Dünya'nın manyetik alanının düşündüğümüzden 10 kat daha hızlı değişiyor

Manyetik alan bizi zararlı radyasyondan korumanın ve atmosferi yerinde tutmaya yardımcı olmanın yanı sıra navigasyon için de çok önemli

Dünyanın manyetik alanı son 700 yıldır aynı şekilde duruyor ancak her an değişmeye başlayabilir (Reuters)
Dünyanın manyetik alanı son 700 yıldır aynı şekilde duruyor ancak her an değişmeye başlayabilir (Reuters)
TT

Dünya'nın manyetik alanının düşündüğümüzden 10 kat daha hızlı değişiyor

Dünyanın manyetik alanı son 700 yıldır aynı şekilde duruyor ancak her an değişmeye başlayabilir (Reuters)
Dünyanın manyetik alanı son 700 yıldır aynı şekilde duruyor ancak her an değişmeye başlayabilir (Reuters)

Bilim insanları, Dünya'nın manyetik alanının daha önceden düşünülenden 10 kat daha hızlı değişmiş olabileceğini söyledi.
Manyetik alanın bize nasıl göründüğünü etkileyen yer altındaki demirin bilgisayar simülasyonunu kullanan araştırmacılar, manyetik alanın fark ettiğimizden çok daha hızlı hareket edebileceğini gösterdi.
Keşif, Dünya'daki yaşamı güçlendiren en temel süreçlerden bazılarını kavramamızı sağlayacak önemli çıkarımlara yol açabilir. Manyetik alan sadece pusulalarda ve navigasyon cihazlarında kullanılmıyor, aynı zamanda uzaydan gelen radyasyona karşı bizi korumaya da yardım ediyor ve atmosferimizi yerinde tutuyor.
Manyetik alanı, Dünya'nın dış çekirdeğini oluşturan erimiş metalin dönerek akması üretiyor ve düzenliyor. Sıvı demir hareket ettikçe yüzeydeki manyetik alana güç veren elektrik akımlarını oluşturuyor.
Günümüzde uyduları ve diğer teknolojileri kullanan bilim insanları, akışkan demirin hareket ederek alanı farklılaştırdığında meydana gelen değişimleri ölçebiliyor ve izleyebiliyor. Ancak geçmişteki hareketleri anlamak daha zor. Çünkü bu alan, görece çok yeni teknolojimizden çok daha uzun bir süredir değişim geçiriyor.
Tarih boyunca meydana gelen değişimi anlama girişimlerinde manyetik alanlara dair çıkarımlar yapmak için, uzun zaman boyunca hem doğal hem de insan yapımı kanıtları kullanmak gibi çok daha kusurlu veriler temel alındı. Ancak bu hala zor ve bu tekniklerin hassasiyeti tartışmalı.
Bunun yerine yeni çalışma, alanın nasıl meydana gelmiş olabileceğini anlamak için bilgisayar simülasyonları kullandı ve Dünya'nın manyetik alanının son 10 bin yılda nasıl değişmiş olabileceğine dair veriler sağladı.
Manyetik alanın rapor edilen en hızlı varyasyonlardan bile 10 kat daha hızlı şekilde yön değiştirdiğini buldular.
En hızlı olaylar manyetik alan zayıfladığında meydana geliyor. Ki bunlar da manyetik alan ters döndüğünde yani kutupları yer değiştirdiğinde ya da kuzey veya güney kutuplarından uzaklaştığı zamanlarda yaşanıyor.
Örneğin 39 bin yıl kadar önce bir ara alanın yönü, her yıl yaklaşık 2,5 derece hareket ediyordu. Bu, yaklaşık 41 bin yıl önce yaşanan ve Laschamp Sapması diye bilinen Dünya'nın manyetik alanının kısa süreliğine tersine dönmesinden nispeten kısa bir süre sonra meydana gelmişti.
Bilim insanları, bu tür dramatik değişikliklerin, manyetik alanın bizim şu anda yaşadığımız zamana benzer görece istikrarlı zamanlarında da meydana gelip gelmeyeceğini anlamak için bu tür simülasyonları daha fazla inceleyebilmeyi umuyor.
Araştırmanın yöneticilerinden ve Leeds Üniversitesi'nden Chris Davies, "400 yıl öncesinin manyetik alanı hakkındaki bilgilerimiz epey eksik. Bu hızlı değişimler, sıvı çekirdeğin daha aşırı davranışlarından bazılarını temsil ettiğine göre bunlar Dünya'nın içindeki derinliklerin davranışıyla ilgili önemli bilgiler verebilir" dedi.



Parkinson hastalığını tespit eden kalem üretildi

(Unsplash)
(Unsplash)
TT

Parkinson hastalığını tespit eden kalem üretildi

(Unsplash)
(Unsplash)

Vishwam Sankaran Bilim ve Teknoloji Muhabiri 

Bilim insanları, Parkinson hastalığının erken belirtilerini saptamak için el hareketlerini yapay zekayla analiz eden özel bir kalem geliştirdi. Bu gelişme, hastalığın düşük maliyetli teşhisine önayak olabilir.

Bu cihaz, dünya çapında 10 milyon kişiyi etkileyen bu nörolojik hastalığa sahip olan ve olmayan kişilerin yazma şeklindeki farklılıkları tespit edebiliyor. Hastalığın belirtileri arasında titreme ve uzuv ve vücut hareketlerinde bozulma yer alıyor.

Parkinson hastalığı, Alzheimer'dan sonra en yaygın ikinci nörodejeneratif hastalık ve bu tür rahatsızlıklar arasında en hızlı ilerleyeni.

Ancak genellikle hastanın motor becerilerini gözlemleyerek yapılan teşhisler, uzman eksikliği nedeniyle düşük ve orta gelirli ülkelerde yetersiz kalıyor.

El yazısı, beyin-el koordinasyonu gerektiren karmaşık bir süreç ve önceki araştırmalar, Parkinson hastalığının el yazısını önemli ölçüde etkilediğini gösterdi.

Manyetik mürekkep içeren yapay zekalı kalem, el yazısı örneklerini analiz ederek Parkinson hastalığının belirtilerini tespit ediyor. Kaliforniya Üniversitesi'nin Los Angeles kampüsünden araştırmacılar, "Burada, yumuşak manyetoelastik uç ve manyetik sıvı mürekkep içeren, hem yüzeydeki hem de havadaki yazma hareketlerini hassas ve niceliksel olarak yüksek kaliteli, analiz edilebilir elektrik sinyallerine dönüştürebilen, kendi kendine çalışan, Parkinson hastalığı teşhisi için bir teşhis kalemi geliştirdik" dedi.
 

Görsel kaldırıldı.

Parkinson hastalığı tanı kalemi (Jun Chen)


Araştırmacılar, yapay zeka sisteminin yardımıyla kalemin, Parkinson hastası üç kişinin el yazısı örneklerini 13 sağlıklı katılımcının el yazısı örneklerinden başarıyla ayırt edebildiğini gösterdi.

Cihazın 16 kişilik küçük bir grupta Parkinson hastalığını yüzde 95'in üzerinde doğrulukla tespit edebildiğini buldular.

Araştırmacılar, kalemin düşük maliyetli, doğru ve yaygın şekilde dağıtılabilir bir teknolojiye dönüştürülerek, geniş nüfuslu ve kaynakları sınırlı bölgelerde Parkinson teşhisini iyileştirmesini umduklarını belirtti.

Geliştirdiğimiz tanı kalemi, büyük nüfuslarda ve kaynakların sınırlı olduğu bölgelerde Parkinson hastalığı tanısını iyileştirme potansiyeline sahip, düşük maliyetli, yaygın şekilde dağıtılabilir ve güvenilir bir teknolojiyi temsil ediyor.

Bu, henüz muhtemel Parkinson hastası olduğunu bilmeyen, tedavi görmemiş bireyler için özellikle faydalı.


Independent Türkçe, independent.co.uk/tech