Ürdün koronavirüs kısıtlamalarını adım adım gevşetiyor… İşte yürürlüğe girecek kararlar

Ürdün’de ibadethanelerin yeniden ibadete açılmasının öncesinde başkent Amman’daki bir camide yapılan sterilizasyon çalışmalarından bir kesit (AFP)
Ürdün’de ibadethanelerin yeniden ibadete açılmasının öncesinde başkent Amman’daki bir camide yapılan sterilizasyon çalışmalarından bir kesit (AFP)
TT

Ürdün koronavirüs kısıtlamalarını adım adım gevşetiyor… İşte yürürlüğe girecek kararlar

Ürdün’de ibadethanelerin yeniden ibadete açılmasının öncesinde başkent Amman’daki bir camide yapılan sterilizasyon çalışmalarından bir kesit (AFP)
Ürdün’de ibadethanelerin yeniden ibadete açılmasının öncesinde başkent Amman’daki bir camide yapılan sterilizasyon çalışmalarından bir kesit (AFP)

Ürdün hükümeti, Mart ayının ortalarından bu yana uygulanan kısıtlamaların hafifletilmesinden sonra, çeşitli ekonomik sektörlerde hayatı normale döndürmeye, vilayetlerdeki karantina uygulamalarını ve vatandaşların hareket özgülüğünü kısıtlayan yasakları kaldırmaya yönelik kararlar alındığını vurguladı.
Ürdün Başbakanı Ömer er-Rezzaz, önceki gün, gece geç saatlerde Twitter üzerinden yaptığı açıklamada, ülkesinin “önemli bir gevşeme sürecinin eşiğinde” olduğunu vurgulayarak, bir sonraki aşamada hükümetin uygulayacağı “sistematik prosedürler ve standartlar” üzerinde çalıştığını ve söz konusu aşama için alınan önlemleri yakın bir zamanda açıklayacaklarını ifade etti.  
Konunun ayrıntıları hakkında bilgi veren Ürdün hükümet kaynakları, yakında açıklanacak olan söz konusu kararlara göre, kısmi yasak saatlerinin azaltılmasının ardından, vatandaşların akşam saatlerinde hareket etmelerine izin verileceğini, beklenen kararın hemen öncesinde önümüzdeki hafta başı itibariyle restoranlar ve kafeteryaların belirli bir kapasiteyle çalışmak şartıyla yeniden açılacağını vurguladı.
Şarku’l Avsat’a açıklamada bulunan kaynaklar ayrıca, alınan bu kararla vatandaşların sabah saat 8’den akşam saat 22.00’a kadar sokağa çıkmalarına müsaade edileceğini belirtirken, ayrıca turistik restoranların yeniden çalışmaya başlaması ve müşteri kabul etmesiyle eş zamanlı olarak, sabahın erken saatlerindeki kısmi yasakları sınırlamaya yönelik bir çalışma yapıldığını vurguladı. Ayrıca iç turizm hareketliliğine yönelik faaliyetleri yeniden başlatmaya hazırlık olarak, vilayetlerde uygulanan karantina önlemlerinin kaldırıldığını belirtti.
Hükümet tarafından açıklanan önleyici tedbirler kapsamında yakında yürürlüğe girecek olan kararlar, önümüzdeki Cuma gününden itibaren camilerde Cuma namazlarının kılınmasına izin verilmesinin arifesinde geldi. Alınan kararda, hükümet tarafından alınan önlemlere uymanın gereğini vurguladı.
Ekonomik sektörler, sağlık otoriteleri tarafından izlenen önleyici tedbirler ve sıkı sağlık koşulları altında faaliyetlerine yeniden başlamayı talep ederken, bu sektörler arasında yer alan restoranlar ve kafeteryalarda, sosyal mesafe kuralının uygulanması için kapasitenin yalnızca yüzde 50’sinin kullanmasının taahhüt edilmesi şartı getirildi.
Ürdün Krallığı’nda önceki gün yurtdışından gelen kamyon şoförleri ve yurtdışından döndükten sonra karantina tedbirleri kapsamında otellerde ikamet eden öğrenciler arasında 9 kişide koronavirüs tespit edildi. Böylece ilk vakanın tespit edildiği günden bu yana ülkede toplam 755 yeni tip koronavirüs (Kovid-19)  vakası kayıtlara geçti. Bunlardan 146’sının tedavisine devam edilirken, hükümet Krallıkta kısmi yasaklar uygulamaya, vilayetlerde yeni tedbirler almaya, üniversiteleri ve okulları kapalı tutmaya, kamu sektöründe çalışanların sayısını azaltmaya devam ediyor.
Özel sektör çalışanlarının iki aylık (Mayıs ve Haziran) maaşlarının yüzde 30 ila yüzde 60’a kadar düşürülmesine olanak sağlayan Ürdün Başbakanı Ömer er-Rezzaz’ın açıklamalarının yansımaları devam ederken, Başbakanın açıklaması insan hakları örgütleri tarafından da tepkiyle karşılandı.
Yapılan bu açıklama milletvekilleri ve hukukçular arasında bir öfke dalgası meydana getirirken, atılan adım Ürdün çalışma piyasasının en büyük bölümünü teşkil eden özel sektör çalışanlarına yönelik olarak hükümetin sorumluluklarını terk ettiği şeklinde yorumlandı.
Bu karar, koronavirüs salgınının patlak vermesinden bu yana ülkedeki kapsamlı ve kısmi karantinadan en çok etkilenen geniş yelpazedeki sektörleri kapsıyor. Bu sektörler arasında, Mart ayının ortalarından bu yana baskı yapamayan kağıt ve medya sektörü de yer alıyor. Gazeteciler sendikasının hükümetten doğrudan destek alma girişiminin başarısızlığa uğraması sektörün salgından etkilenmesinin sebepleri arasında görülüyor.



Irak'ta seçimlerin boykotu iktidar koalisyonunu karıştırdı

Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)
Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)
TT

Irak'ta seçimlerin boykotu iktidar koalisyonunu karıştırdı

Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)
Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)

Eski Başbakan Haydar el-İbadi Irak'ta ‘seçim sisteminin reforme edilmesi’ çağrısında bulunurken, Koordinasyon Çerçevesi’nin Mukteda es-Sadr'ın Kasım 2025'te yapılması planlanan seçimleri boykot etme kararına karşı tavır alması bekleniyor.

El-İbadi liderliğindeki Zafer Koalisyonu, seçim sisteminin ‘yolsuzluk’ suçu işleyen kişilerin seçime katılmasını engellemesi gerektiğini bildirdi. Koalisyon tarafından bugün yapılan basın açıklamasında, “Ülkenin karşı karşıya olduğu zorluklar, özellikle de bu tarihi anda, sistemin siyasi tabanını genişletmeyi, herkesi dahil etmeyi ve seçim sürecini yolsuzluğa bulaşmış kişilerden ve manipülatörlerden korumayı gerektiriyor” denildi.

Koalisyon, ‘herhangi bir devletin çöküşünün üstesinden gelmenin, halkın çıkarlarını ve devletin varlığını koruyarak iç siyasi ve sosyal birlikle başarılabileceğini’ vurguladı. Açıklamada, “Ulusal bir reform vizyonu temelinde aday olmamak, çıkarlar nedeniyle başkalarının seçimlere katılmasına izin vermemekten temelde farklıdır” ifadesi yer aldı.

Koordinasyon Çerçevesi’nin ana bileşenlerinden biri olan el-İbadi'nin koalisyonu, Sadr'ın benzer bir açıklama yapmasından bir gün sonra seçimleri boykot ettiğini duyurdu.

 Eski Irak Başbakanı Haydar el-İbadi (X)Eski Irak Başbakanı Haydar el-İbadi (X)

Koordinasyon Çerçevesi'nin pozisyonu

Koordinasyon Çerçevesi, Sadr ve el-İbadi'nin kararları ve bunların bir sonraki parlamentoda Şii temsiliyeti üzerindeki etkileri konusunda hemen bir görüş bildirmedi. Bilgi sahibi kaynaklar, “Sadr ve el-İbadi'nin kararlarını ele alma konusunda Şii meclisi içinde anlaşmazlıklar var” dedi.

Şarku’l Avsat'a konuşan kaynaklar şu ifadeleri kullandı: “Bedir Örgütü lideri Hadi el-Amiri ve Hikmet Hareketi lideri Ammar el-Hekim'in başını çektiği bazı Şii liderlerin durumu kontrol altına alma çabaları var. Yaşananlara uyum sağlamak için uzlaşmacı bir çözüm arayışının yanı sıra Sadr'a seçimlere katılması ve boykotu tersine çevirmesi için davette bulunma ve Bağımsız Yüksek Seçim Komisyonu'nu birkaç günlüğüne adaylık kapısını yeniden açmaya davet etme olasılığı da var… Koordinasyon Çerçevesi içinde farklı görüşler var, ancak Kanun Devleti Koalisyonu lideri Nuri el-Maliki'nin tutumunun Sadr'ı boykotu kırmaya ve seçimlere katılacağını açıklamaya davet etme eğiliminde olduğu dikkat çekiyor.”

Sadr, Kasım ayında yapılması planlanan parlamento seçimlerini boykot etme kararından dönmek için zorlu koşullar öne sürdü.

Sadr X platformundaki hesabı üzerinden yaptığı paylaşımda, “Yolsuzluk var olduğu sürece hiçbir seçime katılmayacağım. Doğruluk ancak kontrolsüz silahların teslim edilmesi, milislerin dağıtılması ve ordunun güçlendirilmesiyle tesis edilecektir” ifadelerini kullandı.

Yerel platformlarda, Sadr Hareketi liderleri ile aralarında Başbakan Muhammed Şiya es-Sudani'nin de bulunduğu Şii liderler arasında seçimlere katılma amacıyla temaslar kurulduğuna dair sızıntılar dolaşıyor.

Şarku’l Avsat'a konuşan siyasi bir kaynak, ‘Sadr Hareketi ile geri dönme olasılıkları konusunda şu ana kadar görüşmelerin durmadığını’ söyledi.

Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr (Sadr Hareketi medyası)Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr (Sadr Hareketi medyası)

Seçimlerin meşruiyeti

Son dönemde izlenen çeşitli göstergelere göre seçimlerin meşruiyetine ilişkin endişeler bulunuyor. Boykotun kırılgan bir bölgesel ve uluslararası ortamda diğer kesimler tarafından da tekrarlanması, özellikle silah taşıyan ya da geçmişte silah taşımış olanlar başta olmak üzere pek çok Şii gücün, İran'ın hedef alınmasının ardından ABD ve İsrail tarafından hedef alınabilecekleri korkusunu taşımaya devam ettikleri bir dönemde, siyasi sistemin meşruiyetini etkileyebilir.

Aynı bağlamda araştırmacı Seyf es-Saadi Şarku’l Avsat'a verdiği demeçte şu ifadeleri kullandı: “Irak'taki siyasi sınıf, boykot eden çoğunluğun seçimlere katılma güvenini yeniden tesis edecek olgun bir seçim sistemi sunamadı. Bunun nedeni, seçim yasasının her seçim döneminde, oy veren halkın gerekçeleri dikkate alınmaksızın, büyük geleneksel partilerin ölçülerine uyacak şekilde değiştirilmesidir… Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr ve iki eski başbakan Haydar el-İbadi ve Mustafa el-Kazımi'nin boykotu, seçimlere giden sürecin ciddiyetinin bir göstergesidir.”

Ancak es-Saadi, ‘seçim bölgesi sistemi, Sainte Lague sistemi ve benimsenen yüzde ile her seçimde sorunlara neden olan sonuç hızlandırma cihazlarına ilişkin doğru istatistiklere dayanan olgun bir yasanın çıkarılması yoluyla Irak'taki seçim sisteminde reform yapılabileceğini’ düşünüyor.