Gantz: Netanyahu onayım olmadan ilhak meselesini tartışamaz

Cumartesi günü Kudüs’teki Rabin Meydanı’nda ekonomik koşullara karşı düzenlenen gösteri. (EPA)
Cumartesi günü Kudüs’teki Rabin Meydanı’nda ekonomik koşullara karşı düzenlenen gösteri. (EPA)
TT

Gantz: Netanyahu onayım olmadan ilhak meselesini tartışamaz

Cumartesi günü Kudüs’teki Rabin Meydanı’nda ekonomik koşullara karşı düzenlenen gösteri. (EPA)
Cumartesi günü Kudüs’teki Rabin Meydanı’nda ekonomik koşullara karşı düzenlenen gösteri. (EPA)

İsrail hükümeti 12 Temmuz’da, hükümetin çalışma sistemleri ve ‘Likud Partisi Başkanı ve Başbakan Binyamin Netanyahu ile Mavi- Beyaz İttifak lideri ve Savunma Bakanı Benny Gantz arasında’ görev ve yetki dağılımına dair uzlaşı sağlayamadı.
Gantz, yeni hükümetin çalışma sistemlerinin “işgal altındaki Batı Şeria’yı İsrail’e ilhak eden planı araştırma yetkisi de dahil kendisine Netanyahu ile eşit güçler vermesi’ talebinde bulunmuştu. Bu durum, tek taraflı olmaması kaydıyla Netanyahu’nun ilhak planını destekleyen Gantz’ın onayı olmadan Netanyahu’nun ilhak planını hükümette oylamaya sunamayacağı anlamına geliyordu. Israel Hayom gazetesi konuya dair yayımladığı yazıda şu ifadeleri kullandı:
“Bu aşamada Netanyahu başbakan olsa bile Gantz hükümetin uzlaşamadığı konuları gündeme getirmesini engelleyebilir. Daha sonra rotasyon gerçekleşirse ve Netanyahu hükümetin alternatif başkanı olursa Gantz’ın kabul edilemez kararlar vermesini engelleyebilecektir.”
Gazete ayrıca Netanyahu ve Gantz arasındaki iki anlaşma ile hükümetle koalisyon anlaşması arasında bir tutarsızlık olduğunu belirtti. Koalisyon anlaşması, ilhak planını ikili uzlaşıdan uzak tutarken Netanyahu’nun Gantz’ın onayı olmadan hükümette ilhakı oylamaya sunabileceğini açıkça ifade ediyor. Bununla birlikte Gantz’ın onaylanması çağrısı yaptığı hükümet çalışması ilhak planına dokunmuyor.
İki taraf arasındaki anlaşmazlık, 12 Temmuz’da gerçekleşen hükümet oturumu sırasında patlak verdi. Söz konusu anlaşmazlıklar nedeniyle bu maddede ilişkin herhangi bir atıfta bulunulmadı. Anlaşmazlık, 2020- 2021 yıllarında iki yıllık tek bir bütçenin onaylanması hususunda, genel bütçeye ilişkin yaşandı. Netanyahu sadece 2020 bütçesinin gözden geçirilmesini ve onaylanmasını istiyordu. Gantz ise Netanyahu’nun gelecek sonbaharda hükümetin devrilmesine ve yeni seçimlerin düzenlenmesine yol açan manevralardan kendisini korumak için geri döndüğüne inanıyor. Bu nedenle bütçenin 1 yıl için onaylanmasını reddediyor. Hükümet oturumu, iki hususta uzlaşı sağlanmadan 12 Temmuz’da sona erdi.
Diğer yandan Tel Aviv’deki siyasi çevreler, ilhak meselesinin uluslararası muhalefet tarafından ciddi şekilde engellendiğini doğruladı. Bu çerçevede Netanyahu’nun geçen hafta bir telefon görüşmesinde, işgal altındaki Batı Şeria’daki Filistin topraklarını ilhak etme planından vazgeçmesini talep eden Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron gibi birçok uluslararası tarafın baskısı altında olduğu ifade edildi. Macron, Netanyahu’yu ilhakın barışı engelleyeceği konusunda uyarmıştı. Aynı şekilde İngiltere Başbakanı Boris Johnson da İngiltere’nin uluslararası forumlarda İsrail'e karşı duracağı imasında bulundu. ABD idaresi de Arap ülkeleriyle anlaşmalı olarak Yüzyılın Anlaşması’nı uygulamak isteyen Trump’ın danışmanı ve damadı Jared Kushner ile ilhakın tek taraflı ve hızlı uygulanmasını destekleyen ABD’nin İsrail Büyükelçisi David Friedman arasındaki anlaşmazlıklar sonrasında ilhakın uygulanması için Netanyahu’ya yeşil ışık yakmadı.



Trump'ın “tarihi” ziyareti ve Riyad'da Körfez-ABD zirvesi

TT

Trump'ın “tarihi” ziyareti ve Riyad'da Körfez-ABD zirvesi

Trump'ın “tarihi” ziyareti ve Riyad'da Körfez-ABD zirvesi

ABD Başkanı Donald Trump Suudi Arabistan, Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) ve Katar'ı kapsayan ziyaret turunu ‘tarihi’ olarak nitelendirdi. Trump, 13-16 Mayıs tarihleri arasında gerçekleşecek resmi ziyaretlerinin başlangıcında Suudi Arabistan'ın başkenti Riyad'a gitmek üzere yol çıkmadan önce Beyaz Saray'da bir basın toplantısı düzenledi.

Bugün Riyad'a ulaşan Trump, ilk başkanlık döneminde başlattığı yurtdışı ziyaretlerini 2017 yılının aynı ayında Suudi Arabistan'a gerçekleştirdiği ziyareti yine tarihi bir ziyaretle tekrarlamış oldu. Trump, önceki ziyareti sırasında Suudi Arabistan Kralı Selman bin Abdülaziz ile görüşmüştü. Ziyaret sırasında iki ülke arasında bir dizi önemli anlaşma imzalandı.

Beyaz Saray Sözcüsü Karoline Leavitt, Başkan Trump'ın Suudi Arabistan, Katar ve BAE'yi kapsayan ziyarete büyük önem verdiğini belirtti.

Leavitt, cuma günü düzenlediği basın toplantısında “Başkan Trump Ortadoğu ülkeleriyle ilişkilerini güçlendirmek istiyor” dedi.

Beyaz Saray Sözcüsü, sözlerini şöyle sürdürdü:

“Başkan Trump, sekiz yıl sonra ABD ve Ortadoğu ülkelerinin iş birliğine dayalı ilişkilere sahip olduğu, radikalizmin yenilgiye uğratıldığı ve yerini kültürel alışveriş ve ticarete bıraktığı müreffeh ve başarılı bir Ortadoğu vizyonunu yeniden teyit etmek üzere bölgeyi bir kez daha ziyaret edecek.”

Trump’ın toplantılarla dolu bir programı var

Beyaz Saray'ın aktardığı ABD Başkanı'nın ziyaret programına göre Trump, iş adamları ve yatırımcılarla ikili görüşmelerin yanı sıra Suudi Arabistan-ABD Yatırım Forumu'na katılacak.

ujı
Suudi Arabistan'ın başkenti Riyad'daki bir köprüde Suudi Arabistan ve ABD bayrakları dalgalanıyor (Reuters)

Trump yarın Riyad’da düzenlenecek beşinci Körfez İşbirliği Teşkilatı (KİK)-ABD zirvesi için KİK üyesi ülkelerin liderleriyle bir araya gelecek.

ABD Dışişleri Bakanlığı Şarku’l Avsat’a yaptığı açıklamada ziyaretin, Suudi Arabistan’ın Ukrayna'daki savaşla ilgili müzakerelere ev sahipliği yapmasının yanı sıra Sudan ve Yemen'in istikrara kavuşturulmasında oynadığı rolü göz ardı edilmeyeceğini vurguladı.

ABD Dışişleri Bakanlığı Bölge Sözcüsü Samuel Warburg, ülkesinin, Suudi Arabistan’ın çatışmalara yönelik siyasi çözümleri destekleme girişimlerini, küresel enerji piyasalarını güvence altına almaya yönelik devam eden çabalarını ve bölgesel ve uluslararası diplomatik araçlar yoluyla bölgesel istikrara yaptığı katkıları takdir ettiğini söyledi.

Masada yer alan dosyalar

ABD Başkanının ziyareti sırasında ele alınması beklenen dosyalarla ilgili olarak bunların bölgesel güvenlik, savunma iş birliği, teknoloji ve yenilenebilir enerji yatırımlarıyla ilgili stratejik dosyaları içereceğini belirten Warburg, Kızıldeniz'deki seyrüsefer güvenliğine yönelik tehditlerin yanı sıra Gazze, Lübnan, Yemen, Sudan, Libya, Lübnan, Irak'taki gelişmeler ve İran'ın istikrarı bozucu davranışlarıyla mücadele konularında koordinasyonu arttıracaklarını vurguladı.

Warburg, sözlerine şöyle devam etti:

“Başkan Trump'ın Suudi Arabistan'a yapacağı ziyaret, Riyad ve Washington arasındaki ikili ilişkiler açısından savunma, güvenlik, yatırım ve enerji gibi alanlarda iki ülke arasındaki stratejik ortaklığın güçlendirilmesi için önemli bir fırsat teşkil ediyor.”

fgrty
Suudi Arabistan Veliaht Prensi’nin ABD ziyareti sırasında ABD Başkanı ile çekilen bir fotoğrafı (SPA)

ABD’nin bölgesel ve uluslararası zorluklarla yüzleşmek ve ortak çıkarlara dayalı daha fazla çeşitlendirilmiş ve sürdürülebilir ekonomik ilişkiler kurmak için bu iş birliğini derinleştirme çabasına işaret eden Warburg, bu ziyaretin aynı zamanda Washington'un Ortadoğu'daki önemli ortaklarıyla ittifaklarını güçlendirme konusundaki sarsılmaz kararlılığını da gösterdiğini söyledi. Görüşmelerin yatırım ve savunma konularını içermesinin muhtemel olduğunu ifade eden Warburg, “ABD, Suudi Arabistan ile özellikle yenilenebilir enerji ve teknoloji alanlarında ekonomik ortaklıkları güçlendirmenin yanı sıra bölgesel tehditler karşısında ortak çıkarları korumak için savunma iş birliğini genişletmeyi hedefliyor” diye ekledi.

Tüm bu görüşmeler, bölgedeki müttefik ve ortakların savunma kabiliyetlerini güçlendirmelerini ve ekonomilerini geliştirmelerini sağlamaya yönelik daha geniş bir yaklaşım çerçevesinde gerçekleştiriliyor.

Sekizinci başkan ve 14’üncü ziyaret

ABD Dışişleri Bakanlığı verilerine göre Başkan Donald Trump, ABD başkanları Richard Nixon, Jimmy Carter, George H.W. Bush, Bill Clinton, George W. Bush, Barack Obama ve Joe Biden'ın ziyaretlerinin ardından son elli yılda Suudi Arabistan'ı ziyaret eden sekizinci ABD başkanı olurken, Trump'ın bugün başlayan ziyareti bir ABD başkanının Suudi Arabistan'a yaptığı on dördüncü ziyaret olacak.

rgtbhnj
Eski ABD Başkanı George Bush, 2008 yılında Suudi Arabistan'ı iki kez ziyaret etti (SPA)

Suudi Arabistan'ı iki kez ziyaret eden ABD başkanları George H.W. Bush ve oğlu George W. Bush'un yanı sıra resmi rakamlara göre iki dönemlik başkanlığı sırasında Suudi Arabistan'ı dört kez ziyaret eden eski Başkan Barack Obama gibi bazı ABD başkanları da Suudi Arabistan ziyaretlerini birden fazla kez tekrarladı. Başkan Trump da 2017 yılında, ilk başkanlık döneminde Suudi Arabistan'ı ziyaret etmişti. Şimdi ikinci döneminde dış gezilerine başlamak üzere Suudi Arabistan’ı yeniden ziyaret ediyor.

ABD Başkanı'nın Suudi Arabistan'a gelişi öncesinde Suudi Arabistan İletişim ve Bilgi Teknolojileri Bakanı Mühendis Abdullah es-Sevaha dün Beyaz Saray Yapay Zeka ve Dijital Para Birimleri Kıdemli Danışmanı David Sachs ile yapay zeka alanında iki ülke arasındaki stratejik ortaklığı güçlendirmenin yollarını görüştü.

Şarku’l Avsat’a konuşan ABD'li ve Suudi üst düzey yetkili, ziyaretle birlikte düzenlenecek olan ve ABD yönetiminden bazı yetkililerin de katılacağı Suudi Arabistan-ABD Yatırım Forumu'nda hayati alanlarda önemli anlaşmaların yapılacağını belirttiler.

“Siyasi açıdan belirleyici bir an”

Şarku’l Avsat'a konuşan gözlemciler, ABD Başkanı Donald Trump'ın ziyaretinin iki ülke arasındaki ilişkilerde bir dönüm noktasını temsil ettiğini, stratejik ortaklığı güçlendireceğini ve her iki tarafın çıkarlarını yerine getirmek için güvenlik, ekonomi ve yatırım alanlarına ivme kazandıracağını düşünüyor. Aynı gözlemciler, Filistin meselesi ve İsrail'in Gazze'ye yönelik saldırılarını durdurmanın önemi, iki devletli bir çözüm için baskı yapılması ve Trump'ı Netanyahu'nun ABD'nin bölgedeki çıkarlarına ulaşmada gerçek bir engel olduğuna ikna etmenin Riyad ve Washington arasındaki başlıca tartışma dosyaları arasında yer alacağına inanıyorlar.

ABD'nin eski Riyad Büyükelçisi Michael Alan Ratney, Başkan Trump'ın mayıs ayı ortalarında Riyad'a yapacağı ziyaretin ABD-Suudi Arabistan ortaklığının gücünün açık bir göstergesi ve Washington'ın Riyad ile stratejik ittifakına duyduğu güvenin somut bir örneği olduğu değerlendirmesinde bulundu.

Şarku’l Avsat'a yaptığı özel açıklamada Ratney, Başkan Trump'ın ikinci döneminin ilk durağı olarak Suudi Arabistan'ı seçmesinin sadece iki ülke arasındaki ilişkilerin stratejik boyutunu değil, aynı zamanda Veliaht Prens Muhammed bin Selman ile olan şahsi bağlarının derinliğini de yansıttığını söyledi.