Hac ibadetleri sona eren hacılar, izolasyona geri dönüyor

Günlük olarak temizlenen Mescid-i Haram, çevre dostu dezenfektanlar ile sterilize ediliyor (SPA)
Günlük olarak temizlenen Mescid-i Haram, çevre dostu dezenfektanlar ile sterilize ediliyor (SPA)
TT

Hac ibadetleri sona eren hacılar, izolasyona geri dönüyor

Günlük olarak temizlenen Mescid-i Haram, çevre dostu dezenfektanlar ile sterilize ediliyor (SPA)
Günlük olarak temizlenen Mescid-i Haram, çevre dostu dezenfektanlar ile sterilize ediliyor (SPA)

Bu yılki hac ibadetleri, ikinci teşrik gününde üç cemrenin de taşlanmasının ardından veda tavafı ile sona eriyor. Protokollere ve önleyici tedbirlere tam iltizam sağlayarak ibadetlerini tamamlayan hacılar, tıbbi prosedürlerin bir parçası olarak ‘ev izolasyonuna’ tâbi tutulacak.
Suudi Arabistan Hac ve Umre Bakan Yardımcısı Dr. Abdulfettah Maşşat, Şarku’l Avsat'a yaptığı açıklamada, hac programının 12. Zilhicce sabahının ilk saatleri ile beraber Mina’dan ikinci teşrik gününde küçük, orta ve büyük cemrelere taş atılarak başlayacağını, ardından ise hacıların hac ibadetlerini sona erdirip Mina’da kaldıkları yere geri döneceğini belirtti.
Taşlamalarını bitiren hacıların yerel saatle 16.00’da Mina’dan ayrılarak veda tavafı için Mescid-i Haram’a gideceklerini belirten Maşşat, ibadetlerini tamamlayan hacıların güvenlikleri için geliştirilen program dahilinde tıbbi muayeneden geçeceğini söyledi.
Agyad ve İbrahim el-Halil alanından gelecek hacıların son olarak gerçekleştireceği veda tavafı için gerekli tüm hazırlıklar yapılmış, Mescid-i Haram’a giriş ve çıkışları için batı meydanından Kral Fahd kapısı tahsis edilmiş durumda.
Teşrikin ilk günlerinde üç cemreyi taşlayan hacılar, hem kendi hem de hac hizmetlerinde çalışan personelin selameti için yüksek tedbirlere ve sosyal mesafeye uyum sağladı. Hac ve Umre Bakanlığı ise Kurban Bayramı vesilesiyle hacıları hatıra hediyesi ile sevindirdi.
Şeytan taşlama sırasında sosyal mesafe kurallarına uyulması için yerlere belirleyici şeritler konulmuş, hacıların geçecekleri yollar renkli işaretlerle belirlenmişti.
Mescid-i Haram ve Mescid-i Nebevi (Haremeyn) İşleri Başkanlığının iki mescidi de sağlık açısından güvenli bir yere getirme yönündeki tedbir içerikli çabaları kapsamında, Mescid-i Haram’ın tüm alanlarında çevre dostu ve en kaliteli dezenfektanlar ile sterilizasyon işlemleri yoğun bir şekilde devam etti. Mescid-i Haram’ın günlük temizlik sayısı 10’a çıkarıldı.
Hacılar, kaldıkları yerde bulunan 390 elektronik ekran aracılığıyla, Din İşleri, İrşad ve Davet Bakanlığı plan ve programları kapsamında Mina’da kılınan namazların ardından belirli vakitlerde sağlık açısından farkındalığı sağlayacak bilimsel yayınlara kulak verdi.
Sağlık Bakanlığının ilgili taraflarla işbirliği içinde yürüttüğü çabalar, Rahman’ın misafirlerine uygulamalı planlar yoluyla hizmet etmede onur verici bir konum sağladı. Bu kapsamda, sağlık açısından güvenli bir hac için ibadetleri süresince hacılara eşlik edecek sağlık personeli görevlendirildi.
Komuta ve kontrol merkezi sistemi kapsamında, ibadetler sırasında olup bitenlerin kaydedilmesi için kutsal yerlere profesyonel kişiler tarafından takip edilen 6 bin 250 farklı kamera kuruldu. Bu kapsamda, güvenlik ve askeri alandaki yetkililer, bakanlıklar, hükümet ve sivil toplum kuruluşları ile çeşitli koordinasyonlar kuruldu.
Şeytan taşlama alanında son iki gündür ilk ve üçüncü katlar kullanıldı. Şeytan taşlama ibadetinin kolay ve mümkün olduğunca hızlı vakitte eda edilmesi yolunda en iyi hizmeti sunmak için tüm güvenlik, sağlık ve hizmet kurumlarının düzenlenmesi ve koordine edilmesi kapsamında, ilk gün ilk katta Akabe cemresi taşlanırken dün üçüncü katta ise üç farklı cemre taşlandı.
Suudi Arabistan liderliği, bu yılki hac ibadetinin dikkatli ve başarılı organizasyonu için İslam ülkesindeki birçok lider, başkan ve üst düzey yetkililerden övgüler aldı. Bu başarının Krallığın bu kutsal sorumlulukları üstlenme yeteneği ve hevesinin boyutunu yansıttığı vurgulandı.



Hacılara kutsal mekânlarda hizmet veren ‘akıllı teknolojiler’

Akıllı saat, acil bir durumda hızlı yanıt verebilmek için hacı adayının coğrafi konumunu doğru bir şekilde belirlemek gibi çeşitli görevleri yerine getiriyor. (Şarku’l Avsat)
Akıllı saat, acil bir durumda hızlı yanıt verebilmek için hacı adayının coğrafi konumunu doğru bir şekilde belirlemek gibi çeşitli görevleri yerine getiriyor. (Şarku’l Avsat)
TT

Hacılara kutsal mekânlarda hizmet veren ‘akıllı teknolojiler’

Akıllı saat, acil bir durumda hızlı yanıt verebilmek için hacı adayının coğrafi konumunu doğru bir şekilde belirlemek gibi çeşitli görevleri yerine getiriyor. (Şarku’l Avsat)
Akıllı saat, acil bir durumda hızlı yanıt verebilmek için hacı adayının coğrafi konumunu doğru bir şekilde belirlemek gibi çeşitli görevleri yerine getiriyor. (Şarku’l Avsat)

İbrahim el Kureşi

Kutsal mekânlarda, inanç yolculukları sırasında hacılara en iyi hizmeti sunmak için yapay zekâ teknolojileriyle ilgili birçok girişim var. Bunlar arasında akıllı saatler, modern teknolojiyle donatılmış kameralar aracılığıyla ‘vücut dilini’ analiz ederek hacıların memnuniyetini ölçen cihazlar, interaktif ekranlar ve sorulara yanıt veren ‘robotlar’ da yer alıyor.

Tur şirketlerinden biri tarafından bu yılki Hac sezonunda ilk kez uygulanan ‘akıllı saat’ uygulaması, hacıların herhangi bir yerden yardım talep etmesini sağlayan elektronik bir devreye bağlı bir yanıt düğmesi sağlarken, interaktif ekranlar hacıların geri bildirim ve şikayetlerini iletmelerini sağlıyor. Robotlar genel sorulara yanıt verirken, son teknoloji ürünü kameralar aracılığıyla vücut dili analizi kullanılarak hacının memnuniyeti ölçülüyor.

İkram ed-Dayf’ın CEO yardımcısı Dr. Adil el-Cuheni, hacılara hizmette yapay zekâ kullanımının şirket olarak üzerinde çalıştıkları önceliklerden biri olduğunu söyledi. İlk aşamada bu yılki Hac'da Tunus'tan gelen 260'tan fazla hacı adayına dağıtılan akıllı saatlerin, kaybolma olgusunu azaltmak için tam coğrafi konumu bilmenin yanı sıra acil bir durumda nerede olurlarsa olsunlar yardım istemek için hızlı bir yanıt düğmesi sağlama özelliğine sahip olduğunu belirtti.

Şarku’l Avsat'a özel bir röportaj veren el-Cuheni, akıllı saatin hacıların yaşamsal belirtilerinin tespit edilmesini sağlayan bir elektronik devreye bağlı olduğunu ve herhangi bir sağlık sorunu ortaya çıktığında, doğrudan hacıların adının ve coğrafi konumunun tanımlandığı ekranda bir alarmın belirdiğini, böylece destek ekiplerinin dakikalar içinde kendisine gittiğini ve hızlı yanıt düğmesinden talep etmese bile ona bakım sağladığını açıkladı.

Misafir hizmetleri departmanında mevcut olan çoklu rollere ek olarak hacılara hizmet vermek için kullanılan interaktif ekranlar (Şarku’l Avsat)Misafir hizmetleri departmanında mevcut olan çoklu rollere ek olarak hacılara hizmet vermek için kullanılan interaktif ekranlar (Şarku’l Avsat)

Saatteki modern teknolojinin hacıların güzergahının gerçek zamanlı olarak izlenmesine olanak tanıdığını ve Cemerat'a giden rotadan sapanların tespit edilmesini sağladığını belirtti.

El-Cuheni, saatin pil ömrünün kesintisiz 10 saat olduğunu ve pil bittiğinde saatin hacı adayının bulunduğu son konumda göründüğünü açıkladı. Saatin, şirketin ekranında her hacının hayati göstergeleri hakkında ayrıntılı bir rapor sunduğunu, basınç, nabız ve sıcaklık ölçümlerini ve durumun normal olup olmadığını veya hacıya bakım sağlamak için yanlarında bulunan destek kuruluşları tarafından müdahale edilmesi gerekip gerekmediğini gösterdiğini belirtti.

Rehlat W Menafe Dijital Dönüşüm Direktörü Bera Haşifati, beden dili analizi yoluyla hacıların memnuniyetini ölçme girişiminin, yapay zekâ kameraları aracılığıyla konuklara sunulan hizmetlerin kalitesini iyileştirme ve memnuniyetlerini değerlendirme çalışmaları bağlamında geldiğini söyledi.

Bir dizi alanda bulunan robotların misyonunun ise bir misafir hizmetleri çalışanı olarak hareket etmek olduğunu belirten Haşifati, interaktif ekranların rolünün, hacıların Mina'daki ikametgahlarından, geri bildirimlerinin dikkate alınacağı izleme ekibi aracılığıyla soru sormalarını veya şikayetlerini iletmelerini sağlamak olduğunu açıkladı.

Rehlat W Menafe CEO'su Muhammed el-Huzami, Hac'da yapay zekâ kullanımının lojistik hizmetleri geliştirmenin yanı sıra gerçek zamanlı veri analizi ve ortaya çıkan zorluklara hızlı bir şekilde yanıt vererek herkes için sorunsuz ve güvenli bir Hac deneyimi sağlamak için bir fırsat olduğunu söyledi. El-Huzami, dünya çapında 3 kıtada 10 ülkeden yaklaşık 100 bin hacıya hizmet verdiklerini belirtti.