عربي English Türkçe اردو فارسى
Logo
Son Haberler
YAŞAM

Araştırma: Koronavirüs hastalarının yarısından fazlası enfeksiyonu semptomları göstermeyen kişiden aldı

Doktor, koronavirüs vakasını tespit etmek için Hindistan'daki bir kadının burnundan örnek alırken (AFP)
Doktor, koronavirüs vakasını tespit etmek için Hindistan'daki bir kadının burnundan örnek alırken (AFP)
    Dublin/Şarku’l Avsat
TT
TT

Araştırma: Koronavirüs hastalarının yarısından fazlası enfeksiyonu semptomları göstermeyen kişiden aldı

Doktor, koronavirüs vakasını tespit etmek için Hindistan'daki bir kadının burnundan örnek alırken (AFP)
Doktor, koronavirüs vakasını tespit etmek için Hindistan'daki bir kadının burnundan örnek alırken (AFP)

Yapılan bir araştırma göre, yeni tip koronavirüs bulaşmış olanların yarısından fazlasının, bu virüsü herhangi bir belirti göstermeyen bir kişiden aldığı ortaya çıktı.
Daily Mail gazetesine göre, İrlanda'daki bazı araştırmacılar, semptom öncesi dönemde bulaşma oranını tahmin etmek için 17 küresel çalışmayı gözden geçirdi.
Araştırmacılar, virüsün, vakaların yüzde 33 ila 80 arasında herhangi bir semptomu olmayan insanlardan bulaştığını ortaya koydu.
Araştırma, ateş ve öksürük de dahil olmak üzere koronavirüs semptomlarının ortaya çıkmasının ortalama altı gün sürdüğünü doğruladı.
Ancak semptomların ortaya çıkmasından önceki günlerde kendisinde virüs bulunan kişi, hastalığı başkalarına bulaştırabilir.
Araştırma ekibi, enfeksiyonun bulaşmasının, semptomların başlamasından bir gün önce gerçekleşeceği sonucuna vardı. Ama aynı zamanda bu durum virüsün ortaya çıkmasından üç gün önce de olabilir.
Bu sabah itibariyle dünya genelinde yeni tip koronavirüs (Kovid-19) vaka sayısı 4 milyon 354 bin 549'a ulaşırken, virüs nedeniyle 293 bin 37 kişi hayatını kaybetti.

Daha fazlasını oku

 
 
YAŞAM

Otizmde devrim niteliğinde gelişme

Fotoğraf: Unsplash
Fotoğraf: Unsplash
TT
TT

Otizmde devrim niteliğinde gelişme

Fotoğraf: Unsplash
Fotoğraf: Unsplash

Araştırmacılar, otizmin 4 alt tipini keşfederek bu genetik durumun altında yatan biyolojiyi anlamaya yönelik "dönüştürücü bir adım" attı.

Princeton Üniversitesi ve Simons Vakfı'ndan bilim insanları, otizm kohort çalışması SPARK'taki 5 bin çocuğun verilerini analiz ederek bireyleri özellik kombinasyonlarına göre gruplandırdı.

Araştırmacılar belirli özelliklerle ilgili genetik bağlantılar aramak yerine, sosyal etkileşimlerden tekrarlayan davranışlara ve gelişimsel kilometre taşlarına kadar 230'dan fazla özelliği her bir kişide değerlendirdi.

Bu analiz sayesinde otizmin farklı genetik varyasyon modellerine sahip 4 alt tipini tanımlamayı başardılar.

Flatiron Enstitüsü'nde yardımcı araştırmacı bilim insanı ve çalışmanın ortak başyazarı Natalie Sauerwald, "Otizmin tek bir biyolojik hikayesi değil, birden fazla farklı anlatısı olduğunu görüyoruz" diyor.

Bu, geçmişteki genetik çalışmaların neden genellikle yetersiz kaldığını açıklamaya katkı sağlıyor; aslında birbirine karışmış birden fazla farklı bulmacaya baktığımızı fark etmeden bir yapbozu çözmeye çalışıyorduk. Bireyleri ilk başta alt tiplere ayırana kadar resmin tamamını, genetik örüntüleri göremedik.

Bu 4 alt tip Sosyal ve Davranışsal Zorluklar, Gelişimsel Gecikmeyle Birlikte Karma OSB (Otizm Spektrum Bozukluğu), Orta Derecede Zorluklar ve Geniş Çaplı Etkilenme olarak belirlendi.

İlk tip, otizmi olmayan çocuklarla benzer bir hızda gelişimsel kilometre taşlarına ulaşan fakat genellikle dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu, anksiyete veya depresyon gibi eşlik eden sorunlar yaşayan çocukları kapsıyor.

İkinci tipte gelişimsel kilometre taşlarına ulaşmada gecikme görülürken eşlik eden rahatsızlıklara dair herhangi bir belirtiye rastlanmıyor.

Üçüncü tip olan Orta Derecede Zorluklar'da otizmle ilgili temel davranışlar olsa da diğer gruplar kadar güçlü değil. Otizmi olmayan çocuklarla benzer bir hızda kilometre taşlarına ulaşıyor ve eşlik eden rahatsızlıklar görülmüyor.

4. tipte en uç ve geniş kapsamlı zorluklar yaşanıyor.

Katılımcıların yüzde 37'sinin yer aldığı birinci ve yüzde 34'ünün bulunduğu üçüncü tip en yaygın gruplar. Yüzde 19'unu içeren ikinci ve yüzde 10'unun olduğu 4. tiplerse en nadir olanlar. 

Bulgular, genetik farklılıkların "yüzeyde benzeyen klinik görünümlerin ardındaki farklı mekanizmalara işaret ettiğini" vurguluyor.

Örneğin hem Geniş Çaplı Etkilenme hem de Karma OSB gruplarındaki çocuklar gelişimsel gecikme ve zihinsel engellilik gibi bazı önemli özellikleri paylaşıyor. Ancak ilk grupta, ebeveynlerden geçmeyen de novo mutasyonların en yüksek oranı görülürken, ikinci grubun nadir kalıtsal genetik varyantları taşıma olasılığı daha fazla.

Bulgular otizmin sadece 4 alt tipi olduğu anlamına gelmiyor; en az 4 tane bulunduğunu ve bunların hem klinik seviyede hem de genom düzeyinde araştırmalar için anlamlı olduğunu gösteren veri odaklı bir çerçevenin keşfedilmesini sağlıyor.

Otizmle mücadele eden ailelerin, çocuklarının hangi otizm alt tipine sahip olduğunu bilmesi yeni bir netlik, kişiye özel bakım, destek ve topluluk imkanı sunabilir.

Independent Türkçe