Sıcak hava ve koronavirüs Hindistan’da hayatı zorlaştırıyor: İçmeye su bulamazken bizden ellerimizi iyice yıkamamızı ve banyo yapmamızı istiyorlar

Su sıkıntısı sağlık kurallarına uymayı zorlaştırıyor

Cumartesi günü Haydarabad’da Hintli işçiler trene binmek için hazırlanıyorlar  (AP)
Cumartesi günü Haydarabad’da Hintli işçiler trene binmek için hazırlanıyorlar (AP)
TT

Sıcak hava ve koronavirüs Hindistan’da hayatı zorlaştırıyor: İçmeye su bulamazken bizden ellerimizi iyice yıkamamızı ve banyo yapmamızı istiyorlar

Cumartesi günü Haydarabad’da Hintli işçiler trene binmek için hazırlanıyorlar  (AP)
Cumartesi günü Haydarabad’da Hintli işçiler trene binmek için hazırlanıyorlar (AP)

Bollywood yıldızları ve siyasi liderler Hindistan vatandaşlarını koronavirüs (Kovid-19) salgınından korunmak için ellerini yıkamaya teşvik ediyor ancak yoksul mahallerde yaşayan kişiler için bu durum elde edilemeyecek bir rüyadan ibaret.
40 yaşında bir dul olan Devi ve 8 kişilik ailesinin yanı sıra Kovid-19 salgının yayılması ile mücadelede ülkede uygulanan tecrit tedbirleri altında evlerinde mahsur kalan milyonlarca insan havanın sıcak olduğu aylarda, sıcaklığı azaltmak ve duş almak için düzenli olarak temiz suya ulaşma imkanı bulamıyor.
Fransız haber ajansı AFP’nin aktardığında göre Devi, Yeni Delhi’deki küçük evinde “Hava çok sıcak olduğundan çocuklar içmek için su istemeye devam ediyor. İçmek için yeterli suyumuz yok iken ellerini yıkamaları için onlara nasıl su verebilirim?” şeklinde konuştu ve yıkanmamış çocukları etrafındayken “Her damla su bizim için bir lüks, onu yıkanmak için harcayamayız” ifadelerini kullandı.
Dışarıda hava sıcaklığı 45 dereceyi geçiyor ancak Devi’nin tek odalı evindeki tavan vantilatörü ev halkını serin tutuyor. Devi’nin ailesi ortak bir tuvalet kullanıyor ve tuvalet perdenin arkasındaki bir kovadan daha fazlası değil.
Su nakilleri için kuponlar kullanılıyor ancak bu hayati kaynağın temini düzenli olarak yapılmıyor. Aynı şekilde yeraltı sularına bağlı pompalar çoğu zaman su değil hava pompalıyor.
Devi’ni komşusu Anita Bisht “Yıkanamıyoruz, temizlenemiyoruz ve etrafımızdakiler pis ise virüse yakalanacağız ama ne yapabiliriz ki?” ifadelerini kullandı.
Kovid-19 salgının yayılmasından önce bile 100 milyon kişi Hindistan’ın yoksul bölgelerinde yaşıyordu ve su sıkıntısı çekiyordu.
Başbakan Narendra Modi hükümeti su altyapısını ana öncelik olarak belirlemişti ve 2024 yılına kadar köylerde yaşayan 145 milyon aileye su ulaştırmayı vaat etmişti ancak ülkenin 1,3 milyarlık nüfusunun yaklaşık üçte biri, musluklarının kuruması ile yaz aylarında yıkanma sayılarını azalttılar.
Yaz aylarında susuzluk sıkıntısı olan bölgelere su tankerleri nakledildi ancak musluğa ulaşma sırasının kendilerine gelmesini bekleyen insanların girdiği uzun kuyruklarda düzenli olarak kavgalar çıkıyor.
Geçen yıl, ülkenin güneyinde bulunan Chennai şehrinde su tamamen bitmişti. Ülkede sıcak hava dalgaları artış gösterdi ve ülkenin batısında yer alan Racastan eyaletinde bu hafta hava sıcaklığı 50 dereceye ulaştı. Yeni Delhi'nin bazı bölgelerinde Mayıs ayında, son 20 yılın en yüksek sıcaklık derecesi kaydedildi.
AFP’nin aktardığına göre, hükümetin açıkladığı rakamlara göre Hindistan genelinde 2015 yılından bu yana hava sıcaklıklarının artması 3 bin 500 kişinin hayatını kaybetmesine neden oldu.  Kuraklık mahsulleri yok ettiği için çiftçiler intihar ederken, gelir oranlarının yükselmesine rağmen Hintli ailelerin sadece %7’si evlerinde klimaya sahip.
Bilim ve Çevre Merkezine bağlı araştırma merkezinden Tarun Gopalakrishnan, Hindistan’ın gelecekte oluşacak şiddetli sıcaklık dönemlerine hazırlıklı olması gerektiğini belirtti. Gopalakrishnan “Mevsimsel sıcaklık oranlarına baktığımızda bazen, büyük toplumsal zorluklara sebep olan azami sıcaklık derecelerinin artmasını gözden kaçırıyoruz” ifadelerini kullandı.
Hindistan’da aşamalı olarak tecrit önlemleri hafifletilmeye başlandı ancak uygulanan kısıtlamalar şiddetli sıcaklık dalgalarının sebep olduğu sefaleti daha da kötü bir hale getiriyor. 20 milyon nüfusa sahip Yeni Delhi şehrinde günlük su talebi 760 milyon litreyi aşıyor.
Salgının şehri vurmasından bu yana kentte su tankerlerini bekleme şartları daha da kötü bir hal almıştı. Yoksul mahallerde yaşayanlar saatlerce güvenli mesafe kuralına uyarak ellerinde kova ve plastik şişelerle belki de gelmeyecek olan su tankerlerini bekliyorlar.



İlk kez "eceline susamış bir gezegen" keşfedildi

HIP 67522 b, manyetik alan çizgileri boyunca yıldızının yüzeyine doğru enerji dalgası göndererek patlamaları tetikliyor (Danielle Futselaar)
HIP 67522 b, manyetik alan çizgileri boyunca yıldızının yüzeyine doğru enerji dalgası göndererek patlamaları tetikliyor (Danielle Futselaar)
TT

İlk kez "eceline susamış bir gezegen" keşfedildi

HIP 67522 b, manyetik alan çizgileri boyunca yıldızının yüzeyine doğru enerji dalgası göndererek patlamaları tetikliyor (Danielle Futselaar)
HIP 67522 b, manyetik alan çizgileri boyunca yıldızının yüzeyine doğru enerji dalgası göndererek patlamaları tetikliyor (Danielle Futselaar)

Bilim insanları ilk kez "eceline susamış bir gezegen" keşfetti. İlk kez bir gezegenin, yıldızını bu şekilde etkilediği gözlemlendi. 

Dünya'dan yaklaşık 400 ışık yılı uzaktaki HIP 67522 adlı yıldız ve yörüngesindeki iki gezegen uzun zamandır takip ediliyor. Sadece 17 milyon yaşındaki yıldız, 4,5 milyar yaşındaki Güneş'e kıyasla daha büyük ancak daha soğuk. 

Yıldızın HIP 67522 b adlı gezegeni, şaşırtıcı derecede yakın bir yörüngede dönüyor. Ötegezegen yıldızın etrafındaki bir turunu sadece 7 günde tamamlıyor; yani gezegende bir yıl, Dünya zamanıyla sadece bir hafta sürüyor.

Hollanda Radyo Astronomi Enstitüsü'nden Ekaterina Ilin, "Daha önce HIP 67522 gibi bir sistem görmemiştik; gezegen bulunduğunda, yıldızının yörüngesinde 10 günden daha kısa bir sürede döndüğü bilinen en genç gezegendi" diyor.

Ilin ve ekip arkadaşları bu nedenle NASA'nın Geçiş Halindeki Ötegezegen Araştırma Uydusu (Transiting Exoplanet Survey Satellite / TESS) ve Avrupa Uzay Ajansı'nın ötegezegen uydusu CHEOPS'u kullanarak sistemi daha yakından incelemeye karar verdi. 

Araştırmacılar HIP 67522 b'nin yıldızıyla  kurduğu sıkı etkileşim nedeniyle kendi sonunu hazırladığını tespit etti. 

Devasa plazma topları olan yıldızların yüklü parçacıkları, yüzeydeki hareketleriyle güçlü manyetik alanlar yaratıyor. Manyetik alan çizgileri birbirini kesemediğinden, bazen bunlar düğümlenip aniden koparak güneş patlamaları adı verilen radyasyon patlamalarına yol açıyor.

Bilim insanları, Dünya gibi pek çok gezegenin de manyetik alanı olduğu için yıldızına yakın gezegenlerin, yıldızlardaki manyetik alan patlamalarını tetikleyip tetiklemediğini merak ediyordu. 

HIP 67522 sistemini inceleyen ekip, yıldızdaki patlamaların gezegen onun önünden geçerken sıklaştığını saptadı. Araştırmacılar bu nedenle patlamaları gezegenin tetiklediği sonucuna vardı. 

Normalde yıldızların, yörüngelerindeki gezegenlerden etkilenmediği düşünülüyordu. Ancak araştırmacılar HIP 67522'nin yaşı nedeniyle ve güçlü bir manyetik alanı olması durumunda bunun mümkün olduğunu söylüyor.

Bulguları hakemli dergi Nature'da dün (2 Temmuz) yayımlanan çalışmaya göre gezegen yakın yörünge dönüşü sırasında enerji biriktiriyor ve bunun bir kısmını, yıldızın manyetik alan çizgileri boyunca bir kırbaç misali, dalgalar halinde geri gönderiyor. Bu şok dalgası, manyetik alandan yıldızın yüzeyine geçtiğinde muazzam bir patlama yaşanıyor.

Ancak bu güçlü kozmik ışınların büyük bir kısmı uzaya savrulmak yerine gezegene geri dönüyor. Bilim insanları HIP 67522 b'nin bugüne kadar bulunan ilk "eceline susamış gezegen" olduğunu söylüyor. 

Ilin "Gezegen özellikle enerji yüklü patlamaları tetikliyor gibi görünüyor" diyerek ekliyor: 

Gezegenin, yıldızın manyetik alan çizgileri boyunca gönderdiği dalgalar belirli anlarda patlamaları başlatıyor. Ancak patlamaların enerjisi dalgaların enerjisinden çok daha yüksek. Dalgaların oluşmaya hazır patlamaları tetiklediğini düşünüyoruz.

Araştırmacılar halihazırda yaklaşık Jüpiter büyüklüğündeki HIP 67522 b'nin, 100 milyon yıl içinde Neptün'e yakın bir boyuta geleceğini tahmin ediyor.

Bilim insanları sistemi incelemeye devam ederek patlamalarda ne tür enerji salındığını anlamayı umuyor. Ayrıca bu türden benzer sistemlerin var olup olmadığını araştırmak için çalışmalarını genişletmeyi planlıyorlar.

Ilin, "Aklımda milyonlarca soru var çünkü bu tamamen yeni bir fenomen, dolayısıyla ayrıntılar hâlâ net değil" diyor.

Independent Türkçe, Popular Science, Live Science, NASA, Nature