İran’da kırmızı bölgelerde Kurban Bayramı namazı kılınmayacak

Korona Virüs ile Mücadele Konseyi toplantısına katılan İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani (DPA)
Korona Virüs ile Mücadele Konseyi toplantısına katılan İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani (DPA)
TT

İran’da kırmızı bölgelerde Kurban Bayramı namazı kılınmayacak

Korona Virüs ile Mücadele Konseyi toplantısına katılan İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani (DPA)
Korona Virüs ile Mücadele Konseyi toplantısına katılan İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani (DPA)

İran’da artan yeni tip koronavirüs (Kovid-19) vakaları nedeniyle kırmızı seviye olarak belirlenen eyaletlerde Kurban Bayramı namazı kılınmayacak. Sağlık Bakan Yardımcısı İreç Herirçi ise yaptığı açıklamada, "Başkent Tahran, artık koronavirüsün yayılma merkezi oldu" dedi.
İran'da yeni tip korona virüs (Kovid-19) salgınında bilanço giderek artıyor. Ülke genelinde kırmızı seviye olarak belirlenen eyaletlerde Kurban Bayramı namazının kılınamayacağı açıklandı. Tahran Cuma İmamları Belirleme Kurumu Temsilcisi Mahmud Seyah kırmızı eyaletlerde her türlü etkinliğin yasak olacağını belirterek, “Korona Virüs ile Mücadele Konseyinin aldığı karar doğrultusunda kırmızı seviyede olan Tahran’a bağlı Rey, Şehriyar, Firuzkuh, Karçak, Veramin ve Şemiranat ilçelerinde Kurban Bayramı namazı kılınmayacak” dedi.
Aynı şekilde kırmızı seviyelerde olan Kirman, Kirmanşah, Golistan ve Kürdistan eyaletlerinde de bayram namazının kılınamayacağı belirtildi. Kırmızı bölgeler dışında kalan yerleşim yerlerinde bayramı namazının kılınacağı aktarılırken, namaza katılacakların yanlarında seccade ve maskelerini getirmeleri istendi.

"Başkent Tahran, artık korona virüsün yayılma merkezi oldu"
İran medyasına açıklamalarda bulunan Sağlık Bakan Yardımcısı İreç Herirçi başkent Tahran'daki duruma değinerek, "Başkent Tahran, artık korona virüsün yayılma merkezi oldu" diye konuştu. Herirçi, korona virüsün Tahran’dan diğer şehirlere yayılmaya başladığını belirterek, “Şehirlerarası yolculuk yapanlar Tahran’dan geçmekteler ve virüsü diğer şehirlere yaymaktalar” dedi. Ülke genelinde 72 milyon İranlının korona virüs tehdidinin fazla olduğu kırmızı eyaletlerde yaşadığını vurgulayan Herirçi, "26 eyalet kırmızı ve 5 eyalet sarı seviyede. Toplam 72 milyon İranlı korona virüs tehdidinin olduğu bu eyaletlerde yaşamakta" şeklinde konuştu. İran Sağlık Bakanının diğer yardımcısı Ali Rıza Reisi ise ülke genelindeki 457 ilçe arasından sadece 37 ilçenin beyaz seviyede ve diğer 105 ilçenin kırmızı, sarı ve turuncu seviyelerde olduğunu belirtti.

Tahran’da 350 sağlık çalışanı Kovid-19'a yakalandı
Başkent Tahran’da korona virüs ile mücadele merkezlerinden olan Sina Hastanesinde 350 sağlık çalışanının korona virüse yakalandığı açıklandı. Tahran Sina Hastanesi Müdürü Muhammed Talipnur, bin 200 personelin çalıştığı Sina Hastanesinde 350 sağlık çalışanda virüs tespit edildiğini aktardı.
İran’da son 24 saatte korona virüs nedeniyle 226 kişi hayattı kaybederken, 2 bin 621 yeni vaka kaydedildi. Toplam vaka sayısı 300 bini aşarak 301 bin 530’a, hayatını kaybedenlerin sayısı ise 16 bin 569'a yükseldi.



Mücteba Hamaney gerçekten babasının yerine mi hazırlanıyor?

Helikopterin düşüşünün kaza olmadığını düşünenlerin aklındaki olası faillerden biri de Mücteba Hamaney (AP/Arşiv)
Helikopterin düşüşünün kaza olmadığını düşünenlerin aklındaki olası faillerden biri de Mücteba Hamaney (AP/Arşiv)
TT

Mücteba Hamaney gerçekten babasının yerine mi hazırlanıyor?

Helikopterin düşüşünün kaza olmadığını düşünenlerin aklındaki olası faillerden biri de Mücteba Hamaney (AP/Arşiv)
Helikopterin düşüşünün kaza olmadığını düşünenlerin aklındaki olası faillerden biri de Mücteba Hamaney (AP/Arşiv)

İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi'nin ölümüyle birlikte ülkenin yönetimine dair sorular ortaya atılırken en çok zikredilen isimlerden biri de Yüce Lider'in oğlu Mücteba Hamaney oldu. 

Hiçbir resmi rolü bulunmasa da ülkenin en etkili figürlerinden biri gibi görülen Hamaney, pek çok İranlı için gizemini koruyor. Zira kendisi ne kamuoyunda sıklıkla görülüyor ne de konuşma yapıyor. 

ABD'nin Wall Street Journal (WSJ) gazetesi, 85 yaşındaki Ayetullah Ali Hamaney'in 54 yaşındaki oğlunu mercek altına aldı.

Mücteba Hamaney'in, kendi kişisel gücü olmadığı ve itaatkar bir tavır gösterdiği söylenen Reisi'nin döneminde istihbarat ve güvenlik yapılarındaki nüfuzunu artırdığını bildirdi. 

İran Yüce Liderliği için Reisi'nin hazırlandığının düşünüldüğü ancak helikopterin düşmesiyle birlikte bu konudaki soru işaretlerinin arttığı aktarıldı. 

WSJ'nin konuştuğu uzmanlara göre Mücteba Hamaney'in, babasının yerine geçme ihtimali düşük ve spot ışıklarının altından kaçınarak daha da güç kazanması bekleniyor.

Alman Uluslararası Politika ve Güvenlik Politikaları Enstitüsü'nde çalışan İran uzmanı Hamidreza Azizi şöyle düşünüyor:

Son 20 yıldır işler, Mücteba ve etrafındaki şebekenin kontrolünde. Şimdi Hamaney için asıl mesele, Reisi'yle aynı özelliklere sahip birini bulmak. Böylece Mücteba toplumun gözünün önünde olmadan gücünü koruyup artırabilir.

Mücteba Hamaney'in haziran sonunda düzenlenmesi planlanan cumhurbaşkanlığı seçimlerinde de önemli bir rol oynaması bekleniyor. 

İran'ın geçici cumhurbaşkanı Muhammed Muhbir'in de Mücteba Hamaney'e sadık bir isim olduğuna işaret ediliyor. 68 yaşındaki Muhbir seçimlere kadar tüm meselelerde belirleyici olacak üç kişilik bir konseyin parçası.

Yüce Lider'e bağlı, milyar dolarlık yatırım fonu Setad'ın başkanlığını neredeyse 15 yıl boyunca yürüttü. 

Haberde 1969'da Meşhad'da doğan Mücteba Hamaney'in geçmişine de değinildi. Yüce Lider'in sitesine göre, Şah Rıza Pehlevi döneminde evlerine düzenlenen baskınlardan birinde babasının dövüldüğünü gördü. 

1979'de devrimden sonra Tahran'a taşınan ailenin babası hızla yükselirken oğlu da 1980-1988'de Irak'la yürütülen savaşta cepheye gitti. 

Daha sonra Devrim Muhafızları'nda önemli görevlere gelecek kişilerle burada tanışan Mücteba'nın nüfuzu özellikle 2000'lerin ortalarında geniş çaplı olarak konuşulmaya başladı. 

Değişimciler, 2005 ve 2009'da Mahmud Ahmedinecad'ın kendilerine karşı kazandığı zaferlerin Mücteba Hamaney tarafından ayarlandığını öne sürdü.

ABD, 2019'da Devrim Muhafızları ve Besic milisleriyle "babasının istikrarı bozan bölgesel hırslarını ve ülke içindeki baskıya dair hedeflerini ilerletmeye" çalıştığı gerekçesiyle onu yaptırım listesine aldı. 

2022'de Mehsa Emini'nin gözaltında ölmesinin ardından ülke çapında patlak veren gösterilerde nefret objesi oldu. Ev hapsinde tutulan eski cumhurbaşkanı adayı Mir Hüseyin Musevi, Yüce Lider'e seslenerek o pozisyona oğlunu hazırladığı haberlerini yalanlamasını istedi. Ancak yanıt gelmedi. 

Ali Hamaney hakkında kitap yazan ABD ve İran yurttaşı Mehdi Khalaji bütün bunlara rağmen söylentilere karşı çıkıyor:

Mücteba'nın yeni Yüce Lider olma arzusuna dair fikirler tamamıyla bir mit. Tarihsel deneyime dayanarak Hamaney'in ne kendi oğlunu ne de başkasını işaret edeceğini sanmıyorum.

İslam Cumhuriyeti'ni kuran Ruhullah Humeyni ve yerine geçen Ali Hamaney'in Yüce Liderlik pozisyonunun babadan oğula geçmesine karşı çıkmasını İslam'a aykırı görmesi de Khalaji'nin tahminlerini güçlendiriyor. 

Mücteba Hamaney'in yönetim deneyimi ve dini yeterliliği de bu göreve uygun görülmüyor.

Tennessee Üniversitesi'nden Saeid Golkar şöyle diyor:

Önemli kararların alındığı yerlerde onlarca yıldır tecrübe edinen Mücteba Hamaney'in rejimdeki bağlantıları eşsiz. Ancak onun atanması monarşiyi geri getirerek Hamaney'in mirasını lekeler.

Bazı uzmanlar da Ahmed Humeyni'nin Mücteba Hamaney'den de güçlü görüldüğünü ancak babasının 1989'da ölmesiyle birlikte işlerin değiştiğini bildiriyor. Hamaney ve dönemin cumhurbaşkanı Ekber Haşimi Rafsancani'yle sorunlar yaşayan Ahmed Humeyni, 1995'te henüz 45 yaşındayken hayatını yitirmişti. Kalp krizinin ölüme neden olduğu bildirilmişti.

Independent Türkçe, WSJ, BBC Türkçe