​Gazze’de koronavirüse direnen eğlence: Ciyako Şenliği

Karantina altındaki çocukları neşelendiren gösteriler

TT

​Gazze’de koronavirüse direnen eğlence: Ciyako Şenliği

Palyaço Fayiz, Gazze’nin güneyindeki Han Yunus Mülteci Kampı’ndaki bitişik evler arasında dolaşıyor ve pencerelerden bakan çocukları eğlendiriyor. Aynı zamanda aileleri salgın konusunda bilinçlendiriyor.

Pencere palyaçosu
Sokak sokak gezen palyaço Fayiz, evlerin pencerelerine çıkmaları için çocuklara sesleniyor. Ardından ise iki haftadır karantina altında kalmaktan sıkılan çocuklara akrobatik hareketleri, mimikleri ve oyunlarıyla neşe saçıyor.
Bir yandan da çocuklara salgın nedeniyle sağlıkları için evlerinden çıkmamaları gerektiği uyarılarını yapan Fayiz, “Evde durmaktan sıkılan çocukları az da olsa eğlendirmeye çalışıyoruz” diyor.
Pencere demirlerine tutunan çocuklar ise “Ciyako Şenliği” eğlence ekibi palyaçolarının yaptığı oyunlarla gülüp neşeleniyor.

Evlere şenlik
Birçok çocuğun evlerde sıkıldığını gören palyaço Loai ve kendilerine tebessüm sanat ekibi adını veren diğer üç palyaço, “Ciyako Şenliği” fikrini hayata geçirerek eğlencelere başladı. Böylece şenliği evlere kadar getirerek birçok çocuğun neşelenmesini sağladı.
Loai ve ekibi, şenliklerini bir kenara itilmiş ve yoksul mahallelerde ve mülteci kamplarında düzenlemeye odaklanıyor. Nitekim buralarda herhangi bir vaka tespit edildiği takdirde salgının hızla yayılması riski çok yüksek.
Palyaçoların yaptığı bu gösteriler, Filistin Sağlık Bakanlığının salgınla mücadelede yayınladığı talimatlarla uyumlu olarak yapılıyor. Ancak bu ekip, çalışmalarını koruması altına alan bir devlet organının bulunmamasından yakınıyor.

Maske dağıtımı
Şarku’l Avsat’ın Independent Arabia’dan aktardığı habere göre palyaço Loai, salgınla mücadele için çocuklara maske dağıttıklarını da söyleyerek “Palyaçoluk yaparak çocukları maske konusunda bilinçlendirmeye, nasıl kullanılacağını öğretmeye çalışıyoruz” diyor.
“Ciyako Şenliği” girişimi, hem çocukların ve yaşça büyüklerin yüzünü güldürmeyi hem de onları salgınla mücadelede alınacak tedbirler konusunda bilinçlendirmeyi hedefliyor. Salgın dolayısıyla okul, park, eğlence alanları ve arkadaşlarıyla buluşmaya gidemeyen çocukların can sıkıntıları bu girişim ile bir nebze olsun hafifletiliyor.

Hijyen
Palyaço Loai, Sağlık Bakanlığının talimatlarına uygun olarak, yaptığı oyunlarla çocuklara kişisel hijyeni artırmanın yollarını ve sarılma, öpüşme gibi alışkanlıkları bırakmanın önemini öğretiyor.



Beynin "İsveç çakısının" hafıza üzerindeki rolü ortaya kondu

Bilim insanları sadece nöronların anıları sakladığını düşünüyordu (Pixabay)
Bilim insanları sadece nöronların anıları sakladığını düşünüyordu (Pixabay)
TT

Beynin "İsveç çakısının" hafıza üzerindeki rolü ortaya kondu

Bilim insanları sadece nöronların anıları sakladığını düşünüyordu (Pixabay)
Bilim insanları sadece nöronların anıları sakladığını düşünüyordu (Pixabay)

Beyindeki yıldız şeklindeki hücrelerin anıların işlenip depolanmasında önemli bir rol oynadığı öne sürüldü.

Bilim insanları uzun zamandır anıların sadece nöronlarda saklandığını düşünüyordu. Nöronlar dışındaki beyin hücrelerinin destekleyici rollere sahip olduğu varsayılırken, son yıllarda bu düşünce değişiyor.

Hakemli dergi Nature'da dün (6 Kasım) yayımlanan makalede astrosit denen yıldız şeklindeki hücrelerin hafıza açısından nasıl bir görev üstlendiği araştırıldı.

Nöronlara destek sağlamaktan kan-beyin bariyerini oluşturmaya kadar çok sayıda kritik işi yerine getiren astrositler "beynin İsveç çakısı" diye de biliniyor.

Yeni araştırmayı yürüten ekip fareler üzerinde yaptıkları deneylerde öğrenmeyle ilişkili astrosit hücrelerini inceledi. 

LLA denen bu hücrelerin bir kısmının öğrenme deneyimi sırasında aktive olduğu gözlemlendi. Araştırmacılar ayrıca farklı bir ortamda yeniden aktive edilen bu hücrelerin anıların hatırlanmasını teşvik ettiğini kaydetti.

Bunun yanı sıra öğrenme deneyimiyle aktive olan LAA'ların, NFIA adlı gen tarafından ifade edilen bir proteini yüksek seviyede tuttuğu bulundu. Bu proteinin üretiminin engellenmesi, sözkonusu öğrenme deneyimine ilişkin anıların da hatırlanmasını engelledi.

Bu durum, astrositlerin anıların hem depolanması hem de hatırlanmasında rol oynadığına işaret ediyor.

Ancak araştırmacılar anıların depolanmasındaki rolünün net olmadığını ifade ediyor. Makalenin başyazarı Benjamin Deneen, "Astrositlerin hafızanın geri çağrılmasında rol oynadığı artık açık" diyerek ekliyor: 

Anıları gerçekten depoluyorlar mı yoksa geri çağırmada bir kanal görevi mi görüyorlar, bu henüz bilinmiyor. Belki de hücresel düzeyde astrositler ve nöronlar arasında bir 'indeksleme' vardır; bir nöron hafıza 'bilgisini' yakınındaki bir dizi LAA'ya dağıtıyor olabilir.

Yine de yeni çalışma hem nöronlar dışındaki beyin hücrelerinin önemini vurguluyor hem de hafızanın nasıl çalıştığını anlamaya katkı sağlıyor.

Bulguların insanlar için geçerli olup olmadığı henüz bilinmiyor. Ancak bunun doğrulanması durumunda Alzheimer gibi hafızayla ilgili hastalıklar da daha iyi anlaşılabilir. 

Independent Türkçe, Popular Science, Science Blog, Nature