Balina köpekbalıklarının göz çevresinde yüzlerce diş keşfedildi

Balina köpekbalığı, Rhincodontidae familyasından gelen, devasa ama zararsız bir canlı (Reuters)

Dünyanın en büyük balıkları olan balina köpekbalıkları, isimlerinin aksine son derece uysal canlılar. Tropik sularda miskin miskin yüzen bu köpekbalığı türü, deniz suyunu süzerek elde ettiği planktonlarla besleniyor.
Biyologlar bu gizemli devlerin ilgi çekici bir sırrını, göz yuvarlağını bezeyen diş benzeri pulları keşfetti. Şimdiye dek hiçbir omurgalıda keşfedilmeyen bu yapı, gözkapağının balina köpekbalığındaki karşılığı gibi görünüyor.
Science Alert’in haberine göre göz küreleri, genellikle mekanik, kimyasal ve biyolojik tehditlerle karşı karşıya kalıyor. Ve araştırmacılar bu dişlerin, balina köpekbalığının (Rhincodon typus) göz koruma yöntemi olduğunu söylüyor.
Hakemli bilim dergisi PLOS One’de yayımlan makalede bu köpekbalığının göz çevresinde, plakoid pul ismi verilen, köpekbalığı ve vatoz türlerine özgü bir pul çeşidi bulunduğu belirtildi. “Derisel dişçik” adı da verilen bu pullar tıpkı diş gibi pulpa isimli bir iç çekirdeğe, orta katmanda dentin adlı kemik dokusuna ve en dışta sert mine benzeri yapıya sahip. 
Ağız dişlerinin evrimsel kökenini oluşturduğu düşünülen bu derisel dişçiklerin pek çok köpekbalığı ve vatoz türünde bulunduğu uzun süredir biliniyor. Ancak bir köpekbalığının göz çevresinde bu yapıya ratlamak son derece şaşırtıcı.
Aslında bu şaşkınlık, kısmen balina köpekbalıklarının görme duyusunu çok fazla kullanmadığı varsayımından kaynaklanıyor. Bu hayvanların gözleri, vücutlarının geri kalanıyla kıyaslandığında inanılmaz derecede küçük kalıyor ve beyinlerinin görüntü işlemekte kullanılan bölümleri çok gelişkin değil.
Ancak ekibe göre, “balina köpekbalığının gözündeki bu korunma mekanizması, bu tür için görmenin önemini gösteriyor”.
Independent Türkçe'de yer alan habere göre, araştırmacılar bir balina köpekbalığının muhafaza edilmiş göz küresini bilgisayarlı tomografiyle (CT) incelerken, aynı zamanda Japonya’daki Okinawa Churaumi Akvaryumu’nda bulunan iki canlı balina köpekbalığının gözlerini de ultrasonla görüntüledi.
Balina köpekbalıkları okyanuslarda korku saçan avcılar olmasa da göz koruma özellikleri, rakiplerine kıyasla epey etkileyici görünüyor.