Dennis Ross ve Ehud Olmert: Ariel Şaron Batı Şeria’dan çekilmeyi planlıyordu

İsrail ordusu 2005 yazında Gazze Şeridi’nden çekilme çalışmalarını yürütüyor (Getty Images)
İsrail ordusu 2005 yazında Gazze Şeridi’nden çekilme çalışmalarını yürütüyor (Getty Images)
TT

Dennis Ross ve Ehud Olmert: Ariel Şaron Batı Şeria’dan çekilmeyi planlıyordu

İsrail ordusu 2005 yazında Gazze Şeridi’nden çekilme çalışmalarını yürütüyor (Getty Images)
İsrail ordusu 2005 yazında Gazze Şeridi’nden çekilme çalışmalarını yürütüyor (Getty Images)

İsrail’in Gazze Şeridi’nden çekilmesinin 15. yıldönümü yaklaşırken, Tel Aviv’in Batı Şeria’nın büyük kısmından çekilmesini öngören benzer bir planı ortaya çıktı.
Eski Başbakan Ariel Şaron ve hükümetindeki üst düzey komitenin bunu onaylamaya hazır olduğu ancak hastalığı ve geçirdiği felcin buna engel olduğu öne sürüldü.
İbranice yayımlanan Israel Hayom gazetesine göre İsrail-Filistin görüşmelerini yöneten ABD’nin eski Ortadoğu Müzakereleri Baş Koordinatörü Dennis Ross ve dönemin Başbakan Yardımcısı Ehud Olmert, Şaron’un Başbakan olduğunda Tel Aviv’in Batı Şeria’nın büyük kısımlarından çekilmesini öngören planı geliştirmeye çalıştığını bildirdi.
Habere göre söz konusu planın ortağı olan Olmert, Şaron ile bu konuda mutabık kaldıktan sonra ABD’ye giderek Amerikalıları plan hakkında bilgilendirdi.
Olmert’in plan hakkında bilgi verdiği dönemin Dışişleri Bakanı Condoleezza Rice fikri beğendi ancak Filistinlilerin tepkisini önemsedi.
Bunun ardından Tel Aviv’e dönen Olmert, Şaron’a ABD’li yetkililerle yaptığı toplantının sonuçları ve aldıkları desteği bildirdi.
Olmert’e göre Şaron, Filistin-İsrail çatışmasının çözümü için 2002 yılında eski ABD Başkanı George W. Bush yönetiminin önerdiği ‘barış için yol haritası’ planının başarısız olması halinde Batı Şeria’dan ‘ayrılmak’ için bir plan düşünmeye başladı.
Ancak Şaron’un hastalığı ve uzun süreli komaya girmesi nedeniyle bu konudaki müzakereler tamamlanamadı.
Ross ise Şaron’un geçirdiği felç nedeniyle komaya girmeden önce Batı Şeria’dan çekilmenin hangi çerçevede yapılacağını belirlemek için bir ekip tayin ettiğini söyleyerek, eski İsrail Dışişleri Bakanı Tzipi Livni’nin bu karara ortak olduğuna vurgu yaptı.
Şaron, söz konusu ekibe Batı Şeria’nın büyük kısmından çekilmenin sınırları ve bunun güvenlik, ekonomik ve yasal alanlardaki etkilerine ilişkin ayrıntılı bir plan geliştirme yetkisi verdi.

Gazze Şeridi’nden çekilme
Şaron, ‘yol haritasının’ başarısız olması nedeniyle 2003’ten itibaren Gazze Şeridi’nden çekilme planını sunmaya başladı.
Planı başlangıçta Likud Partisi’nin kurumlarına ileten Şaron, partinin yolu kapattığını görünce bu konuda onlardan uzak durdu.
Buna paralel olarak, Şimon Peres 2005’te İşçi Partisi’nden ayrıldı. Peres ve Şaron, ‘ayrılma planını’ Eylül 2005 başında onaylayan Kadima partisini kurdu.
İsrail nihayetinde 2005’te Gazze Şeridi’nde çekildi ve 21 yerleşim birimini boşaltarak, buradaki Yahudi yerleşimcileri tahliye etti.
 



İran'la ateşkesin ardından Netanyahu'nun Gazze hamlesi ne olacak?

Netanyahu'nun bir sonraki adımı Gazze savaşının akıbetini belirleyecek (Reuters)
Netanyahu'nun bir sonraki adımı Gazze savaşının akıbetini belirleyecek (Reuters)
TT

İran'la ateşkesin ardından Netanyahu'nun Gazze hamlesi ne olacak?

Netanyahu'nun bir sonraki adımı Gazze savaşının akıbetini belirleyecek (Reuters)
Netanyahu'nun bir sonraki adımı Gazze savaşının akıbetini belirleyecek (Reuters)

İran’la ateşkesin ardından İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu’nun bir sonraki adımı merak ediliyor.

CNN’in analizinde, İran’la 12 gün süren çatışmaların ardından gözlerin yeniden Gazze savaşına çevrildiği belirtiliyor.

Tel Aviv yönetimi, Gazze’de 20’si hayatta 50 rehinenin olduğunu belirtiyor. Rehine krizi ve uluslararası tepkilerin Netanyahu hükümetini zorlamaya başladığı ifade ediliyor.

ABD Başkanı Donald Trump, 24 Nisan’da İsrail ve İran arasında ateşkes anlaşmasına varıldığını duyurmuştu. Aynı gün Han Yunus’ta 7 İsrail askeri patlayıcıyla öldürülmüştü.

Netanyahu’nun kabinesindeki radikal sağcılar savaşın sürdürülmesini isterken, bazı yetkililer İran’a düzenlenen “başarılı saldırıların” diplomatik fırsat yarattığını ve Gazze’de kapsamlı bir çözüm için zemin oluşturduğunu savunuyor.

Haberde, 12 günlük savaşta İsrail'de oluşan maddi hasarın 1,3 milyar doları aştığına işaret ediliyor. Buna karşılık 7 Ekim 2023’te başlayan Gazze savaşı İsrail’de yaklaşık 730 milyon dolar zarar yarattı.

İsrailli medya kuruluşu Kanal 12’nin mayıs sonunda yayımladığı ankette, katılımcıların yüzde 55’i Netanyahu’nun Gazze savaşını iktidarını korumak için sürdürdüğünü söylemişti. Katılımcıların yüzde 60’tan fazlası da rehinelerin iadesi karşılığında ateşkesi desteklediğini belirtmişti.  

Analizde, Netanyahu’nun önünde iki seçenek olduğuna dikkat çekiliyor. İsrail lideri ya İran çatışmalarının yarattığı diplomatik ivmeyle Gazze savaşını bitirecek ya da iç politik dengeler uğruna çatışmaları sürdürecek.

Washington Post’un (WP) analizinde de Netanyahu’nun kendi kabinesinden baskı gördüğüne dikkat çekiliyor.  

Koalisyon ortağı Ultra Ortodoks Yahudi Şas Partisi’nin lideri Aryeh Deri, bu hafta İsrail medyasına yaptığı açıklamada, “Gazze’deki savaşı bitirmek için daha önce hiç olmadığı kadar uygun koşullar oluştu” dedi.

Radikal sağcı Maliye Bakanı Bezalel Smotrich ise çarşamba günkü açıklamasında “Şimdi geçici bir anlaşmaya gitmek büyük bir hata olur. Savaş devam etmeli ve Gazze toprakları alınmalı” ifadelerini kullandı.

WP’nin haberinde, ABD ve Katar arabuluculuğunda Kahire’de ateşkes müzakerelerinin yeniden başlatıldığı, Mısır’ın İsrail heyetini Kahire’ye davet ettiği fakat Tel Aviv yönetiminin buna resmi yanıt vermediği aktarılıyor.

Hamas yetkilisi Tahir Nunu, Netanyahu’nun tavrının süreci belirleyeceğini söylüyor:

Gazze’deki savaşı sonlandırmak mümkün. Bu Netanyahu’nun siyasi iradesine bağlı. Biz savaşın sonlanması, İsrail’in Gazze’den çekilmesi, kuşatmanın kaldırılması ve ciddi bir esir takası anlaşması için hazırız.

Hamas’a yakın Filistinli analist İbrahim Medhun, Hamas’ın Tahran’a bağlı diğer gruplara kıyasla daha bağımsız hareket ettiğini belirterek, İran’la çatışmaların örgütün tavrında ciddi bir değişikliğe yol açmadığını savunuyor:

Hamas’ın Gazze’deki ateşkes müzakerelerine ilişkin tutumu geçici bölgesel gelişmelere bağlı değil.

Independent Türkçe, Washington Post, CNN