Libya’da UMH güçlerinin Sirte’ye yönelik askeri hazırlığı sürüyor

UMH’ye bağlı güçlerden bir asker Sirte cephesine gitmeden önce Mısrata’nın eteklerinde (Reuters)
UMH’ye bağlı güçlerden bir asker Sirte cephesine gitmeden önce Mısrata’nın eteklerinde (Reuters)
TT

Libya’da UMH güçlerinin Sirte’ye yönelik askeri hazırlığı sürüyor

UMH’ye bağlı güçlerden bir asker Sirte cephesine gitmeden önce Mısrata’nın eteklerinde (Reuters)
UMH’ye bağlı güçlerden bir asker Sirte cephesine gitmeden önce Mısrata’nın eteklerinde (Reuters)

Libya’da Fayiz es Serrac başkanlığındaki Ulusal Mutabakat Hükümeti’ne (UMH) bağlı güçler, Halife Hafter liderliğindeki Libya Ulusal Ordusu (LUO) tarafından kontrol edilen stratejik Sirte şehri etrafında konuşlanırken, Libyalı kaynaklar ABD ve Rusya’nın Akdeniz’de bölgesel bir savaşın önüne geçmek için Türkiye ve Mısır ile temasta olduğunu öne sürdü.
UMH hükümetinin İçişleri Bakanı Fethi Başağa, dün Ankara’da Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar ile görüştü.
Şarku’l Avsat’a konuşan Libyalı kaynaklar, yakın zamanda Trablus hükümetinde Savunma Bakanı’nın görevini de üstlenen Başağa’nın, Akar ile Sirte’ye yönelik askeri harekatın yanı sıra UMH tarafından casusluk suçlamasıyla yakalanan iki Rus vatandaşı ile ilgili görüştüğünü bildirdi.
Kaynakların iddiasına göre UMH Türkiye’ye, Sirte’deki olası savaşı önleyecek askeri bir anlaşmaya varmayı amaçlayan ikili görüşmelerde ele almak üzere söz konusu 2 Rus hakkında Rusya ile müzakere etme yetkisi verdi.
Rusya’nın Libya Maslahatgüzarı Camşed Boltayev, Trablus’taki yetkililerin, geçtiğimiz yıl Mayıs ayından bu yana tutuklu bulunan Rus vatandaşları Maxim Shogali ve Samer Suefan’ın serbest bırakılacağına ilişkin bilgiyi henüz teyit etmediğini açıklamıştı.
Türkiye ve Rusya müzakerelerinin arka planı hakkında bilgi sahibi olan Libyalı bir yetkili, “Ankara, tutuklu bulunan Rus vatandaşlarının serbest bırakılması ve Libya’nın gelecekte yeniden imar projelerinde Rus şirketlerine öncelik verme sözü karşılığında Rusya’nın Libya’daki askeri sahneden çekilmesini öngören bir anlaşma yapmak istiyor” dedi.
Söz konusu kaynak, Rusya’nın, UMH’nin ABD’ye herhangi bir askeri tesis veya üs vermeyeceği konusunda garanti almak istediğini de dile getirdi.
Öte yandan, Katar Savunma Bakanlığı, Savunma Bakanı Halid bin Muhammed el-Atiyye’nin dün Hulusi Akar ve UMH hükümetinin İçişleri Bakanı Fethi Başağa ile bir araya gelerek, Libya’daki son gelişmeler hakkında görüştüğünü bildirdi.
Sahadaki gelişmelerde ise, UMH’ye bağlı birliklerin yürüttüğü Burkan el-Gadab Operasyonu Sözcüsü, Sirte-Cufra eksenini desteklemek için gönderilen askeri ve lojistik takviyelerin sürdüğünü belirterek, bu takviyelere ilişkin bazı fotoğraflar yayınladı.
Hafter liderliğindeki LUO’ya bağlı deniz kuvvetleri ise, Mısır sınırına yakın sahil kenti Tobruk’ta karadan karaya füze denemesi yaptı.
LUO, 80 km’ye kadar menzile sahip olan bu füzenin, Libya kıyılarında Türk donanmasına ait en büyük gemiyi dahi batırabileceğini iddia etti.
LUO Ahlaki Rehberlik Bölümü Direktörü Tuğgeneral Halid el-Mahcub, bölgeye yönelik herhangi bir saldırganlığı kesin olarak caydırmaya hazır olduklarını vurguladı.
Öte yandan, Birleşmiş Milletler Libya Destek Misyonu (UNSMIL) Başkan Yardımcısı Stephanie Williams, Cezayir’de Cumhurbaşkanı Abbulmecid Tebbun ile görüştü.
Williams, Sirte-Cufra çemberinde bulunan 125 bin sivili korumak için 5+5 görüşmeleri ışığında bir kez daha ateşkese varılması ve BM silah ambargosunun ihlaline son verilmesi çağrısında bulundu.
Williams, şiddetin sona ermesi için Libyalı tüm taraflarla temas yürüten Cezayir’e teşekkür etti.



Irak'ta seçimlerin boykotu iktidar koalisyonunu karıştırdı

Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)
Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)
TT

Irak'ta seçimlerin boykotu iktidar koalisyonunu karıştırdı

Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)
Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)

Eski Başbakan Haydar el-İbadi Irak'ta ‘seçim sisteminin reforme edilmesi’ çağrısında bulunurken, Koordinasyon Çerçevesi’nin Mukteda es-Sadr'ın Kasım 2025'te yapılması planlanan seçimleri boykot etme kararına karşı tavır alması bekleniyor.

El-İbadi liderliğindeki Zafer Koalisyonu, seçim sisteminin ‘yolsuzluk’ suçu işleyen kişilerin seçime katılmasını engellemesi gerektiğini bildirdi. Koalisyon tarafından bugün yapılan basın açıklamasında, “Ülkenin karşı karşıya olduğu zorluklar, özellikle de bu tarihi anda, sistemin siyasi tabanını genişletmeyi, herkesi dahil etmeyi ve seçim sürecini yolsuzluğa bulaşmış kişilerden ve manipülatörlerden korumayı gerektiriyor” denildi.

Koalisyon, ‘herhangi bir devletin çöküşünün üstesinden gelmenin, halkın çıkarlarını ve devletin varlığını koruyarak iç siyasi ve sosyal birlikle başarılabileceğini’ vurguladı. Açıklamada, “Ulusal bir reform vizyonu temelinde aday olmamak, çıkarlar nedeniyle başkalarının seçimlere katılmasına izin vermemekten temelde farklıdır” ifadesi yer aldı.

Koordinasyon Çerçevesi’nin ana bileşenlerinden biri olan el-İbadi'nin koalisyonu, Sadr'ın benzer bir açıklama yapmasından bir gün sonra seçimleri boykot ettiğini duyurdu.

 Eski Irak Başbakanı Haydar el-İbadi (X)Eski Irak Başbakanı Haydar el-İbadi (X)

Koordinasyon Çerçevesi'nin pozisyonu

Koordinasyon Çerçevesi, Sadr ve el-İbadi'nin kararları ve bunların bir sonraki parlamentoda Şii temsiliyeti üzerindeki etkileri konusunda hemen bir görüş bildirmedi. Bilgi sahibi kaynaklar, “Sadr ve el-İbadi'nin kararlarını ele alma konusunda Şii meclisi içinde anlaşmazlıklar var” dedi.

Şarku’l Avsat'a konuşan kaynaklar şu ifadeleri kullandı: “Bedir Örgütü lideri Hadi el-Amiri ve Hikmet Hareketi lideri Ammar el-Hekim'in başını çektiği bazı Şii liderlerin durumu kontrol altına alma çabaları var. Yaşananlara uyum sağlamak için uzlaşmacı bir çözüm arayışının yanı sıra Sadr'a seçimlere katılması ve boykotu tersine çevirmesi için davette bulunma ve Bağımsız Yüksek Seçim Komisyonu'nu birkaç günlüğüne adaylık kapısını yeniden açmaya davet etme olasılığı da var… Koordinasyon Çerçevesi içinde farklı görüşler var, ancak Kanun Devleti Koalisyonu lideri Nuri el-Maliki'nin tutumunun Sadr'ı boykotu kırmaya ve seçimlere katılacağını açıklamaya davet etme eğiliminde olduğu dikkat çekiyor.”

Sadr, Kasım ayında yapılması planlanan parlamento seçimlerini boykot etme kararından dönmek için zorlu koşullar öne sürdü.

Sadr X platformundaki hesabı üzerinden yaptığı paylaşımda, “Yolsuzluk var olduğu sürece hiçbir seçime katılmayacağım. Doğruluk ancak kontrolsüz silahların teslim edilmesi, milislerin dağıtılması ve ordunun güçlendirilmesiyle tesis edilecektir” ifadelerini kullandı.

Yerel platformlarda, Sadr Hareketi liderleri ile aralarında Başbakan Muhammed Şiya es-Sudani'nin de bulunduğu Şii liderler arasında seçimlere katılma amacıyla temaslar kurulduğuna dair sızıntılar dolaşıyor.

Şarku’l Avsat'a konuşan siyasi bir kaynak, ‘Sadr Hareketi ile geri dönme olasılıkları konusunda şu ana kadar görüşmelerin durmadığını’ söyledi.

Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr (Sadr Hareketi medyası)Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr (Sadr Hareketi medyası)

Seçimlerin meşruiyeti

Son dönemde izlenen çeşitli göstergelere göre seçimlerin meşruiyetine ilişkin endişeler bulunuyor. Boykotun kırılgan bir bölgesel ve uluslararası ortamda diğer kesimler tarafından da tekrarlanması, özellikle silah taşıyan ya da geçmişte silah taşımış olanlar başta olmak üzere pek çok Şii gücün, İran'ın hedef alınmasının ardından ABD ve İsrail tarafından hedef alınabilecekleri korkusunu taşımaya devam ettikleri bir dönemde, siyasi sistemin meşruiyetini etkileyebilir.

Aynı bağlamda araştırmacı Seyf es-Saadi Şarku’l Avsat'a verdiği demeçte şu ifadeleri kullandı: “Irak'taki siyasi sınıf, boykot eden çoğunluğun seçimlere katılma güvenini yeniden tesis edecek olgun bir seçim sistemi sunamadı. Bunun nedeni, seçim yasasının her seçim döneminde, oy veren halkın gerekçeleri dikkate alınmaksızın, büyük geleneksel partilerin ölçülerine uyacak şekilde değiştirilmesidir… Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr ve iki eski başbakan Haydar el-İbadi ve Mustafa el-Kazımi'nin boykotu, seçimlere giden sürecin ciddiyetinin bir göstergesidir.”

Ancak es-Saadi, ‘seçim bölgesi sistemi, Sainte Lague sistemi ve benimsenen yüzde ile her seçimde sorunlara neden olan sonuç hızlandırma cihazlarına ilişkin doğru istatistiklere dayanan olgun bir yasanın çıkarılması yoluyla Irak'taki seçim sisteminde reform yapılabileceğini’ düşünüyor.