Sudanlılar kadın hakları alanında kaydedilen gelişmelerin artırılmasını bekliyor

Kadınlar Sudan devriminde etkin bir şekilde yer aldı (AFP)
Kadınlar Sudan devriminde etkin bir şekilde yer aldı (AFP)
TT

Sudanlılar kadın hakları alanında kaydedilen gelişmelerin artırılmasını bekliyor

Kadınlar Sudan devriminde etkin bir şekilde yer aldı (AFP)
Kadınlar Sudan devriminde etkin bir şekilde yer aldı (AFP)

İsra eş-Şehir
Sudan Başbakanı Abdullah Hamduk kadınların yüksek mevkilerde yer alma oranının beklenenin altında olduğunu belirtti.
Hamduk, üç yıllık geçiş süreci boyunca demokratik egemenliğe ulaşmak için sivil valilerin eyaletlere atamasının gerçekleştirildiğini açıkladı. Geçen yıl Ömer el-Beşir hükümetinin düşürülmesinin ardından ülkeyi yöneten askerlerin yerini sivil valiler aldı.
Kadınların temsili
18 eyalet arasından iki kadın Kuzey eyaleti ve Nil Nehri eyaletine vali olarak atandı. Hamduk, eyaletlerde kadınların temsilinin beklenenden düşük olduğunu söyleyerek yönetici düzeylerinde daha çok rol almaları önerisinde bulundu.
Aynı bir bağlamda “Kadına Karşı Baskıya Hayır Girişimi” kadınların ötekileştirilmesini kınayarak “Hakkımızı istiyoruz, kibar davranmayacağız” sloganı altında bir kampanya başlattı.

Kadın hakları aktivisti ve “Kadına Karşı Baskıya Hayır Girişimi” Başkanı İhsan Fakiri Independent Arabia’ya yaptığı açıklamada “Eyaletlerdeki kadın sayısı yeterli değil ve işin içine parti kotaları da girdi. Ne yazık ki, partiler gerek önceki hükümette gerekse devrim hükümetinde kadınların katılımının etkili olduğu bilinmesine rağmen siyasi gerçekliği iyi okuyamadılar” ifadelerini kullandı.
Fakiri sözlerini şöyle sürdürdü:
“Sudan’ın zihniyeti, kadının çalışması ve önemli mevkilere gelmesi konusunda hala geride. Bu yüzden partilerin içerisindeki kadınlar partinin kadın meselelerini benimsemesi ve siyasi parti programının öncelikleri arasına koymasını sağlama doğrultusunda baskın bir güç haline gelmek için bu erkek odaklı yaklaşım ile mücadele etmeli çünkü kadın meseleleri toplumsal sorunların ve siyasi çatışmanın ayrılmaz bir parçası sayılıyor.”
Ret ve hoş karşılama
Sosyal medya sitelerinin önde gelen bazı erkek ve kadın kullanıcıları kadınların eyaletlere vali olarak atanması karşısında kapsamlı ret kampanyaları başlatarak eyaletlerdeki sorunların bir kadının yönetebileceğinden daha büyük olduğunu ifade etti.
Kadınların vali olarak atanmasına karşı çıkan isimlerden biri olan Muhammed es-Sir “Sudan büyük yönetim krizlerinden muzdarip bir ülke. Aynı zamanda günümüzde hala bazı kabileler gelenek ve görenekleri yüzünden kadın kelimesini duymayı reddediyor. Bu atamalar problemlere yol açacak. Onlarsız yapabiliriz” ifadelerini kullandı.
Buna karşılık kadın valilerden birinin atandığı Nil Nehri eyaletindeki Matamma Direniş Komiteleri tarafından yayınlanan ve valilik görevine bir kadının seçilmesinden övgüyle söz eden bildiride, kadınların bu makamlardan uzak tutulması çağrısında bulunan seslerin yıkıcı olduğu ve Sudan medeniyetini yeterince tanımadığı çünkü kadınların eskiden krallıkların tümünün yönetiminde yer aldığı belirtildi.
Şarku’l Avsat’ın Independent Arabia’dan aktardığına göre siyasi analist Ahmet Abdulgani “Sudan gibi bir ülkede kadınların yönetici pozisyonlarına kabul edilmesi için atılan bu adım, eski rejime karşı yapılan Sudan devriminde büyük bir rolü olan Sudan kadınlarına adaleti sağlamanın temelini atmak için ileriye doğru atılmış bir adım sayılıyor. Kadınların yönetimdeki bu küçük yüzdede pay sahibi olmasına rağmen, gelecek dönemde değişim yapılması ve özellikle yüzyıllardır ülkenin yönetiminde yer alan Sudanlı kadınların gücünden faydalanmak için yeni bir yapı taşı niteliğinde” dedi.
Abdulgani “Sudan toplumundaki kavramsal değişim, kadının valilik mevkisine yükselmesini kabul etme yönünde iyi bir başlangıç ki bu da, Sudanlı kadınların haklarını ve onurunu korup kendilerine adaleti sağlıyor” dedi.
Belki de bu Sudan’da valiler için oluşturulan son kadro olmayacak. Zira Sudan’da kadınların koltuk sayılarının artırılması gerektiğine dair sesler yükseliyor ve bunu isteyenler arasında sadece kadınlar değil, aksine kadınların fark yaratma gücüne inanan erkekler de bulunuyor.
 



Azalan iyimserliğe rağmen... Gazze Şeridi'nde ateşkes için ABD destekli öneri tartışılıyor

İsrail'in Gazze Şeridi'ne yönelik saldırılarının yol açtığı yıkımdan (AP)
İsrail'in Gazze Şeridi'ne yönelik saldırılarının yol açtığı yıkımdan (AP)
TT

Azalan iyimserliğe rağmen... Gazze Şeridi'nde ateşkes için ABD destekli öneri tartışılıyor

İsrail'in Gazze Şeridi'ne yönelik saldırılarının yol açtığı yıkımdan (AP)
İsrail'in Gazze Şeridi'ne yönelik saldırılarının yol açtığı yıkımdan (AP)

İsrail ve Hamas’tan müzakereciler, 6 Temmuz'dan bu yana Doha'da devam eden ateşkes görüşmelerinin son turunda, esirlerin aşamalı olarak serbest bırakılmasını, İsrail güçlerinin Gazze Şeridi'nin bazı bölgelerinden çekilmesini ve çatışmanın sona erdirilmesine ilişkin görüşmeleri içeren 60 günlük ateşkes için ABD destekli bir öneriyi tartışıyorlar.

ABD'li, Katarlı ve Mısırlı arabulucular bir anlaşmaya varmak için çalışıyor, ancak bir anlaşmaya varılabileceğine dair iyimserlik azaldı.

İşte Reuters'a isminin açıklanmaması kaydıyla konuşan bir yetkilinin özetlediği ateşkes önerilerinin ayrıntıları ve ilgili bazı siyasi hesaplara bir bakış:

İsrailli esirler ve Filistinli mahkûmlar

Gazze Şeridi'nde tutulan 10 esir, 18 cesetle birlikte 60 günlük bir süre içinde iade edilecek. Takaslar tören olmadan gerçekleşecek. Buna karşılık İsrail de sayısı henüz belli olmayan Filistinli mahkûmları serbest bırakacak. İsrail, Hamas ve müttefikleri tarafından tutulan 50 esirden yaklaşık 20'sinin hayatta olduğuna inanıldığını söylüyor.

Filistinlilere yardım

19 Ocak'ta varılan bir anlaşmaya göre, Birleşmiş Milletler (BM) ve Uluslararası Kızılhaç Komitesi'nin (ICRC) katılımıyla Gazze Şeridi'ne yeterli miktarda yardım derhal ulaştırılacak.

İsrail’in geri çekilmesi

İlk gün, ilk 8 esirin serbest bırakılmasının ardından İsrail ordusu, üzerinde mutabık kalınacak haritalara göre Gazze Şeridi'nin kuzeyindeki bazı bölgelerden çekilecek. Yedinci gün, 5 ceset alındıktan sonra, İsrail haritalara göre Gazze Şeridi'nin güneyindeki bazı bölgelerinden çekilecek.

ABD Başkanı Donald Trump, Maryland eyaletindeki Andrews Ortak Üssü'nde gazetecilere el sallarken (AFP)ABD Başkanı Donald Trump, Maryland eyaletindeki Andrews Ortak Üssü'nde gazetecilere el sallarken (Arşiv-AFP)

Teknik bir ekip, teklifin çerçevesi üzerinde mutabakata varıldıktan sonra yapılacak hızlı müzakereler sırasında çekilme kılavuzunun oluşturulması için çalışacak.

Kalıcı ateşkes müzakereleri

Anlaşmanın ilk gününde kalıcı ateşkes müzakereleri başlayacak. Bir anlaşmaya varılması halinde, 7 Ekim 2023'ten bu yana Gazze Şeridi'nde tutulan tüm esirler ve Filistinli mahkûmlar serbest bırakılacak.

Garantiler

Teklif, ABD Başkanı Donald Trump'ın anlaşmaya bağlılığını garanti ediyor. Arabulucular, ara verilen süre boyunca ciddi müzakerelerin yapılmasını sağlayacak ve daha fazla zamana ihtiyaç duyulması halinde bu süreyi uzatabilecekler.

İsrail'de siyasi hesaplar

İsrail hükümetinin iki aşırı sağcı üyesi, Maliye Bakanı Bezalel Smotrich ve Ulusal Güvenlik Bakanı Itamar Ben-Gvir, ateşkes çabalarını eleştirerek bunun yerine Hamas'ın tamamen yok edilmesi çağrısında bulundu.

İki ismin bir anlaşma imzalanması halinde istifa edip etmeyeceği belli değil. Netanyahu onları kendi tarafında tutmak için İsrail ordusunun Gazze Şeridi'nde ocak ayında yürürlüğe giren son ateşkesten çok daha geniş bir alanı kontrol etmesi için bastırıyor ve ordunun güneyde Han Yunus ile Refah arasındaki bölgeyi kontrol etmesine izin veriyor. Hükümet bu bölgede yaklaşık 600 bin kişi için bir ‘insani yardım şehri’ inşa etmeyi planladığını ve bunun Gazzeliler için güvenli bir alan olacağını belirtti. Muhalifler bu kenti bir toplama kampına benzetti.

Eleştirmenler, Netanyahu'nun müzakereleri Knesset'in yaz tatiline gireceği 27 Temmuz'a kadar uzatmaya çalıştığını söylüyor. Zira Knesset açık değilken bir hükümeti devirmek çok zordur.

Hamas'ın siyasi hesapları

Hamas, bu kadar çok toprağın doğrudan İsrail'in kontrolüne bırakılmasına ya da kıyı şeridi üzerindeki zaten kırılgan olan kontrolünü azaltacak kapalı bir ‘insani yardım şehri’ kurulmasına temelden karşı. Bu nedenle Hamas, İsrail güçlerinin ocak ayındaki ateşkesten önce belirlenen hatlara çekilmesini talep ediyor.

Hamas ayrıca, İsraillilerin ateşkesi uzatma niyetinde olmadıklarından endişe duyduğundan, çatışmaların durdurulmasının savaşın sona ermesine yol açacağına dair daha güçlü garantiler verilmesi için bastırıyor.