Ürdün Medya İşleri Bakanı: İsrail’in Ürdün Vadisi’ni ilhak planını uygulamasının bölge için yıkıcı sonuçları olacaktır

Ürdün Medya İşleri Bakanı Amjad Adaileh. (Şarku’l Avsat)
Ürdün Medya İşleri Bakanı Amjad Adaileh. (Şarku’l Avsat)
TT

Ürdün Medya İşleri Bakanı: İsrail’in Ürdün Vadisi’ni ilhak planını uygulamasının bölge için yıkıcı sonuçları olacaktır

Ürdün Medya İşleri Bakanı Amjad Adaileh. (Şarku’l Avsat)
Ürdün Medya İşleri Bakanı Amjad Adaileh. (Şarku’l Avsat)

Ürdün Medya İşleri Bakanı Amjad Adaileh, ülkesinin ‘İsrail’in Batı Şeria ve Ürdün Vadisi olarak bilinen Ölü Deniz’in kuzeyini ilhak etmek planını’ kabul etmediğini bildirdi. Ürdün’ün ilhak konusundaki istikrarlı ve ilkeli tavrına dikkati çeken Bakan, İsrail’in bu alandaki tek taraflı hareketlerinin kabul edilemez olduğunu, bölgedeki barış ve istikrar şansını baltaladığını vurguladı. Adaileh, Filistin- İsrail çatışmasını sona erdirme yönündeki olası bir fırsatın yalnızca iki devletli bir çözüm temelinde gerçekleşebileceğini söyledi.
Uzun yıllar boyunca Ürdün Kralı’nın medya danışmanlığı internet sitesini yöneten Amjad Adaileh, 4 Haziran 1967 sınırlarında, başkenti Doğu Kudüs olan, bağımsız, egemen ve yaşanabilir bir Filistin Devleti kurulması yönünde çabaların birleştirilmesi gerektiğine dikkat çekti.
Bakan Adaileh, Şarku’l Avsat’a yaptığı açıklamada, Ürdün Kralı 2. Abdullah’ın İsrail’in ilhak planını uygulamasını engellemek için üstlendiği diplomatik ve siyasi çabaların altını çizdi. Bakan, ilhakın engellenmesinin dünyanın bölgedeki çatışmanın tek çözümü olarak gördüğü iki devletli çözüm temelinde barışa ulaşmak için ciddi ve aktif müzakerelere geri dönmek üzere gerçek bir ufuk ortaya koyarak, barışın korunmasını sağlayacağını vurguladı.
İsrail’in tek taraflı adım atması halinde beklenen senaryolara ilişkin de açıklamalarda bulunan Amjad Adaileh, Ürdün’ün tavrının daima ulusal çıkarlarını korumaya dayandığını vurguladı. İsrail’in bu kabul edilemez adımı atmasının bölgenin istikrarı açısından yıkıcı sonuçlar doğuracağını belirten Adaileh, sadece Ürdün- İsrail ilişkileri değil, aynı zamanda tüm bölgenin barış çabalarını da olumsuz etkileyeceğini kaydetti.
Ürdün Medya İşleri Bakanı Amjad Adaileh aynı zamanda ülkesinin, çeşitli çabalarla ve ülkenin tanık olduğu karantina sırasında tedbir kararlarına bağlılığının bir yansıması olarak yeni tip koronavirüs salgınını kontrol altına alabildiğini açıkladı.
Adaileh, Ürdün’ün koronavirüs krizini disiplinli şekilde ele aldığını, kararların kriz boyunca sürekli olarak gözden geçirildiğini ve ‘bugün vatandaşların neredeyse normal bir duruma ulaştığını’ belirtti.
Bakan Adaileh, Ulusal Kriz Yönetim Merkezi’ndeki korona krizi hücresinin Kral Abdullah’ın yakın gözetimi ve takibi altında çalışmalarını sürdürdüğünü, günlük meselelerin yönetiminde büyük çabalar sarf ettiğini ve kriz günlerinde ortaya çıkan sorunları kontrol altına almak için tüm hayati kurumlarla sürekli temas halinde olduğunu ifade etti.
Ürdün’deki sağlık otoriteleri, ülke sınırları içerisinde salgın düzeyini ‘ılımlı risk düzeyinde’ olarak nitelendirirken Adaileh ise virüs tehlikesinin sona erdiğine yönelik iddiaları yalanladıBakan, tedbir olmaksızın kamu güvenliği önlemlerinin hafifletilmesi halinde vaka sayısının yeniden artmaya başlayabileceği uyarısında bulundu.
Ürdünlü Bakan şu an ve ilerleyen dönemlerde savunma yasası yürürlüğe koyularak salgının ekonomik sonuçlarının da ele alınacağını belirttiği açıklamasında bugün Başbakan Ömer er-Rezzaz adına yayınlanan savunma kararlarının çoğunun kriz sürecinde günler ve aylar boyunca yaşanan ekonomik dengesizlikleri ele almayı amaçladığını vurguladı. Adaileh ayrıca özel sektör üzerindeki yükleri azaltmanın Ürdün’deki iş gücünü koruyacağını ve böylece toplumsal koruma programlarını krizden en fazla etkilenen gruplara yönlendireceğini söyledi.
Amjad Adaileh, savunma kararlarının koronavirüs salgını kriziyle ilgili faaliyetleri içerdiğine ve sonuç olarak ekonomik çözümlerin yararına olduğuna dikkat çekti. Gelecek aylarda düzenlenmesi planlanan seçimleri gerçekleştirmek de dahil anayasal kazanımlar için hükümetin savunma yasasına bağlı olduğu suçlamalarına ilişkin de açıklamalarda bulunan Adaileh “Bugün hükümetin önceliği vatandaşların sağlığı ve koronavirüs krizine eşlik eden ekonomik krizlerle mücadeledir” dedi. Ürdünlü Bakan, hükümetin yasa uyarınca belirlenen tarihlere saygı duyduğunu ve bu çerçevede Ürdün Kralı 2. Abdullah’ın talimatlarına bağlı olduğunu vurguladı.
Bakan Adaileh, tüm anayasal makamların çalışmalarının belirtilen doğrultuda gerçekleşmesini sağlayan Ürdün anayasasına bağlı olduklarını vurguladığı açıklamasında Kral’ın anayasanın koruyucusu olarak tavrının kamu menfaatlerini doğru bir şekilde değerlendirmek olduğunu ifade etti.
Son dönemde Ürdün’deki yolsuzlukla mücadele çabalarına ve hükümete bağlı kontrol makamları tarafından yürütülen kampanyalara da değinen Adaileh, bu çaba ve kontrol faaliyetlerinin yetkili denetim organları tarafından yürütülen soruşturmalar kapsamında olduğunu belirtti. Sosyal medya organları üzerinden yapılan yanlış açıklamalar hakkında açıklamada bulunmayı reddeden Bakan Amjad Adaileh, “Hüküm ve sonuçlar ancak soruşturmaların bitmesiyle mümkündür. Ürdün yargısı, kararların hakimidir” dedi.



Gazze'de ateşkes, ikinci aşama müzakerelerin ‘geç’ ilerlemesine bağlı olarak sürüyor

Gazze Şeridi'nin güneyinde yerlerinden edilmiş kişiler için kurulan bir kamptaki Filistinliler (AFP)
Gazze Şeridi'nin güneyinde yerlerinden edilmiş kişiler için kurulan bir kamptaki Filistinliler (AFP)
TT

Gazze'de ateşkes, ikinci aşama müzakerelerin ‘geç’ ilerlemesine bağlı olarak sürüyor

Gazze Şeridi'nin güneyinde yerlerinden edilmiş kişiler için kurulan bir kamptaki Filistinliler (AFP)
Gazze Şeridi'nin güneyinde yerlerinden edilmiş kişiler için kurulan bir kamptaki Filistinliler (AFP)

Gazze Şeridi'ndeki ateşkes anlaşmasının ikinci aşaması için yürütülen müzakereler, ABD'nin İsrail'in müzakerelere yetkilerini ve gündemini netleştirmeden bir heyet göndermesinden söz etmesi ve ABD'nin Ortadoğu Özel Temsilcisi Steve Witkoff'un İsrail ziyaretini önümüzdeki pazar gününe ertelemesi nedeniyle gecikmeli olarak hareketlenmeyi bekliyor.

Şarku’l Avsat'a konuşan uzman ve analistlere göre Witkoff'un ziyaretinin ertelenmesi, özellikle müzakerelerdeki gecikme ışığında olumsuz bir işaret taşıyor. Witkoff'un beklenen gelişi, ateşkes anlaşmasının hangi stratejiyle ilerleyeceğini, önümüzdeki cumartesi günü sona erecek olan ilk aşamanın uzatılmasına mı yoksa ikinci aşama müzakerelerine mi geçileceğini belirleyecek.

Uzmanlar, ABD'nin İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu'ya anlaşmayı ilerletmesi için baskı yapmasını beklerken, Netanyahu'nun hükümetini düşürmemek için Ramazan ayı boyunca müzakereleri bir sonuca varmadan sürdürme bahaneleri üretmesinden endişe ediyorlar.

Arabulucular Mısır, Katar ve ABD tarafından 19 Ocak'ta varılan ateşkes anlaşmasının ilk aşaması, İsrail'in 3 Şubat'ta başlaması beklenen ve İsrail'in Gazze Şeridi'nden tamamen çekilmesi de dahil olmak üzere çeşitli maddeleri içeren ikinci aşama müzakerelerine katılma taahhüdü olmaksızın 1 Mart'ta sona eriyor.

Amerikan Yahudi Komitesi (AJC) tarafından salı günü düzenlenen etkinlikte konuşan Witkoff, “Büyük ilerleme kaydediyoruz. Biz burada konuşurken İsrail, ikinci aşamaya geçmek ve daha fazla esirin serbest bırakılmasını sağlamak için bir heyet gönderiyor. Ya Doha'ya gidecekler ya da Kahire'ye…” dedi.

Witkoff, daha önceki açıklamalarında çarşamba günü bölgeye geleceğini belirttikten sonra, her şey yolunda giderse pazar günü müzakerelere katılabileceğini söyledi.

Hamas Sözcüsü Abdullatif el-Kanu'nun dün yaptığı açıklamaya göre, ‘hareket hazır olmasına ve anlaşmanın tüm aşamalarını tamamlamak üzere ilerlemeye istekli olmasına rağmen ikinci aşamaya ilişkin herhangi bir öneri sunulmadı.’

El-Kanu, yedinci grup mahkûmların, Filistinli grupların ilk aşamanın bir parçası olarak kalan dört İsrailli cesedi teslim etmesiyle birlikte serbest bırakılacağını açıkladı. El-Kanu aynı şekilde, 7 Ekim 2023 olaylarından sonra Gazze Şeridi'nde gözaltına alınan kadın ve çocukların, İsrail'in uygulama taahhüdünü garanti eden yeni bir mekanizma ile serbest bırakılacağını bildirdi.

Reuters'a göre bu gelişme, İsrail'in kalan 63 esiri kurtarma çabalarının bir parçası olarak 42 günlük ateşkesin ilk aşamasının uzatılmasının düşünüldüğüne dair İsrailli yetkililer tarafından yapılan açıklamaların hemen ardından geldi.

Anlamsız görüşmeler korkusu

Mısır eski Dışişleri Bakan Yardımcısı Muhammed Hicazi, Witkoff'un ziyaretinin ertelenmesinin İsrail'e bir mesaj olduğunu ifade etti. Hicazi, Witkoff'un mahkumların teslimindeki çıkmaza son vermesi ve anlaşmaya bağlı kalmaya devam etmesi için İsrail'e baskı yaptığını düşünüyor. Hicazi, Witkoff'un ziyaretinin önümüzdeki dönemde ilk aşamanın uzatılması ya da paralel olarak ikinci aşama müzakerelerinin başlatılması gibi hangi stratejinin kullanılacağını netleştirmesini bekliyor.

Ürdünlü siyasi analist Salah el-İbadi, Witkoff'un ziyaretinin ertelenmesinin ikinci aşama müzakerelerini ‘olumsuz etkileyeceği’ görüşünde. Netanyahu'nun bu konuda taahhüt altına girmek istemediğine ve birinci aşamanın uzatılmasını ya da en azından ikinci aşamaya geçmeden bir durgunluk yaşanmasını istediğine dikkat çeken el-İbadi, bunun da hükümetin bazı bakanlarıyla anlaşmazlıklara neden olacağını söyledi.

Netanyahu'nun Ramazan ayı boyunca ‘anlamsız görüşmeleri’ sürdürmek istediğine inandığını ifade eden el-İbadi, ‘bunun endişe uyandıran olumsuz bir gösterge’ olduğunu belirtti.

Amerikan ilişkileri analisti Michael Morgan ise Witkoff'un hamlelerinin Washington yönetiminin bir anlaşmaya varma konusunda ciddi olduğunu gösterdiğine inanıyor. Morgan, “İkinci aşama müzakereleri görebiliriz, ancak bu müzakereler İsrail'in hileleri ya da anlaşmanın tamamlanmasını geciktirecek bahanelerle karşılanabilir” dedi.

Mısır Dışişleri Bakanı Bedr Abdulati dün Avrupa Birliği (AB) Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Kaja Kallas ile yaptığı telefon görüşmesinde, Filistinliler topraklarında kalmaya devam ederken Mısır'ın Gazze Şeridi'nde yeniden yapılanma için geliştirmekte olduğu kapsamlı planı ve bu noktada Arap ve İslam ülkelerinin desteğinin varlığını açıkladı. Abdulati, AB'nin Mısır'ın bu yöndeki çabalarını desteklemesini arzu ettiğini ifade etti.

Hicazi, Mısır'ın anlaşmanın devamını desteklemek için çabalarını sürdüreceğini ve anlaşmanın tamamlanması için uluslararası destek çağrısında bulunacağını belirterek, Mısır'ın Trump'ın Gazzelileri yerinden etme önerisini reddetme planının anlaşmanın devamı ve Gazze Şeridi halkına destek için bir dayanak noktası olacağını kaydetti. Hicazi, “Bunun önümüzdeki günlerde, Mısır'ın çağrısını yaptığı 4 Mart'taki Olağanüstü Arap Birliği Zirvesi’nde netleştiğini göreceğiz” dedi.

Morgan, Trump'ın Mısır ve Arapların yerinden edilmeyi reddeden bir tutumu olduğunu anladığını ve bu nedenle anlaşmanın uygulanması ve esirlerin serbest bırakılması için işlerin daha hızlı ilerlemesini beklediğini belirterek, İsrail'in geciktirme çabalarının ABD baskısıyla karşılaşacağını kaydetti.

El-İbadi, “İkinci aşamaya geçmek ve ateşkesi sürdürmek, ABD yönetimi İsrail'in bahanelerinin tekrarlanmasını ve anlaşmanın kırılgan bir anlaşmaya dönüşmesini engellemek için gerçek bir baskıyla müdahale etmediği sürece gerçekleşmeyecek” dedi.