عربي English Türkçe اردو فارسى
Logo
Son Haberler
ARAP DÜNYASI

Almanya, Sudan Ortaklıklar Konferansı’na ev sahipliği yapıyor

Almanya, Sudan Ortaklıklar Konferansı’na ev sahipliği yapıyor
TT
TT

Almanya, Sudan Ortaklıklar Konferansı’na ev sahipliği yapıyor

Almanya, Sudan Ortaklıklar Konferansı’na ev sahipliği yapıyor

Geçtiğimiz Şubat ayında Sudan Başbakanı Abdullah Hamduk’un Almanya Başbakanı Angela Merkel’e ile görüşmesinin ardından Almanya, Sudan'a yatırım yasağını kaldırarak uluslararası toplumu Sudan’a yatırımı yeniden benimsemesinin önünü açtı.
Bugün Almanya, Sudan'ın ekonomik istikrara kavuşmasına yardımcı olmayı amaçlayan uluslararası bir konferansa ev sahipliği yaparak Hartum için yeni bir umut kapısı açmak için çaba sarf edecek.
50 ülkeden ve uluslararası kuruluştan yetkililerin katılacağı ve yaklaşık iki buçuk saat sürecek video konferans toplantısını düzenleyenlerin başında Almanya, Avrupa Birliği (AB) ve Birleşmiş Milletler (BM) yer alıyor.
Sudan Başbakan Abdullah Hamduk ‘un konferansın açılışı sırasında Almanya Dışişleri Bakanı Heiko Maas, Avrupa Birliği (AB) Dış Politika ve Güvenlik İşleri Yüksek Temsilcisi Josep Borrell ve Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Antonio Guterres ile bir konuşma yapması bekleniyor.
Şarku’l Avsat’ın edindiği bilgiye göre, konferansta Washington’u ABD’nin Sudan Özel Elçisi Donald Booth ve ABD Uluslararası Kalkınma Ajansı (USAID) Başkan Vekili John Barca temsil edecek.
Açılış oturumundan sonra, Berlin'de konferansa bizzat katılmayı planlayan Sudan Maliye Bakanı İbrahim Badawi konferansta önemli bir konuşma yapmayı planlıyor.
Badawi ayrıca Dünya Bankası ve Uluslararası Para Fonu'ndan yetkililerin yanı sıra ekonomik reformlar ve uluslararası finans kurumlarının desteği ile ilgili bir oturuma katılmayı planlıyor.
Konferanstan önce açıklama yapan Maas, uluslararası toplumun ekonomik reformları desteklemek için finansal kaynakları harekete geçireceğini söyleyerek, ortak hedefin Sudan halkının daha iyi bir gelecek elde etmesine yardımcı olmak olduğunu aktardı. Bu bağlamda Guterres ise, konferansın 'Sudan'ı demokratik sivil yönetime doğru siyasi bir geçiş arayışında desteklemek için eşsiz bir fırsat' olduğunu ifade ederek, “Bu geçiş, Sudan’da kalıcı güvenlik ve kalkınma için uzun ekonomik ve sosyal iyileşme yolunun başlangıcı olacak” dedi.
Diğer yandan AB Dış Politika ve Güvenlik İşleri Yüksek Temsilcisi Josep Borrell, Avrupa Birliği’nin Sudan'daki demokrasinin geleceğini desteklemeye ve halkının isteklerini gerçekleştirmeye hevesli olduğunu söyledi. Borrell ayrıca, geçiş döneminde AB’nin Sudan’ı destekleyerek demokratik değişime yol açtığını kaydetti.
Sudan Başbakanı Hamduk, Sudan Ortaklık Konferansı'nın uluslararası toplumla yeni bir ilişki kuracağını ve Sudan'ın uluslararası topluma eşit bir uluslararası ilişkiyle sonuçlanan bir ortaklık şeklinde geri dönüşünün işaretlerini temsil ettiğini söyledi. Hamduk ayrıca, konferansın, özgürlük, barış ve adaletle temsil edilen devrimin sloganına ulaşmak için ekonomik kalkınma planının genel çerçevesinin ele alınmasına yardımcı olacağını aktardı.
Sudan Maliye Bakanı ise, 'Sudan Ortaklık Konferansı'nın tüm göstergelerinin,  Sudan'daki geçiş döneminin hedeflerine ulaşması için önemli destek sağlama olasılığını gösterdiğini söyledi.
Badawi dün gerçekleştirilen basın toplantısı sırasında Sudan'ın ekonomideki reform sürecini izlemek adına Uluslararası Para Fonu’ndan (IMF) yılda yaklaşık bir milyar dolar alacağını beklediklerini söyleyerek, ülkesinin gelecek dönem için büyük bir dönüşüm vaat ettiğini bildirdi.
Uluslararası Para Fonu tarafından Salı günü yayınlanan bir açıklamaya göre, yapısal reformların uygulanması için Hartum hükümeti ile anlaşmaya varıldığı, taraflar arasından anlaşmanın ise IMF Yönetim Kurulu tarafından onaylanmasının beklendiği aktarıldı.
Açıklamada, Sudanlı yetkililerin, makroekonomik istikrarı geri kazanma çabalarını desteklemek, güçlü ve kapsamlı büyümenin temelini atmak ve reform programının kontrolü için önümüzdeki 12 ay boyunca anlaşmanın uygulanmasını talep ettiği bildirildi.
Program, dış finansmanı harekete geçirmeyi ve Ağır Borçlu Yoksul Ülkeler (HIPC) girişimi için borçların azaltılmasına yönelik ilerlemenin yanı sıra koronavirüs salgınının ekonomik etkileriyle de ilgilenmeyi amaçlamaktadır.
Badawi, Uluslararası Para Fonu programını hızlı bir şekilde uygulama konusundaki iyimserliğini dile getirerek, hükümetinin önümüzdeki altı ay içinde Sudan'ın uluslararası finansmanlarla ilişkilerini normalleştirmesini sağlayacağını aktardı.
Bakan ayrıca programın müzakerelerin sonucu olduğunu ve Sudan ile Uluslararası Para Fonu arasındaki ilişkiyi yöneteceğini söyledi.
Sudan ekonomisi 2019 yılında yüzde 2,5 oranında yaşadığı daralma sebebiyle zorluklarla karşı karşıya olup,  korona salgınının ekonomi üzerindeki etkileri nedeniyle 2020 yılında yüzde 8 oranında daralma bekliyor.
Sudan'ın dış borçları yaklaşık 60 milyar dolar. Uluslararası Para Fonu, Sudan'ın borç yükünün sürdürülemez olduğunu ve 2019'da GSYİH'nın yüzde 190'ını aştığını söyledi.
Sudanlı Bakan, hükümetin geçiş ve ekonomik reform sürecindeki mevcut zorlukların üstesinden gelmek adına uluslararası ekonomik, politik ve diplomatik desteğe ihtiyaç duyduğunu söyleyerek, hükümetin Ömer el Beşir rejiminden çökmüş bir ekonomiyi miras aldığını hatırlattı.
Sudan Ortaklık Programı’nın ekonomik dönüşümün stratejik hedeflerini, büyümenin başlatılması ve verimliliği artırmayı içerdiğini söyleyen Bakan, konferansın Sudan'ın uluslararası finans kurumlarıyla ilişkisini canlandıracağını kaydetti.
Özgürlük ve Değişim Bildirgesi Güçleri Ekonomi Komitesi Üyesi Dr. Muhammed Şeyhun Şarku’l Avsat’a yaptığı açıklamada, konferansın, bağışçı ülkelerin korona salgını sonucunda yaşadığı koşulları ve borçlarının yaklaşık 60 milyar dolara yükselmesine ve ödeme yapamamasına rağmen destek gerektiren Sudan'ın durumunun uzlaştırılmasını sağlayacağını söyledi. Şeyhun açıklamasında, geçiş hükümetinin, bağışçıların ve uluslararası kurumların yükümlülüklerinde ekonomiye yönelik sübvansiyonları kaldırmak ve genişletici harcamalar yaparak devletin bütçe açığını kapatmak için hibeler, krediler ve sübvansiyonlar sağlamak için çalıştığını söyledi.
Öte yandan Ekonomi Uzmanı Dr. Heysem Muhammed Fethi Şarku’l Avsat’a yaptığı açıklamada, konferansın, geçiş hükümetinin, Sudan siyasi ve ekonomik durumunu tartışan entegre bir forumla uluslararası toplumla etkileşim kurma fırsatını sağladığını belirtti. Fethi açıklamasında, hükümetin geçiş dönemi için fon kaynakları ve performans ölçüm göstergelerini içeren tutarlı bir ekonomik ve siyasi strateji sunmaya davet edebileceğini söyledi.

Daha fazlasını oku

 
 
ARAP DÜNYASI

Gazze halkı, savaşın neden olduğu yıkımın ardından kültürel mirasını korumak için zamanla yarışıyor

Gazze şehrinde yaşanan savaş sırasında İsrail bombardımanı sonucu hasar gören Büyük Ömer Camii'nin iç restorasyon çalışmaları sırasında çekilmiş bir fotoğraf, 17 Kasım 2025 (Reuters)
Gazze şehrinde yaşanan savaş sırasında İsrail bombardımanı sonucu hasar gören Büyük Ömer Camii'nin iç restorasyon çalışmaları sırasında çekilmiş bir fotoğraf, 17 Kasım 2025 (Reuters)
TT
TT

Gazze halkı, savaşın neden olduğu yıkımın ardından kültürel mirasını korumak için zamanla yarışıyor

Gazze şehrinde yaşanan savaş sırasında İsrail bombardımanı sonucu hasar gören Büyük Ömer Camii'nin iç restorasyon çalışmaları sırasında çekilmiş bir fotoğraf, 17 Kasım 2025 (Reuters)
Gazze şehrinde yaşanan savaş sırasında İsrail bombardımanı sonucu hasar gören Büyük Ömer Camii'nin iç restorasyon çalışmaları sırasında çekilmiş bir fotoğraf, 17 Kasım 2025 (Reuters)

Gazze Şeridi’nde 70 bin kişinin hayatını kaybetmesi, çok sayıda kişinin yaralanması, yüz binlerce insanın yerinden edilmesi ve neredeyse bütün mahallelerin yok olmasının ardından, yeniden inşa artık hayal gücünü zorlayan, neredeyse tasavvur edilemez bir görev haline geldi.

Buna rağmen, bölgede en değerli tarihi yapılar arasında yer alıp ağır hasar gören az sayıdaki noktada, işçiler şimdiden çalışmaya başladı. Amaç, geçmişten geriye kalan az sayıdaki kalıntıyı toprak altından çıkarmak.

Bu alanlar arasında, Gazze’nin eski kent merkezinde bulunan ve savaş sırasında İsrail güçlerinin hedef aldığı en önemli kültürel miras olan Büyük Ömer Camii de bulunuyor. İsrail ordusu, avlularının altında savaşçılar tarafından kullanılan bir tünel bulunduğunu öne sürerek yapıyı bombaladığını açıklamıştı. Filistinliler ise böyle bir tünelin varlığını reddediyor ve saldırının Gazze’nin dini ve kültürel mirasını yok etmeye yönelik olduğunu savunuyor.

dfrgt
Gazze şehrinde bulunan Büyük Ömer Camii'nin içindeki enkazı temizleyen bir işçi, 17 Kasım 2025 (Reuters)

Batı Şeria’daki Beytüllahim’de bulunan Miras Koruma Merkezi’nde mimar ve kültürel miras uzmanı olarak görev yapan ve şu anda savaşta zarar gören alanları kurtarmak için Gazze’de çalışan Hammude ed-Dehdar, İsrail’in bu yapıların yıkımının Filistin tarihini silebileceğini düşünerek ‘yanıldığını’ söyledi.

Dehdar, Gazze’de Reuters’a yaptığı açıklamada, bu yapıların kadim bir halkın ortak hafızasını temsil ettiğini belirterek, “Bu miras, korunması ve savunulması için ortak çaba gerektiren bir bellektir” dedi.

İsrail ordusu ise Hamas hedeflerine yönelik her saldırının, bu tür alanları tehlikeye atabilecek olması nedeniyle sıkı bir onay sürecinden geçtiğini açıkladı.

fgt
Gazze şehrinde savaş sırasında hasar gören tarihi Paşa Sarayı'nda restorasyon çalışmaları yürüten işçiler, 11 Kasım 2025 (Reuters)

İsrail ordusu tarafından yapılan açıklamada, “İsrail ordusu, kültürel miras alanları ile tarihi ve kültürel önemi bulunan mekânlara azami hassasiyetle yaklaşmaktadır. Bu alanlar ve sivillerin zarar görmesini en aza indirmek, saldırı planlamasında temel bir önceliktir” ifadeleri yer aldı.

Zamansız hikayeler

Nüfusunun büyük bölümü, bugün İsrail sınırları içinde kalan şehir ve köylerden zorla göç ettirilmiş mülteciler ya da onların çocuklarından oluşan Gazze Şeridi’nde, Büyük Ömer Camii, Gazze halkını kendi kültürel mirasına ve Ortadoğu’nun zengin mimari tarihine bağlayan temel unsurlardan biriydi.

Halk arasında anlatılan geleneksel hikâyelere göre Samson’un onu esir alanların üzerine tapınağı yıktığı yer olduğu söylenen bu alan, İslam’ın 7. yüzyılda Halife Ömer bin Hattab döneminde Akdeniz’e ulaşmasından önce bir Bizans kilisesine de ev sahipliği yapıyordu. Bölge İslam hâkimiyetine girdikten sonra yapı camiye dönüştürüldü.

Sonraki yüzyıllar boyunca yapı; Memlükler, Haçlılar ve Osmanlılar tarafından pek çok kez yeniden şekillendirildi ve Orta Çağ’da bölgenin mimari harikalarından biri olarak ün kazandı.

Caminin minaresi, Gazze siluetinin en belirgin unsurlarından biriydi. Cemaat, kubbeli tavanlar altında ve cilalı taşlarla döşeli avlularda ibadet eder; namazın ardından caminin görkemli cephesinin önünden geçerek kapılarından dışarı çıkar ve eski kentin çevresindeki çarşı sokaklarına doğru akardı.

frgt
Gazze şehrinde savaş sırasında hasar gören tarihi Paşa Sarayı'nda restorasyon çalışmaları yürüten işçiler, 11 Kasım 2025 (Reuters)

Yakındaki Kayseriyye Çarşısı, dükkânlarıyla ünlüydü; esnafı ve komşuları, âşıkların düğün takılarından kıskanç kayınvalidelerin hikâyelerine uzanan unutulmaz öyküler anlatırdı. Bugün bunlardan geriye neredeyse hiçbir iz kalmadı.

Ağır hasar gören bir diğer yapı da 13. yüzyıla uzanan tarihi Paşa Sarayı oldu. Bir müzeye ev sahipliği yapan yapının sergilediği eserler artık kayıp.

Dehdar, kültür ve miras söz konusu olduğunda bunun yalnızca eski bir bina ya da tarihi taşlardan ibaret olmadığını vurgulayarak, “Her taş bir hikâye anlatır” dedi.

Filistin’in Batı Şeria merkezli Turizm ve Eski Eserler Bakanlığı Müsteşarı Cihad Yasin ise Filistinli yetkililer ve Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü’nün (UNESCO) tarihi alanların restorasyonu için üç aşamalı bir plan hazırladığını, ilk maliyetin 133 milyon dolar olarak öngörüldüğünü belirtti.

Yasin, önceliğin çökme riski taşıyan yapıların hızlı müdahaleyle desteklenmesi olduğunu söyledi. Ancak beyaz çimento ve alçı sıkıntısı yaşandığını, Gazze’deki kaynakların sınırlı olduğunu ve restorasyon malzemelerinin fiyatlarının ciddi şekilde arttığını ifade etti.

sdfgt
Gazze Şeridi'nin güneyindeki Han Yunus'ta İsrail hava saldırıları sırasında hasar gören, kısmen yıkılmış Berkuk Kalesi, 16 Kasım 2025 (Reuters)

Gazze Şeridi’nde kültürel mirasın yıkımı, evlerini ve geçim kaynaklarını kaybetmiş yaslı aileler arasında bile ayrı bir acı yaratmaya devam ediyor.

Münzir Ebu Asi, küçük kızı Kenzi’nin Büyük Ömer Camii’nin vurulduğunu duyunca hissettiği derin üzüntü nedeniyle onu teselli etmek zorunda kaldığını söyledi.

Ebu Asi, “Küçük kızım Kenzi çok üzüldü. Camiye saldırı haberini duyduğumuzda biz de şaşırdık; neden böyle bir şey yapıldı?” dedi.

Sözlerini sürdüren Ebu Asi, Paşa Sarayı’nın da bombalanmasının ardından artık kesin bir kanaate vardıklarını belirterek, “Bu işgalin, Filistin kimliğini yok etmek, her türlü Filistin eserini silmek istediği artık bizim için kesinleşti” ifadesini kullandı.

DÜNYA

Etiyopya, Mısır'ı Afrika Boynuzu'nda ‘istikrarsızlaştırma kampanyası’ yürütmekle suçluyor

Rönesans Barajı (Reuters)
Rönesans Barajı (Reuters)
TT
TT

Etiyopya, Mısır'ı Afrika Boynuzu'nda ‘istikrarsızlaştırma kampanyası’ yürütmekle suçluyor

Rönesans Barajı (Reuters)
Rönesans Barajı (Reuters)

Etiyopya Dışişleri Bakanlığı dün yaptığı açıklamada, Mısır’ı Afrika Boynuzu bölgesinde ‘Etiyopya’yı hedef alan bir istikrarsızlaştırma kampanyası yürütmekle’ ve ‘gerilimi artırmaya zemin hazırlamakla’ suçladı.

İki ülke arasında Mavi Nil üzerindeki Rönesans Barajı konusunda süren anlaşmazlığa atıfta bulunan bakanlık, açıklamasında Mısır’ın ‘Afrika Boynuzu’nda Etiyopya’yı merkeze alan, ancak onunla sınırlı olmayan bir istikrarsızlaştırma kampanyası yürüttüğünü’ savundu.

Bakanlık, Mısır’ın ‘diyaloğu reddettiğini ve gerilimi artırma niyetini açıkça ortaya koyan düşmanca söylemini yoğunlaştırdığını’ iddia etti.

Mısır Dışişleri Bakanı Bedr Abdulati ise dün yaptığı açıklamada, ülkesinin Etiyopya’nın Rönesans Barajı’na ilişkin tek taraflı adımlarını reddettiğini yineleyerek, “Etiyopya’nın uygulamaları tüm Afrika kıtasının istikrarını tehdit eden ciddi bir tehlike oluşturuyor” dedi.

Mısır Su Kaynakları ve Sulama Bakanlığı da geçen ay yaptığı açıklamada, Etiyopya’nın baraj yönetiminde ‘tek taraflı ve kontrolsüz uygulamalarını’ sürdürdüğünü, bunun ‘havza ülkelerinin hak ve çıkarlarını tehdit eden ciddi riskler barındırdığını’ vurguladı.

Etiyopya, milyarlarca dolara mâl olan dev Rönesans Barajı’nın inşasına Nil Nehri üzerinde 2011 yılında başladı. Mısır ise projeyi, Afrika’nın en uzun nehrindeki tarihi su haklarını tehdit eden bir girişim olarak görüyor.

Afrika Birliği (AfB) arabuluculuğunda Mısır ile Etiyopya arasında yürütülen müzakereler Nisan 2021’de sonuçsuz kalmış; bunun üzerine Kahire, Addis Ababa’ya baskı uygulanması için konuyu Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi’ne taşımıştı.

ARAP DÜNYASI

İsrail, Gazze’nin güneyine düzenlediği hava saldırılarında 2’si çocuk 6 Filistinli hayatını kaybetti

İsrail'in Gazze Şehri'nin doğusunda düzenlediği hava saldırılarının ardından dumanlar yükseliyor (AFP)
İsrail'in Gazze Şehri'nin doğusunda düzenlediği hava saldırılarının ardından dumanlar yükseliyor (AFP)
TT
TT

İsrail, Gazze’nin güneyine düzenlediği hava saldırılarında 2’si çocuk 6 Filistinli hayatını kaybetti

İsrail'in Gazze Şehri'nin doğusunda düzenlediği hava saldırılarının ardından dumanlar yükseliyor (AFP)
İsrail'in Gazze Şehri'nin doğusunda düzenlediği hava saldırılarının ardından dumanlar yükseliyor (AFP)

Filistin merkezli Ma'an haber ajansının bildirdiğine göre, dün akşam (Çarşamba) Gazze Şeridi’nin güneyine düzenlenen İsrail hava saldırılarında 6 Filistinli hayatını kaybetti, çok sayıda kişi de yaralandı.

Ajans, İsrail ordusunun Han Yunus kentinin batı bölgelerini en az dört füzeyle vurduğunu aktardı.

Filistinli sağlık kaynakları, “aralarında iki çocuğun da bulunduğu 6 kişinin İsrail bombardımanında yaşamını yitirdiğini” bildirdi.

Saldırının, Han Yunus’un batısındaki Mevasi bölgesinde bulunan bir çadırı hedef aldığı belirtilirken, gelişmenin İsrail ordusunun gün içinde Refah’ın güneyinde yaşanan çatışmalarda 5 askerinin yaralandığını duyurmasının ardından geldiği ifade edildi.