عربي English Türkçe اردو فارسى
Logo
Son Haberler
ARAP DÜNYASI

Irak Başbakanı Kazimi: Haşimi’nin kanı boşa gitmeyecek

Kazimi, Haşimi’nin ailesine taziye ziyaretinde bulundu. (Başbakanlık Ofisi)
Kazimi, Haşimi’nin ailesine taziye ziyaretinde bulundu. (Başbakanlık Ofisi)
    Bağdat/Fadıl en-Neşmi
TT
TT

Irak Başbakanı Kazimi: Haşimi’nin kanı boşa gitmeyecek

Kazimi, Haşimi’nin ailesine taziye ziyaretinde bulundu. (Başbakanlık Ofisi)
Kazimi, Haşimi’nin ailesine taziye ziyaretinde bulundu. (Başbakanlık Ofisi)

Irak’ta pazartesi akşamı başkent Bağdat’taki Zeyyune bölgesindeki evinin önünde uğradığı silahlı saldırı sonucu yaşamını yitiren güvenlik uzmanı Hişam el-Haşimi’nin cenazesine resmi makamların ve halkın ilgisi yoğun oldu.
Irak Başbakanı Mustafa el-Kazimi çarşamba akşamı Haşimi’nin ailesine taziye ziyaretine bulundu.
Acılı aileye başsağlığı temennisinde bulunan Kazimi, failleri adalet teslim etme sözü verdi.
Kazimi, “Hişam sadece bir dost değil, aynı zamanda ulusal bir simgeydi. Kanı boşa gitmeyecek” diye konuştu. Haşimi suikastının araştırılması için özel bir soruşturma komitesi kurma talimatı verdi.
Haşimi suikastı, aktivist ve etkili isimlere yönelik kimliği belirsiz kişilerce düzenlenen suikastlar tarihini akıllara getirdi. Gözlemciler, Haşimi suikastının faillerinin bulunması için başlatılan soruşturmaların daha önceki süreçte herhangi bir sonuç elde edilemeyen soruşturmalarla aynı akıbeti paylaşacağı görüşünde. Irak’ta birçok çevre Haşimi suikastını ‘devlet otoritesi ve kurumları’ ile bazı çetelerin ve kontrol dışı milislerin ülkede yaymaya çalıştığı ‘devletsizlik otoritesi’ arasında bir ayrım noktası olarak görüyor.
2003’ten bu yana yüzlerce kişi ağırlıklı olarak siyasi gerekçelerle işlenen suikastlarda yaşamını yitirdi. Haşimi suikastını planlayan ve uygulayanlarla uzlaşı yapılması durumunda suikast zincirinin asla sona ermeyeceği görüşü birçokları tarafından dile getiriliyor. Ancak yerel ve ulusal ölçekte yapılan kınamalar, kontrol dışı silahlı gruplar için caydırıcı olabilir. Ayrıca Haşimi cinayetinin siyaset ve güvenlik açısından bir dönüm noktası olacağını düşünenler de var. Bu çerçevede İngiltere’nin Bağdat Büyükelçisi Stephen Hickey, “Haşimi’nin ölümünün Irak’ta siyasi sürece büyük etkisi olmasını bekliyorum” dedi.
Hickey, dün bir gazeteye verdiği demeçte şu ifadeleri kullandı:
“İran yanlısı Iraklı grupları devlet şemsiyesi altına sokmadan Irak'ta istikrar olmaz. Haşimi suikastı ve Irak’ta aktivistlere uzanan diğer suçlar, aktivistlere, gazetecilere ve hatta diplomatlara koruma sağlamaya acil ihtiyaç olduğunu gösteriyor.”
İngiliz diplomat, Irak hükümeti ile silahlı gruplar arasındaki gerginliğin askeri çatışmaya dönüşme ihtimaline karşı uyardı.
Halk düzeyinde de Haşimi suikastına tepkiler devam ediyor. Nitekim Bağdat, Necef ve Nasıriye kentlerinde gösterici gruplar Haşimi’nin ölümüne tepki olarak protesto yürüyüşü düzenledi. Göstericiler, Haşimi suikastından sorumlu tuttukları İran’ı ve onun Irak’taki milis gruplarını eleştiren sloganlar attı. Sosyal medyada önceki gün yayılan bir videoda, 20’yi aşkın Tuk Tuk aracının Haşimi ailesinin evinin önünden konvoy halinde geçerek destek mesajı verdikleri görüldü. Tuk Tuk araçları, Ekim 2019’da başlayan ve yaklaşık 5 ay süren protestoların simgesi haline gelmişti.
Medyada ise Haşimi cinayetinin etkileri halen haber bültenlerinin ve tartışma programlarının gündemindeki yerini koruyor. Haşimi’nin ölümünden birkaç gün önce yayınladığı bir rapor bazı haber siteleri tarafından öne çıkarıldı.
Haşimi söz konusu raporda, Haşdi Şabi ile ilgili oldukça detaylı bir araştırmaya yer veriyordu. Raporda, Haşdi Şabi bünyesindeki Irak yanlısı gruplar ile İran yanlısı grupların etki oranları, bu gruplar arasındaki çatışmaların temelinde yatan faktörler ve Haşdi Şabi yönetiminde sahip oldukları makamlara işaret ediliyor. Rapora göre, İran yanlısı gruplar Haşdi Şabi yönetiminin yüzde 65’ini kontrol ediyor.
Raporda yer alan bilgiye göre, Haşdi Şabi içindeki Şii savaşçıların toplam sayısı 150 bine ulaşıyor. Bunların 70 bini İran yanlısı, 30 bini Iraklı Şiilerin en üst dini mercii Ali es-Sistani’nin takipçisi, 40 bini Sünni, 10 bini ise Irak’ın geri kalan oluşumlarından katılan savaşçılardan meydana geliyor.
Yüksek Yargı Konseyi de daha önceki açıklamasında Bağdat ve diğer illerde gerçekleşen suikastlarla ilgili özel bir araştırma komitesi kurduğunu ilan etmişti. Komitede 3 hakim ve bir başsavcının görevlendirildiği belirtildi.

Daha fazlasını oku

 
 
ARAP DÜNYASI

ABD'nin silahların kontrolüne ilişkin belgesine karşı Hizbullah'tan farklı bir Lübnan pozisyonuna doğru eğilim

ABD’nin Ankara Büyükelçisi ve Suriye Özel Temsilcisi Tom Barrack, Beyrut'a yaptığı son ziyaret sırasında (EPA)
ABD’nin Ankara Büyükelçisi ve Suriye Özel Temsilcisi Tom Barrack, Beyrut'a yaptığı son ziyaret sırasında (EPA)
TT
TT

ABD'nin silahların kontrolüne ilişkin belgesine karşı Hizbullah'tan farklı bir Lübnan pozisyonuna doğru eğilim

ABD’nin Ankara Büyükelçisi ve Suriye Özel Temsilcisi Tom Barrack, Beyrut'a yaptığı son ziyaret sırasında (EPA)
ABD’nin Ankara Büyükelçisi ve Suriye Özel Temsilcisi Tom Barrack, Beyrut'a yaptığı son ziyaret sırasında (EPA)

Hizbullah, Lübnan’da silahların yalnızca resmi güvenlik kurumlarının elinde bulunmasına yönelik yerel ve uluslararası taleplere karşı ‘varoluşsal tehdit’ kartını öne sürdü. Hizbullah Genel Sekreteri Şeyh Naim Kasım dün akşam yaptığı konuşmada, ‘ulusal güvenlik stratejisinin’ tartışılmasına başlanmadan önce bu tehdidin ortadan kaldırılması şartını koştu. Bu durum, Lübnan devleti ile Hizbullah arasında bir ‘farklılaşmaya’ işaret ediyor. Zira devlet, ABD’li arabulucu Tom Barrack’ın önerisini ‘olumlu şekilde ele alacakken’ Hizbullah farklı bir tutum sergiliyor.

Kasım’ın son açıklaması, silahlarını teslim etme mekanizmalarının tartışılmasına karşılık daha önce öne sürdüğü şartlara eklenen yeni bir koşul olarak görülüyor. Bu şartların başında ise, İsrail’in ateşkes anlaşmasındaki yükümlülüklerini yerine getirmesi koşuluyla Hizbullah’ın silah konusunu görüşmeye hazır olacağı yönündeki talep geliyor. Her ne kadar Lübnan’daki resmi çevreler, Hizbullah’ın bu dosyada ‘esnek davrandığını’ ve ‘ağır silahlarını (nokta atışlı füzeler ve insansız hava araçları) teslim etmeye hazır olduğunu’ ifade etse de, konuya yakın kaynaklara göre Hizbullah, İsrail’in önceden bazı adımlar atmasını şart koşuyor.

Hizbullah, ABD'nin İsrail'e son savaştan bu yana Lübnan içinde işgal ettiği beş noktadan çekilmesi, elindeki 16 kişiyi serbest bırakması, Lübnan topraklarına yönelik ihlal ve saldırıları durdurması ve son savaşta yıkılan yerleri yeniden inşa etme görevine başlaması için baskı yapmasını talep ediyor.

ABD elçisi yeniden geliyor

ABD’nin Ankara Büyükelçisi ve Suriye Özel Temsilcisi Tom Barrack’ın, Lübnanlı yetkililer tarafından geçtiğimiz pazartesi günü Beyrut'taki ABD Büyükelçiliği'nden teslim alınan ve Lübnan'dan önümüzdeki aralık ayında sona erecek bir süre içerisinde silahların geri çekilmesi için ‘net’ bir takvim taahhüt etmesini talep eden ABD belgesine resmi bir yanıt almak üzere üçüncü bir ziyaret için yakında Beyrut'a gelmesi bekleniyor. Lübnan Cumhurbaşkanı Joseph Avn, Meclis Başkanı Nebih Berri ve Başbakan Nevvaf Selam'ın temsilcilerinden oluşan komite, Lübnan'ın iki hafta önce Beyrut'ta ABD elçisine verdiği bir belgeye ilişkin gözlemleri içeren belgeyi inceliyor. Başbakan Selam'ın bu hafta Meclis Başkanı Berri ile bir araya gelerek Lübnan'ın vereceği yanıtın ayrıntılarını görüşmesi bekleniyor.

Hükümetin esnekliği

Lübnan makamları, Amerikan taleplerini içeren belgeye karşı esnek bir tutum sergiliyor. Bununla beraber Amerikan heyetiyle yürütülen temaslara aşina kaynakların Şarku’l Avsat’a aktardığına göre Lübnan makamları, Washington’un talep ettiği şekilde Karz-ı Hasen Vakfı ile ilgili tedbirleri artırmak, mali ve idari reformları uygulamak gibi kendisine düşen görevleri de yerine getiriyor. Hizbullah ise silah meselesinde daha katı bir tutum sergiliyor.

Kaynaklar, ABD'nin yanıtını incelemekle görevlendirilen komitenin görevinde önemli ilerleme kaydettiğini belirterek, Lübnan devletinin Amerikan anlaşmasına olumlu yaklaşacağını ve hükümetin silahlanmada tekelleşmeyi aşamalı olarak uygulama sözü vereceğini ifade etti. Kaynaklara göre Lübnan'ın resmi yanıtı Hizbullah'ın taleplerindeki sert tutumundan farklı olacak. Kaynaklar, Hizbullah'ın garantiler talep ettiğini ve Kasım'ın açıklamalarının da gösterdiği gibi son zamanlarda tutumunu sertleştirdiğini belirtti.

Varoluşsal tehdit

Kasım dün akşam yaptığı konuşmada, “Hizbullah, Emel Hareketi, direniş ve Lübnan'ın bağımsızlığını isteyen ve Lübnan'ın Lübnanlılar için nihai bir vatan olduğuna inanan egemen bir hat olarak bizler, direnişe, çevresine ve bir bütün olarak Lübnan'a yönelik varoluşsal bir tehditle karşı karşıya olduğumuzu hissediyoruz” ifadesini kullandı.

Görsel kaldırıldı.Hizbullah Genel Sekreteri Naim Kasım dün akşam yaptığı konuşmada (Hizbullah medyası)

Kasım, “Lübnan'ın karşı karşıya olduğu üç gerçek tehlike var: güney sınırında İsrail, doğu sınırında DEAŞ ve Lübnan'ı kontrol etmeye, üzerinde vesayet kurmaya çalışan ve Lübnan'ın hareket ve yaşama kabiliyetini yok etmek isteyen Amerikan zorbalığı” dedi.

Kasım, Lübnanlılara hitaben şunları söyledi: “Sözümüz bir olsun ve öncelik için çalışalım. Tehlikeyi ortadan kaldırdıktan sonra savunma stratejisini ve ulusal güvenlik stratejisini tartışmaya hazırız. Sizi İsrail'e iyilik yapmamaya çağırıyorum. Çatışma halinde ABD hedeflerine ulaşamaz.”

Hizbullah silahlarına sarılıyor

Lübnan Kuvvetleri Partisi kaynaklarının Şarku’l Avsat'a yaptığı açıklamaya göre Kasım'ın son tutumu ‘silahlarına sarılma meydanından henüz ayrılmadığı, yani halen aynı noktada olduğu’ şeklinde değerlendiriliyor. “Bu tutum görünüşte çevresine yönelik ve üstü kapalı tavizler mi içeriyor?” diye soran kaynak, başkanlar (Avn, Berri ve Selam) tarafından dile getirilen bazı hususların işlerin kolay olduğuna işaret ettiğini hatırlattı.

Görsel kaldırıldı.Lübnan Meclis Başkanı Nebih Berri, ABD’nin Ankara Büyükelçisi ve Suriye Özel Temsilcisi Tom Barrack ile yaptığı görüşme sırasında (Reuters)

Kaynaklar, “Şu ana kadar görünen o ki, Hizbullah silah bırakmamakta ısrar ediyor. Hizbullah'ın maksimum yapabileceği şey Litani Nehri’nin güneyinden çekilmek. Savunma stratejisi diye bir şey yok. Ondan istenen, silahlarını teslim etmesi” ifadelerini kullandı. Kaynaklar, ‘Hizbullah'ın şimdiye kadar, varoluşsal tehditler konusunda aynı söylemleri sürdürdüğünü, hâlbuki bu silahlar ve destek savaşı aracılığıyla Lübnan’a varoluşsal bir tehdit teşkil edenin bizzat kendisi olduğunu ve silahları yüzünden savaşları ülkeye çektiğini’ ifade etti.

Kaynaklar, Hizbullah’ın yetkilileri aracılığıyla yaptığı açıklamalarda ‘ABD’ye İsrail sınırını korumaya hazır olduklarını, bunu da Litani’nin güneyinden tamamen çekilerek ve silah meselesini Litani’nin kuzeyinde hükümetle müzakere ederek yapabileceklerini anlatmak istediklerine’ dikkat çekti. Kaynaklar, ‘bu durumun ABD tarafından reddedildiğini, Washington’ın hamle karşılığında hamle ilkesine bağlı kaldığını, yani İsrail’in aşamalı olarak çekilmesi, esirlerin serbest bırakılması ve hedef almayı durdurması karşılığında devletin de Hizbullah’ın askerî yapısını dağıtarak egemenliğini tesis etmesini istediğini’ vurguladı.

Lübnan Kuvvetleri Partisi’ne yakın kaynaklar, ‘Hizbullah’ın artık bu yönde bir adım atmazsa hem kendisini hem de tüm Lübnan halkını yeni bir savaşa sürükleyeceğinin farkında olduğunu, eylül ayında önceki ABD temsilcisi Amos Hochstein’ın sunduğu fırsatı değerlendirmediğinde savaşla karşılaştığını ve şimdi Tom Barrack’ın sunduğu fırsatı değerlendirmemesi halinde Lübnan’ı tehlikeye atacağını bildiğini’ ifade etti. Kaynaklar, Lübnan’ın yeni şiddet sahnelerine sürüklenmemesi konusunda uyardı.