Beyaz balinalar da insanlar gibi aile bağlarının ötesine geçen sosyal bağlar kuruyor

Beyaz balinaların toplam sayısının yaklaışk 136 bin olduğu tahmin ediliyor (AP)
Beyaz balinaların toplam sayısının yaklaışk 136 bin olduğu tahmin ediliyor (AP)
TT

Beyaz balinalar da insanlar gibi aile bağlarının ötesine geçen sosyal bağlar kuruyor

Beyaz balinaların toplam sayısının yaklaışk 136 bin olduğu tahmin ediliyor (AP)
Beyaz balinaların toplam sayısının yaklaışk 136 bin olduğu tahmin ediliyor (AP)

Beyaz balinalar da (Beluga balinası-Delphinapterus leucas) tıpkı insanlar gibi akrabalık bağlarının ötesine geçen sosyal bağlar kuruyor.
Bulgulara Arktik'ten Alaska'ya, Kanada'dan Rusya ve Norveç'e kadar 10 ayrı bölgedeki beyaz balinaların karmaşık ilişkilerini inceleyen, moleküler genetik ve saha çalışamalarını birleştiren ezber bozucu araştırmanın sonucunda ulaşıldı.
Sürü halinde yaşamayı seven, gelişmiş vokal repertuvara sahip bu deniz memelisinin davranışları onların karmaşık topluluklar halinde yaşadığını gösteriyor.
Katil balinalar (Orka) ve Afrika filleri gibi beyaz balinaların da dişiler etrafında ve asıl olarak ana tarafından yakın akraba olan bireyleri ihtiva eden sosyal bağlar kurduğu düşünülüyordu. Ancak bu hipotez resmen test edilmemişti.
Florida Atlantik Üniversitesi'nin Harbor Branch Oşinografi Enstitüsü tarafından yapılan araştırma ilk kez beyaz balinaların grup davranışları, grup tipleri, grup dinamikleri ve akrabalıkları arasındaki ilişkileri analiz etti. 
Nature Publishing Group tarafından yayımlanan açık erişimli hakemli dergi Scientific Reports'da yayımlanan araştırma bir dizi beklenmedik sonuç verdi. Beyaz balinlar sadece düzenli olarak aynı anneden gelenlerin de yer aldığı yakın akrabalarıyla değil sıklıkla daha uzak akrabaları ve yabancı bireylerle de etkileşime giriyor.
Bulgular beyaz balinaların da akraba olan ve olmayan bireyler arasında sosyal ağlar, destek yapıları, işbirliği içeren insan topluluklaryla benzerlik gösterdiğini ortaya koydu.
Yaklaşık 70 yıllık uzun ömürleri ve doğdukları ailede kalma eğilimleri de dikkate alındığında bu bulgular, beyaz balinaların akraba olmayan bireylerle de uzun dönemli yakınlık kurabileceğini ortaya çıkarıyor.
Araştırmanın başyazarı doktora derecesi bulunan araştırma profesörü Greg O'Corry-Crowe, "Bu araştırma neden bazı türlerin sosyal olduğu, bireylerin grup üyelerinden nasıl öğrendiği ve hayvan kültürlerinin nasıl ortaya çıktığına diar anlayışımızı geliştirecek" dedi.
Independent Türkçe'de yer alan habere göre, araştırmacılar beyaz balinaların anne-yavru çiftleri, yetişkin erkek grupları, farklı yaştaki bireyleri kapsayan gruplar ve geniş sürüler şeklinde grup tipleri oluşturduğunu buldu.
Aynı grup tipleri,  farklı popülasyonlar ve habibatlarda devamlı olarak gözlendi. Dahası belirli davranışlar o grup tipine özgüydü ve grup üyeliği sıklıkla dinamikti.
O'Corry-Crowe "Pilot ve katil balinaların ve bazı insan topluluklarının aksine beyaz balinalar sadece yakın akrabalarla etkileşime girip ilişki kurmuyor. Geniş bir habitat çeşitliliğinde, hem kalıcı hem de göçmen popülasyonlar arasında her yaştan ve iki cinsiyetten bireyleri içeren topluluklar oluşturuyorlar" dedi.



Şempanzeler bilim insanlarını şoke etti: Robotlar esneme bulaştırdı

(Reuters)
(Reuters)
TT

Şempanzeler bilim insanlarını şoke etti: Robotlar esneme bulaştırdı

(Reuters)
(Reuters)

Vishwam Sankaran Bilim ve Teknoloji Muhabiri 

Şempanzelerin insan yüz ifadelerini taklit eden bir android robottan esneme "kapabildiğini" öne süren yeni araştırma, bu davranışın evrimsel kökenleri hakkında daha fazla soru işareti yaratıyor.

Esnemenin dikkat değişiklikleri, vücut ısısının düzenlenmesi ve dinlenmeyle uyarılma arasındaki geçişle ilişkili olduğu biliniyor.

Bulaşıcı esnemeyse, bir hayvanın başka birinin aynı davranışı sergilediğini gördükten sonra esnediği tuhaf bir davranış.

Bu davranışın bulaşıcı yönü, empati ve taklit gibi bazı sosyal etkileşim unsurlarıyla ilişkilendiriliyor.

Bugüne kadar memelilerde ve bazı balıklarda gözlemlenen bulaşıcı esnemenin evrimsel kökenleri hâlâ bilinmiyor.

Bilim insanları bu davranışın insanlarda, şempanzelerde ve köpeklerde yavaş yavaş ortaya çıktığını, insanlarda yaklaşık 4 ve şempanzelerde 5 yaşında, köpeklerdeyse yaklaşık 7 ayda belirginleştiğini söylüyor.

Görsel kaldırıldı.
Şempanzelerin esneme ve uzanma davranışları sergiledikleri örnekler (RMJM/Aline Sardin-Damasso/Mona)


Perşembe günü hakemli dergi Nature'da yayımlanan yeni bir araştırma, şempanzelerin bir android robotun esnemesine tepki olarak hem esneme hem de uzanma davranışı sergilediğini ortaya koydu.

Bulgular, başka bir bireyin esnemesini gözlemlemenin şempanzelerde otomatik bir tepkiyi tetiklemekten ziyade, dinlenme işareti işlevi görebileceğini düşündürüyor.

Bilim insanları çalışmada yüz ifadelerini taklit edebilen bir android kafa kullanarak 10 ila 33 yaşındaki 14 yetişkin şempanzenin tepkilerini test etti.

Android kafada esneme gibi yüz ifadelerini oluşturan kas görevi gören 33 adet dönme motoru vardı ve her ifade 10 saniye sürüyordu.

Çalışmadaki şempanzeler, androidin esneme, ağzını açma ve nötr yüz ifadeleri sergilediği 15 dakikalık 4 seansa sokuldu.

Bilim insanları bu seansları kamerayla kaydetti ve her şempanzenin tepki verme derecesiyle uzanarak geçirdiği süre puanlandı.
 

Görsel kaldırıldı.Android kafa ağzını açma ve esneme davranışı sergiliyor (Aline Sardin-Damasso/Mona)


14 şempanzeden 8'inin, androidin "esneme" ifadesine tepki olarak esnediği saptandı.

Araştırmacılar şöyle yazıyor: 

Sonuçlar, yetişkin şempanzelerin bireyler arası esneme bulaşıcılığını değişen derecelerde sergilediğini gösterdi: En yüksek bulaşıcılık, android ağzını tamamen açtığında meydana geldi, ağzı kısmen açık olduğunda tepki azaldı ve androidin ağzı kapalıyken bulaşma görülmedi.

8 şempanze de esneme karşısında uzandı ve bazıları uzanmadan önce yatak malzemesi topladı.

Bilim insanları, "Şempanzeler, androidin esnemesini izlerken yatak malzemesi toplamak, yuva yapmak ve uzanmak gibi uyku haliyle ilişkili davranışlar sergiledi" diye yazıyor.

Araştırmacılara göre bulgular, cansız bir model kaynaklı bulaşıcı esnemenin ilk örneğini sunuyor gibi görünüyor.

Bilim insanları bu sonuçların, primatların bulaşıcı davranışlara yatkınlığına daha fazla ışık tuttuğunu söylese de burada tam olarak hangi biyolojik mekanizmaların rol oynadığının belirsizliğini koruduğunu ekliyor.

Araştırmacılar, gelecekteki çalışmaların robotların gerçekleştirdiği diğer eylemlerin de hayvanlar için bulaşıcı olup olmadığını ortaya çıkarmasını umuyor.


 Independent Türkçe, independent.co.uk/news