani’ye gönderdiği mesajda, kendisinin ‘sosyal mesafe’ planı hakkında yaptığı açıklamalara işaret ederek, bu planla bazı ticari faaliyetlere yeniden başlanılmasının yanı sıra bazı ilmi, kültürel ve dini merkezlerin açılmasının amaçlandığını söyledi.
Nemeki dün yaptığı bir diğer açıklamada, sosyal mesafe planının ikinci aşamasını temsil eden ve kendisinin ‘akıllı mesafe’ olarak nitelendirdiği plana ilişin ilgili merkezlerle koordineli bir şekilde çalıştıklarını dile getirdi.
Yetkililer, geçen ay ekonomik krizin ve ABD yaptırımlarının İran hükümetinin karantina uygulamasını ve şehirleri kapatmasını engellediğini ifade etmişlerdi. İran hükümeti, temel gıdaların karşılanmasında herhangi bir sıkıntı çekmedikleri açıklamasında bulundu. Ruhani ise önceki gün yaptığı açıklamada tıbbi ekipman ve ilaç sıkıntısıyla karşı karşıya kalınmayacağı konusunda vatandaşlara güvence verdi.
Diğer yandan İran Parlamentosu Sağlık Komitesi Başkanı Ali Nevbaht, koronavirüs salgını meselesini “hafife almanın” büyük insani kayıplara yol açacağı uyarısında bulunarak, çalışmaların yeniden başlatılması hususunda acele edilmemesi gerektiğini söyledi.
Tahran’daki Koronavirüsle Mücadele Komitesi Başkanı, son günlerdeki hasta sayısındaki azalmanın, durumun bütünüyle kontrol altına alındığı anlamına gelmediğini belirterek, savaşa benzer durumlara yol açabilecek hatalı kararlar almamaları konusunda yetkilileri uyardı. Ayrıca ‘sosyal mesafe’ kapsamında alınan tedbirlerin önümüzdeki Çarşamba gününden itibaren hafifletilebileceği ihtimaline değinerek, bu planın sadece birkaç gündür uygulamada olduğunu ve başkent Tahran'da salgın konusunda istikrarlı bir duruma henüz tanık olmadıklarını söyledi.



Sudan, İran’ın Kızıldeniz’de deniz üssü kurma talebini reddetti

İran, Yemen’deki Husilerin Kızıldeniz’deki ticari gemilere saldırı düzenlemesine yardım ediyor (AFP)
İran, Yemen’deki Husilerin Kızıldeniz’deki ticari gemilere saldırı düzenlemesine yardım ediyor (AFP)
TT

Sudan, İran’ın Kızıldeniz’de deniz üssü kurma talebini reddetti

İran, Yemen’deki Husilerin Kızıldeniz’deki ticari gemilere saldırı düzenlemesine yardım ediyor (AFP)
İran, Yemen’deki Husilerin Kızıldeniz’deki ticari gemilere saldırı düzenlemesine yardım ediyor (AFP)

Sudanlı üst düzey istihbarat yetkilisi Ahmed Hasan Muhammed, ülkesinin İran’ın Kızıldeniz kıyısında bir deniz üssü kurma talebini reddettiğini söyledi.

İran’ın bu talebi kabul edilseydi, söz konusu üs, Tahran’ın dünyanın en yoğun nakliye hatlarından birinde deniz trafiğini izlemesine olanak tanıyacaktı.

Şarku’l Avsat’ın Wall Street Journal gazetesinden aktardığına göre Muhammed konuya ilişkin açıklamasında şunları söyledi;

“İran, Sudan ordusuna isyancılara karşı mücadelede kullanılmak üzere silahlı insansız hava araçları (SİHA) sağladı. Tahran, üssü inşa etme izni karşılığında, Sudan’a helikopter taşıyan bir savaş gemisi de dahil olmak üzere gelişmiş silahlar teklif etti. İranlılar üssü istihbarat toplamak için kullanmak istediklerini söyledi. Oraya savaş gemileri de yerleştirmek istediler. Ancak Hartum, İran’ın bu teklifini reddetti.”

Muhammed gazeteye yaptığı açıklamada, “Sudan İran’dan SİHA satın aldı. Çünkü insan kaybını azaltmak ve uluslararası insancıl hukuka saygı göstermek için daha isabetli silahlara ihtiyacımız vardı” diye ekledi.

Kızıldeniz’deki bir deniz üssü, Yemen’deki Husilerin ticari gemilere saldırı başlatmasına yardımcı olurken, Tahran’ın dünyanın en yoğun nakliye hatlarından biri üzerindeki hakimiyetini artırmasına olanak tanıyabilir.

İran destekli Husiler, Kızıldeniz’deki saldırıları Gazze’de savaşan İsrail ve müttefiklerini cezalandırma amacıyla gerçekleştirdiklerini ifade ediyor.

sddeb
Yemen televizyonu tarafından yayınlanan bir görüntüde, Husi saldırısından sonra batan bir İngiliz kargo gemisi görülüyor (EPA)

Sudan’ın, devrilen eski Devlet Başkanı Ömer El Beşir döneminde, İran ve Filistin’deki müttefiki Hamas ile yakın ilişkileri vardı.

Beşir'in 2019 darbesiyle devrilmesinin ardından, ülkenin askeri cuntasının başı olan Orgeneral Abdulfettah el Burhan, uluslararası yaptırımları sona erdirmek amacıyla ABD ile yakınlaşma başlattı.

Ayrıca İsrail ile ilişkileri normalleştirmek için harekete geçti.

İran’ın deniz üssünü inşa etme talebi, bölge ülkelerinin Sudan’da 10 aydır devam eden iç savaştan faydalanarak, Ortadoğu ile Sahra Altı Afrika ülkeleri arasında stratejik bir kavşak noktası olan ülkede yer edinmeye çalıştıklarını gösteriyor.

Burhan liderliğindeki Sudan ordusu, Nisan ortasından bu yana Orgeneral Muhamed Hamdan Daklu (Hamideti) liderliğindeki paramiliter Hızlı Destek Kuvvetleri ile savaşıyor.

Çatışma on binlerce insanın ölümüne, milyonlarca Sudanlının yerinden edilmesine ve dünyanın en kötü insani krizlerinden birine neden oldu.

Çatışmaları takip eden bölge yetkilileri ve analistlere göre, Sudan’ın İran’dan aldığı SİHA’lar, Hızlı Destek Kuvvetleri nedeniyle ordunun uğradığı kayıpların ardından, Burhan’ın bir miktar başarı elde etmesine yardımcı oldu.

Son haftalarda hükümet, Hartum ve Omdurman’daki önemli bölgelerin kontrolünü yeniden ele geçirdi.

ABD Başkanı Joe Biden yönetimi, hem Sudan ordusunu, hem de Hızlı Destek Kuvvetleri’ni savaş suçu işlemekle suçladı.

Washington ayrıca Hızlı Destek Kuvvetleri’ni, Sudan’ın batısındaki Darfur bölgesinde cinayet, tecavüz ve etnik temizlik de dahil olmak üzere insanlığa karşı suçlar işlemekle itham etti.

Birleşmiş Milletler (BM) yetkilileri, Sudan ordusunu, sivillerin yerleşimleri havadan hedef almak ve Sudanlı sivilleri çaresizce ihtiyaç duydukları insani yardımdan mahrum bırakmakla eleştirdi.

BM kuruluşları ayrıca Hızlı Destek Kuvvetleri’ni, Darfur’da etnik amaçlı saldırılar da dahil olmak üzere zulüm yapmakla suçladı.

Çatışmanın tarafları olan Sudan ordusu ve Hızlı Destek Kuvvetleri, ABD ve BM’nin suçlamalarını reddetti.

ABD Şubat ayında yaptığı açıklamada, İran’ın Sudan ordusuna silah sevkiyatıyla ilgili endişelerini dile getirdi.

ABD’nin Hartum Büyükelçisi John Godfrey, İran’ın Hartum’a yardım ettiğine ilişkin haberlerin ‘son derece rahatsız edici’ olduğunu söyledi.