Sivrisinekler neden bazı insanları sokmayı daha çok seviyor?

Bilim insanları kısa süre önce sivrisinekleri sıtmadan tamamen koyuran mikrop keşfetmişti (Pixabay)
Bilim insanları kısa süre önce sivrisinekleri sıtmadan tamamen koyuran mikrop keşfetmişti (Pixabay)
TT

Sivrisinekler neden bazı insanları sokmayı daha çok seviyor?

Bilim insanları kısa süre önce sivrisinekleri sıtmadan tamamen koyuran mikrop keşfetmişti (Pixabay)
Bilim insanları kısa süre önce sivrisinekleri sıtmadan tamamen koyuran mikrop keşfetmişti (Pixabay)

Sivrisinekler her sene yaz aylarında pek çok kişinin kabusu haline gelse de, görünüşe göre bazıları onlara daha fazla maruz kalıyor.
Peki bu farkın oluşmasına yol açan faktörler neler?
Discover’a konuşan entomolog ve Amerikan Sivrisinek Kontrol Birliği’ne teknik danışmanlık yapan Joe Conlon, “Sivrisinekler açısından bu çok karmaşık bir süreç, buna şüphe yok. Onların ilgisini çeken pek çok farklı şey var" dedi.
Bu süreç görme ile başlıyor. Sivrisineklerin ilgisi uzaktan harekete ve koyu renklere odaklanıyor. Muhtemelen bunun nedeni sabit ve daha açık renk zeminlerle tezat oluşturmaları.
Uzmanlar bu yüzden yaz için siyah ve mavi tişörtlerinizi bir kenara koymanızın ve daha az hareket etmeye dikkat etmenizin daha iyi olabileceğini belirtiyor.
Sivrisinekler potansiyel kurbanlarına doğru hareket ettiklerinde, dokunaçları 45 metre öteden karbondiokside doğru yönelmeye olanak tanıyor. Conlon şu ifadelerle açıklık getirdi:
"Tıpkı köpekbalıklarının kan kokusunu takip etmesi gibi onlar da karbondioksidi takip eder."
Her nefes alıp verişimizde karbondioksit yaydığımız için, bizi kolayca köşeye sıkıştırabilirler. Fakat bazıları bu konuda diğerlerinden daha savunmasız. Hamileler gibi metabolizma hızı yüksek kişiler, daha fazla karbondioksit yaydıkları için sivrisineklerin ilgisini daha fazla çeker.
Spor yapmak da böcekler üzerinde benzer bir etki yaratıyor.
Karbondioksidin yanı sıra insan vücudu, sivrisineklerin de algılayabileceği 400 farklı birleşim yayıyor. Conlon, bunlardan bazılarının sivrisineklerin ilgisini çektiğini bazılarınınsa itici geldiğini belirtiyor.
Conlon, bu farklı bileşimlerin hangilerinin sivrisineklerin ilgisini çektiğini belirlemenin hayli zor olduğunu ifade ediyor.
Florida Üniversitesi’nde entomoloji alanında doktor araştırma görevlisi William Kern Jr., “Herkesin salgıladığı bileşimler farklı olduğundan deriden ve nefesinizden salınan içerikler farklılık gösterir” dedi. 
Independent Türkçe'de yer alan habere göre, bilim insanları sivrisineklerin bazı kokulara dayanamadığını söylese de bunlar üzerinde çok az kontrole sahibiz.
Örneğin daha fazla laktik asit, ürik asit ve amonyak salgılayanlar sivrisineklere daha çekici görünüyor.
Bu alanda yapılan bir çalışma alkolün de sivrisinekleri çeken bir etki yarattığına işaret ediyor. Derideki bakteriler de deriden yayılan kokuların farklılaşması üzerinde rol oynuyor.
Ayrıca farklı sinek türleri vücudun farklı bölümlerine ilgi duyuyor. Bazıları baş ve omuzdan yayılan kokulara ilgi duyarken, bazıları da ayak ve bileklere odaklanıyor. 



Meta, yapay zekâ ihtiyaçları için nükleer enerjiye yöneliyor

Meta'nın Kaliforniya'daki şirket merkezinin yakınındaki logosu (DPA)
Meta'nın Kaliforniya'daki şirket merkezinin yakınındaki logosu (DPA)
TT

Meta, yapay zekâ ihtiyaçları için nükleer enerjiye yöneliyor

Meta'nın Kaliforniya'daki şirket merkezinin yakınındaki logosu (DPA)
Meta'nın Kaliforniya'daki şirket merkezinin yakınındaki logosu (DPA)

Meta, Constellation Energy'den nükleer enerji satın almak için 20 yıllık bir anlaşma imzalayarak, teknoloji devlerinin veri merkezlerinin artan enerji ihtiyaçlarını karşılamak için sektörle iş birliği yapma eğilimini sürdürdü.

Meta, Haziran 2027'den itibaren Constellation'ın Illinois'deki Clinton Temiz Enerji Merkezi'nden yaklaşık 1,1 gigavat güç satın alacak. Bu, tesisin tek nükleer reaktörünün toplam çıktısını temsil ediyor.

İki şirket, uzun vadeli anlaşmanın santralin devam eden işletimini ve yeniden lisanslanmasını destekleyeceğini doğruladı.

Şarku’l Avsat’ın CNBC'den aktardığına göre Meta'nın taahhüdü olmadan santral, 2017'den bu yana kullandığı emisyonsuz kredinin süresi dolduğunda kapanma riskiyle karşı karşıyaydı.

Constellation Başkanı ve CEO'su Joe Dominguez, “Meta ile ortaklık yapmaktan gurur duyuyoruz... Meta, mevcut santrallerin yeniden lisanslanmasını ve genişletilmesini desteklemenin yeni enerji kaynakları bulmak kadar etkili olduğunu fark etti” ifadelerini kullandı.

Clinton Centre'ın üretimini de 30 megawatt artıracak olan anlaşmanın şartları açıklanmadı. Santral doğrudan Meta'nın veri merkezlerini beslemeyecek; teknoloji devinin yüzde 100 temiz enerji üretme hedefine katkıda bulunurken bölgesel şebekeye güç sağlamaya devam edecek.

Bu duyuru, büyük teknoloji şirketleri ile nükleer endüstri arasında yapılan bir dizi anlaşmanın sonuncusu. Eylül ayında Constellation, Three Mile Island'ı yeniden çalıştıracağını ve 20 yıllık bir anlaşma kapsamında Microsoft'a enerji satacağını duyurmuştu.

Google geçtiğimiz yıl küçük modüler nükleer reaktörler (SMRs) geliştiren Kairos Power ile yaptığı iş birliğinin ardından üç yeni nükleer tesisin geliştirilmesini finanse etme sözü verdi. Amazon ise ekim ayında bu reaktörlerin geliştirilmesi için 500 milyon dolardan fazla yatırım yaptı ve Mart 2024'te Susquehanna Nükleer Santrali’nde faaliyet gösterecek bir veri merkezi kompleksi satın aldı. Amazon, Google ve Meta gibi teknoloji devleri mart ayında Dünya Nükleer Birliği öncülüğünde 2050 yılına kadar nükleer enerjinin küresel olarak üç katına çıkarılması çağrısında bulunan bir taahhüdü imzaladılar.

Ancak Constellation ile yapılan anlaşma, Meta'nın nükleer enerji sektörüne ilk resmi girişi anlamına geliyor. Şirket aralık ayında, ABD'de bir ila dört gigawatt arasında yeni nükleer kapasite ekleme arzusunu belirterek, ortak olacak nükleer enerji geliştiricileri bulmak için bir teklif talebinde bulundu. Gelişmiş nükleer enerjiye odaklanan bu teklif halen değerlendirme aşamasında ve şirketin Clinton tesisine verdiği destekten farklı.

Meta Küresel Enerji Başkanı Urvi Parekh şunları söyledi: “Yapay zekâ hedeflerimizi ilerletmeye devam etmek için temiz ve güvenilir enerjiyi güvence altına almak şart. Clinton tesisinin önümüzdeki yıllarda da faaliyet göstermesine katkıda bulunmaktan ve bu tesisin ABD'nin enerji liderliğini ilerletmenin önemli bir parçası olduğunu göstermekten gurur duyuyoruz.”

Başkan Donald Trump kısa bir süre önce, 2050 yılına kadar ABD'nin nükleer kapasitesini dört katına çıkarma hedefiyle nükleer enerjinin yaygınlaştırılmasını hızlandırmayı amaçlayan dört kararname imzaladı. Bu kararnameler, diğer hususların yanı sıra, Nükleer Düzenleme Komisyonu'nun elden geçirilmesini ve yerli bir nükleer yakıt tedarik zinciri kurulmasını öngörüyor.

Beyaz Saray ayrıca, küçük modüler reaktörler de dahil olmak üzere reaktörlerin düzenleyici onayının hızlandırılması çağrısında bulundu. Geçmişte nükleer projeler yüksek ön maliyetlerden ve uzun inşaat programlarından mustaripti. Sektör, küçük nükleer reaktörlerin nükleer enerjiyi genişletmek için daha uygun maliyetli bir yol olacağını umuyor. Şu anda ABD'de faaliyette olan küçük nükleer reaktör bulunmuyor.

Diğer yandan Constellation dün yaptığı açıklamada, Clinton sahasında küçük bir nükleer reaktör inşa etme olasılığı için Nükleer Düzenleme Komisyonu'ndan yeni bir lisans almayı değerlendirdiğini duyurdu.