İran’da bayram: Bir kısım dün, bir kısım ise bugün Ramazan Bayramını kutluyor

Tahran’daki bir camide bayram namazı (AP)
Tahran’daki bir camide bayram namazı (AP)
TT

İran’da bayram: Bir kısım dün, bir kısım ise bugün Ramazan Bayramını kutluyor

Tahran’daki bir camide bayram namazı (AP)
Tahran’daki bir camide bayram namazı (AP)

İran’da bir kesim, Ramazan Bayramı’nın ilk gününü dün (Pazar) kutlarken, başka bir kesim ise bugün (Pazartesi) kutluyor. Bu durum, dini bayramların farklı mercilere dayanarak belirlendiği ve bazen bir birine uymayacak şekilde tezat oluşturabilen ülkelerdeki nadir görülen durumlardan biri olarak görülüyor.
İran Dini Lideri Ali Hamaney, önceki gün (Cumartesi) yaptığı açıklamada, bu yıl Ramazan Bayramı’nın ilk gününün Pazar günü kutlanacağını açıklamıştı. Öte yandan, Fransız Haber Ajansı’nın verdiği bilgiye göre, aralarında Abdullah el-Cevadî el-Âmulî, Nâsır Mekarim eş-Şîrâzî, Sâfî el-Kelbaykani’nin de bulunduğu ülkedeki diğer dini otoriteler, Ramazan Bayramı’nın ilk gününün Pazartesi gününe denk geldiğini duyurdu.
İran dini liderinin ofisine bağlı “Hilal Gözlemleme” ekibi başkanı Ali Rıza Muvahhid Necad, resmi bir televizyon kanalında yaptığı açıklamada, “bazı kesimlerin düşündüğünün” aksine, bayram kutlamalarının tarihi hususundaki bu ihtilaf hakkında “herhangi bir siyasi motivasyonun” bulunmadığını ifade etti. Ancak İran’daki siyasi sistemin doğası gereği olarak, devlete bağlı ve ibadete açık camilerde Ramazan Bayramı’nın ilk gününün Pazar günü kutladığını belirtti.
Tahran’da yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgınıyla mücadele kapsamındaki önlemlerin bir parçası olarak camilerin büyük çoğunluğu hala kapalı tutulurken, bayram namazına katılan cemaat sosyal mesafe kuralına uyarak ibadetlerini gerçekleştirdi.
Başkent Tahran’da mevcut sağlık koşulları nedeniyle prensip olarak cemaatle namaz kılınması yasakken, bayram namazı vesilesiyle özel bir istisna yapıldı.
İranlı Masume de, Şehrek Garb Camii’nde cemaatle bayram namazına katılabilenlerdendi. Namaza gelen cemaatin büyük çoğunluğunun yaptığı gibi koruyucu maske takan 55 yaşındaki ev hanımı Masume, “Burada cemaatle namaza katıldığımız için çok mutluyuz” ifadelerini kullandı.
Ellerine dezenfektan sıkılan cemaat, yüzlerinde maske ile cami avlusunda namaz kıldı.
Ramazan Bayramı akraba ziyaretleri için bir fırsat olmasına rağmen, İranlıların büyük çoğunluğu salgından korunmak için bayramı yaşlı akrabalarının yanında geçirmeyi tercih etmedi.
İran, Ortadoğu’da Kovid-19 salgınından en çok etkilenen ülke olarak kabul ediliyor.
Sağlık Bakanlığı sözcüsü Kiyanuş Cihanpur, son 24 saat içinde ülkede Kovid-19 kaynaklı 58 ölümün gerçekleştiğini açıklarken, İran genelindeki toplam ölüm sayısı son verilerle birlikte 7 bin 417’ye, vaka sayısı ise 135 bin 701’e yükseldi.



Hüseyin Emir Abdullahiyan: Süleymani'nin dostu, İsrail'in düşmanı

Merhum İran Dışişleri Bakanı Hüseyin Emir Abdullahiyan, arka planda Kasım Süleymani (AFP)
TT

Hüseyin Emir Abdullahiyan: Süleymani'nin dostu, İsrail'in düşmanı

Merhum İran Dışişleri Bakanı Hüseyin Emir Abdullahiyan, arka planda Kasım Süleymani (AFP)

İran'ın kuzeybatısında pazartesi günü meydana gelen helikopter kazasında Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi ile birlikte hayatını kaybettiği açıklanan İran Dışişleri Bakanı Hüseyin Emir Abdullahiyan, Tahran'ın İsrail ve Batı karşıtı politikalarının ateşli bir savunucusuydu.

Reisi, 60 yaşındaki Abdullahiyan’ı Ağustos 2021'de atadı.

2013'ten 2021'e kadar bu görevi yürüten Muhammed Cevad Zarif'in yerine geçmek gibi zor bir görevi vardı; Zarif, önde gelen aktif bir diplomat, akıcı bir İngilizce konuşan, uluslararası çevrelerde tanınan bir yüz ve İran'ın dış politikasını yöneten deneyimli bir isimdi.

İran devlet televizyonu Emir Abdullahiyan'ı, Tahran tarafından yönetilen ve Lübnan Hizbullah'ı, Filistinli Hamas ile İslami Cihad hareketleri ve Iraklı silahlı gruplar gibi İran'ın ezeli düşmanı İsrail karşıtı grupların yer aldığı "Direniş Ekseni'nden üst düzey bir diplomat" olarak tanıttı.

Emir Abdullahiyan atandığı gün yaptığı açıklamada, bu grupların "İran'ın müttefikleri" olduğunu ve "onları güçlendirmenin hükümetin gündeminde olduğunu" söyledi.

Kapsamlı geziler

Ekim 2023'te İsrail ile Hamas arasında Gazze'de savaşın başlamasından beri bölgeye yaptığı ziyaretleri yoğunlaştırdı. Tahran, İsrail'e karşı Filistin hareketini ve savaşın çıkmasına yol açan 7 Ekim 2023 operasyonuna desteğini gizlemedi, ancak aynı zamanda bu operasyonun içinde yer almadığını da vurguladı.

Emir Abdullahiyan, Kasım Süleymani'nin izinden gidiyor gibi görünüyordu (Getty)Emir Abdullahiyan, Kasım Süleymani'nin izinden gidiyor gibi görünüyordu (Getty)

Geçtiğimiz nisan ayında, Tahran'ın Yahudi devletini sorumlu tuttuğu ve Şam'daki İran konsolosluk binasını yerle bir eden hava saldırısına karşılık olarak, İran'ın İsrail'e 300'den fazla insansız hava aracı ve füzeyle gerçekleştirdiği benzeri görülmemiş saldırıyı savundu.

İran'ın tepkisinin "meşru savunma ve uluslararası hukuk çerçevesinde" gerçekleştirildiğini söyledi.

Emir Abdullahiyan daha sonra İsrail'in İran'ın orta kesimindeki İsfahan eyaletine bir misilleme amaçlı saldırı düzenlediğine dair haberleri "çocuk oyuncağı" diyerek küçümsedi.

İzolasyonun Azaltılması

Mesleki kariyeri boyunca Devrim Muhafızları ile olan yakın ilişkileriyle tanınan Emir Abdullahiyan, Devrim Muhafızları'nın dış operasyonlarından sorumlu olan Kudüs Gücü'nün komutanı ve 2020 yılında Irak'ın başkentinde bir ABD saldırısı sonucu öldürülen Tümgeneral Kasım Süleymani'ye yakındı.

Emir Abdullahiyan kariyeri boyunca Devrim Muhafızları'na yakınlığıyla biliniyordu. Abdullahiyan, Devrim Muhafızları'nın dış operasyonlarından sorumlu Kudüs Gücü'nün komutanı olan ve 2020 yılında Irak'ın başkentinde bir ABD saldırısı sonucu öldürülen Tümgeneral Kasım Süleymani'ye yakındı.

Emir Abdullahiyan, üç yıl boyunca İran'ın uluslararası sahnedeki izolasyonunu azaltmak ve ABD yaptırımlarının ülkesinin ekonomisi üzerindeki etkisini azaltmak için çalıştı.

Şarku’l Avsat’ın Independent Arabia’dan aktardığı habere göre Çin'in himayesindeki bir anlaşma çerçevesinde Mart 2023'te Suudi Arabistan ile uzlaşmaya varılmasına yol açan süreçte kilit bir figür olmasa da İran'ın Arap komşularıyla ilişkilerin geliştirilmesinde rol oynadı.

1964 yılında Tahran'ın doğusundaki Damgan şehrinde doğan Abdullahiyan, 1991 yılında Tahran Üniversitesi'nde Uluslararası İlişkiler Bölümü'nden mezun oldu.

1997-2001 yılları arasında Irak'ta ve 2007-2010 yılları arasında ise Bahreyn'de görev yaptı.

2011'den bu yana Arap ve Afrika İşlerinden Sorumlu Dışişleri Bakan Yardımcısı olarak görev yaptı. Bu görevinde, Ali Ekber Salihi (Cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinejad'ın ikinci hükümetinde) ve Zarif (Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani'nin ilk hükümetinde) gibi iki farklı bakanla çalıştı.

Merhum İran Dışişleri Bakanı, Devrim Muhafızları'na yakınlığıyla biliniyordu (Sosyal paylaşım siteleri) Merhum İran Dışişleri Bakanı, Devrim Muhafızları'na yakınlığıyla biliniyordu (Sosyal paylaşım siteleri)

Ancak 2016 yılında Zarif onu görevden aldı. Bu hareket muhafazakârlar tarafından, Ruhani ve bakanına yönelik büyük eleştiriler yapılmasına neden oldu.

ISNA'ya göre daha sonra Umman Büyükelçiliği görevini reddetti ve 2021 yılında Dışişleri Bakanlığı'na gelmeden önce, Meclis Başkanı'nın uluslararası işlerden sorumlu özel yardımcısı olarak çalışmaya başladı.

Emir Abdullahiyan, uluslararası yaptırımların kaldırılması karşılığında Tahran'ın nükleer faaliyetlerini kısıtlayan 2015 anlaşmasının çökmesinin ardından, Washington'un 2018'de eski Başkan Donald Trump tarafından anlaşmadan çekilmesi sonrasında, İran'ın nükleer programına ilişkin müzakerelerin yeniden başlatılması çabalarına dahil oldu.