Bilim insanları: Koronavirüs hastalarının çoğu virüsü bulaştırmaz

Filipinler’deki bir hastanede tedavi edilen koronavirüs hastaları (Reuters)
Filipinler’deki bir hastanede tedavi edilen koronavirüs hastaları (Reuters)
TT

Bilim insanları: Koronavirüs hastalarının çoğu virüsü bulaştırmaz

Filipinler’deki bir hastanede tedavi edilen koronavirüs hastaları (Reuters)
Filipinler’deki bir hastanede tedavi edilen koronavirüs hastaları (Reuters)

Bilim insanları, yeni tip koronavirüs (Kovid-19) hastalarının çoğunun virüsü diğer kişilere bulaştırmadığını öne sürerek, ‘süper yayıcılar’ olarak bilinen az sayıda kişilerin virüsü daha geniş bir şekilde yaydığına ilişkin kanıtların arttığını bildirdi.
ABD merkezli New York Times gazetesine göre bilim insanları bu görüşlerini daha önce yaşanan bazı olaylara dayandırdı.
Bunlardan biri, 30 Mayıs’ta Teksas’ta düzenlenen bir doğum günü partisinde, enfekte olan kişinin virüsü 18 arkadaşı ve ailesine bulaştırması oldu.
İngiliz iş insanı Steve Walsh ise, konferansa katılmak için gittiği Singapur’da koronavirüse yakalandı. Şubat ayında önce Fransız Alpleri’ne ardından İngiltere’ye dönen Walsh, koronavirüsü Avrupa’ya yayan kişi olarak bilindi.
Güney Kore’de de, enfekte olan 61 yaşındaki bir kadının da, gittiği kilisede virüsü yüzlerce kişiye bulaştırdığı biliniyor.
Diğer yandan, İtalya’daki bilim insanları koronavirüsün etkisini izlemek için depolanmış atık su örneklerine bakarak, virüsün Aralık ayı başında Milano ve Torino şehirlerinde bulunduğunu keşfetti.
Oysa ki, İtalya’nın kuzeyindeki hastaneler Şubat ayında koronavirüs hastaları ile dolmaya başlamıştı.
Bu  da, koronavirüsün Aralık ayında yaygın olmama nedeninin o sırada enfekte olanların süper yayıcı olmadığı anlamına geliyor.
Konuya ilişkin geçtiğimiz hafta yayınlanan bir araştırmada, insanların yüzde 2’sinin koronavirüs vakalarının yüzde 20’sinden sorumlu olduğu ortaya çıktı.
Araştırmacılar, ‘süper yayıcılar’ teriminin Kovid-19 ile ortaya çıkmadığını, 2002-2003 yıllarındaki SARS ve 2012’deki Ortadoğu Solunum Yetmezliği Sendromu Koronavirüsü (MERS-CoV) salgınları sırasında da kullanıldığını dile getirdi.
Bellevue Hastalık Modelleme Enstitüsü’nde baş araştırmacı olan Ben Althouse, “Bu durum bir yerlerde ateş yakmaya çalışmak gibi. Kişi, elindeki meşaleyi boş yere bir kereden fazla atmaya çalışabilir ancak ateş doğru yere düşerse, alevler çok çabuk yükselir” diyerek durumu anlatmaya çalıştı.
Sonuç olarak, bilim insanları kalabalıklardan uzak durma konusunda uyararak, bulundukları mekanda herhangi bir süper yayıcı olması halinde büyük risk altında olacaklarını vurguladı.
Bilim insanları, insanları bulundukları yerde enfekte olan kişi sayısının fazla olması halinde maruz kaldıkları ‘viral yükün’ artacağı ve kendilerinin de bir süper taşıyıcıya dönüşebilecekleri konusunda uyarıda bulundu.
Araştırmayı yapan bilim adamları, insanların süper yayıcı haline nasıl geldiğine ilişkin kesin bilgilere ulaşmanın ve virüse karşı etkili bir aşı bulunana kadar bu nedeni tedavi etmeye çalışmanın önemine değinerek, bunun salgınla mücadeleye etkili bir şekilde yardımcı olabileceğine dikkat çekti.



İsrail-İran çatışmaları: Tahran siyasi mahkumlara baskıyı artırdı

İsrail'in saldırısı sonucunda Evin Hapishanesi'nin bir kısmı çökmüştü (AP)
İsrail'in saldırısı sonucunda Evin Hapishanesi'nin bir kısmı çökmüştü (AP)
TT

İsrail-İran çatışmaları: Tahran siyasi mahkumlara baskıyı artırdı

İsrail'in saldırısı sonucunda Evin Hapishanesi'nin bir kısmı çökmüştü (AP)
İsrail'in saldırısı sonucunda Evin Hapishanesi'nin bir kısmı çökmüştü (AP)

İsrail'le 12 günlük çatışmanın ardından İran ülke içindeki baskıyı artırıyor.

Guardian'ın haberinde, 13 Haziran'da İsrail'in saldırısıyla başlayan ve İran'ın misillemesinin ardından 24 Haziran'da ABD'nin arabuluculuğunda ateşkes ilan edilen çatışmaların, İran'da "geniş çaplı bir iç baskı dalgasını" tetiklediği belirtiliyor.

İsrail'in 23 Haziran'da Evin Hapishanesi'ne düzenlediği saldırıda 71 kişinin hayatını kaybettiği anımsatılıyor. Hayatta kalan bazı mahkumların da daha kötü koşullardaki cezaevlerine nakledildiği yazılıyor.

Mahsa Emini protestolarına katıldığı gerekçesiyle hapse atılan aktivist Rıza Handan'ın, bombalamadan sonra daha kötü şartlardaki bir hapishaneye gönderildiği belirtiliyor. 60 yaşındaki aktivistin kızı şunları söylüyor:

Ne babamın ne de diğer mahkumların yatağı var, yerde uyumak zorunda kalıyorlar. Bir keresinde uyandığında battaniyesinin içinde 6 ya da 7 tahtakurusu bulmuştu.

Kadın mahkumların da yanlarına kişisel eşyalarını bile alamadan Karçak Hapishanesi'ne gönderildiği belirtiliyor. İdam cezasına çarptırılan Kürt yardım çalışanı Pakşan Azizi'den en az iki gündür haber alınamadığı aktarılıyor. Af Örgütü'ne göre Azizi, "barışçıl insani yardım ve insan hakları faaliyetleri" nedeniyle cezalandırıldı. Tahran yönetimiyse kendisini "devlete karşı silahlı isyanla" suçluyor.

Savaş sonrası İran genelinde bir güvenlik baskısı dalgası başlatıldığı da ifade ediliyor. Kolluk kuvvetlerinin kontrol noktaları oluşturduğu ve sosyal medya paylaşımları nedeniyle birçok kişinin tutuklandığı aktarılıyor.

İsrail-İran çatışmalarında Mossad'ın Tahran'da gizli bir drone üssü kurduğu ortaya çıkmıştı. Ayrıca istihbarat teşkilatına bağlı komandoların saldırıdan aylar önce başkente sızarak operasyon sırasında İran'ın hava savunma sistemlerini imha ettiği belirlenmişti. Mossad da casusların saldırılarda yer aldığını doğrulamıştı.

İran devlet medyasında geçen ay çıkan haberlerde, İsrail istihbaratı adına çalıştığı iddia edilen 700 kişinin yakalandığını duyurulmuştu. ABD merkezli İran İnsan Hakları Merkezi'nin (CHRI) verilerine göre 6 kişi casusluk iddiasıyla idam edildi. CHRI'dan Hadi Gayemi şu iddiaları paylaşıyor:

İranlı yetkililer, insanları hiçbir gerekçe göstermeden ve avukatlarına erişim hakkı vermeden gözaltına alıyor, ardından ‘ulusal güvenlik' suçlamalarıyla idam ederek halkı sindirmeye ve kontrolü yeniden kurmaya çalışıyor.

New York Times'ın analizinde de Evin Hapishanesi'nin "insan hakları ihlalleriyle" gündem olduğu hatırlatılıyor. Haberde, 12 günlük çatışmaların ardından Tahran yönetiminin tarihsel bir kavşakta olduğu yazılıyor. İran'ın ileride içerideki baskıyı artırmakla ülkenin dönüşümüne yönelik politikaları uygulamak arasında bocalayabileceği ifade ediliyor.

Independent Türkçe, Guardian, New York Times