Rusya'daki tartışmalı anayasa değişiklikleri neler?

Başkent Moskova’da referandum için mobil sandıkta oy kullanan yaşlı bir kadın (EPA)

Rusların bugün itibariyle sandık başına gitmeye başladığı tartışmalı anayasa değişiklikleri, devlet başkanlığı kurumu, hükümet ve eyalet valileri arasındaki yetkilerin yeniden dağılımı ve parlamentonun başbakan atama ve kabinenin onaylanması gibi yetkilerinin artırılmasını öngörüyor. Bununla birlikte değişiklik paketinde vatandaşların sosyal güvenceleri ile ilgili hükümlerin yanı sıra federal toprakların terk edilmesinin yasaklanması, Rusçanın savunulması ve yabancı mahkemelerin veya yargı kurumlarının kararlarının kabulünün sona erdirilmesi anlamına gelen Rusya topraklarında yabancı yasaları uygulamaktan kaçınma hakkı yer alıyor.
Devlet Konseyi yetkilerinin de genişletildiği değişiklik paketinde, hükümet yetkililerinin yabancı uyruklu olmalarının ve yabancı bankalarda hesaplarının olmasının yasaklanmasının yanı sıra eski devlet başkanları hakkında soruşturma açılmaması şartı getirilirken devlet başkanlığına aday olan kişinin taşıması gereken şartlar da genişletildi.
Değişiklikler Rusya'daki devletin dini, Rusya’nın eski Sovyetler Birliği'nin varisi olduğunun belirtilmesi ve Rusya Anayasası’nın hükümlerine aykırı uluslararası organların kararlarının uygulamaması gibi tartışmalı dosyalara da değiniyor.
Fakat en çok tartışılan sıcak gündem maddesi Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in ‘devlet başkanlığı sayacının sıfırlanması’ konusu. Rusya Anayasası’nda yer alan ‘devlet başkanının üst üste iki dönemden fazla iktidara gelmesinin yasaklandığını’ belirten bir maddeye ilişkin değişiklik de ‘mevcut başkan dahil her vatandaşın yeni değişiklikler uyarınca başkanlık için yarışma hakkına sahip olduğu’ belirtiliyor.
Putin’in destekçileri, onun özellikle Batı'nın Rusya'yı zayıflatma planlarıyla mücadele edebilen kişi olduğu için söz konusu değişikliklerin siyasi istikrarı korumaya yönelik olduğunu belirtirken Putin’in muhalifleri, değişikliklerin ‘ülkede ciddi bir siyasi reform süreci için olabilecek herhangi bir umudu baltaladığını, siyasi ve ekonomik olarak bir durgunluk dönemine girmeye zorladığını’ söylüyorlar.
Konuyla ilgili tartışmalar nedeniyle ünlü Rus sosyolog Sergey Belanovsky liderliğindeki bir grup sosyolog, yapılan değişiklikler konusunda toplum içindeki bölünmenin düzeyini gösteren yeni bir anket gerçekleştirdiler.
Anket sonuçlarına göre değişiklikleri destekleyenlerle karşı çıkanların oranları neredeyse eşit. Değişiklik isteyenlerin oranı yüzde 28 iken karşı çıkanların oranı ise yüzde 32. Ankete katılanların dörtte üçü Putin’in başkanlık sayacının sıfırlanmasıyla ilgili maddeye olumsuz bakarken ankete katılanların yüzde 60'ı referandumda oy kullanmayı düşündüklerini belirttiler.