Afganistan'daki DEAŞ saldırısının ardından firar eden 300'den fazla mahkum hala kayıp

Celalabad Hapishanesi’ne düzenlenen DAEŞ saldırısı sonrası güvenlik alarmı (Reuters)
Celalabad Hapishanesi’ne düzenlenen DAEŞ saldırısı sonrası güvenlik alarmı (Reuters)
TT

Afganistan'daki DEAŞ saldırısının ardından firar eden 300'den fazla mahkum hala kayıp

Celalabad Hapishanesi’ne düzenlenen DAEŞ saldırısı sonrası güvenlik alarmı (Reuters)
Celalabad Hapishanesi’ne düzenlenen DAEŞ saldırısı sonrası güvenlik alarmı (Reuters)

Afganistan’ın Nangarhar Valiliği Sözcüsü Ataullah Hocyani yaptığı açıklamada, DEAŞ terör örgütü tarafından Afganistan’ın doğusundaki Celalabad şehrindeki bir hapishaneye gerçekleştirilen saldırı sonucu firar eden 300’den fazla mahkumun halen kayıp olduğunu bildirdi. Nangarhar Valiliği Sözcüsü Ataullah Hocyani, sayıları bin 793’e ulaşan mahkumlardan firar girişiminde bulunan bin 25 mahkumdan fazlasının ele geçirildiğini, 430’unun ise hapishanede kaldığını belirtti. Valilik sözcüsü, “geriye kalan mahkumlar kayıp” ifadelerine yer verdi. Sözcü, saldırının önceki akşam başladığı, silahlı örgüt militanlarıyla güvenlik kuvvetleri arasında meydana gelen çatışmaların Pazartesi akşamına kadar devam ettiği, çatışmalarda en az 29 kişinin öldüğü, 50’den fazla kişinin ise yaralandığı bilgisine yer verdi.
Saldırı, Kurban Bayramı tatiliyle eş zamanlı olarak ilan edilen bir ateşkesle birlikte ülkede hüküm süren nispi sakinliğe darbe indirdi. Saldırı, Taliban tarafından ilan edilen Kurban Bayramı ateşkesinin son günlerinde geldi. DEAŞ terör örgütünün propaganda organı Amak’ın açıklamasına göre, Afganistan’ın Celalabad şehrindeki saldırının sorumluluğunu örgüt üstlendi. Valilik sözcüsü Ataullah Hocyani’ye göre, yetkililer şehirdeki bir hapishane binasının dışında en az 3 bombanın patladığını ve saldırıda 43 kişinin yaralandığını söylemişti.
Saldırganların, önceki akşam patlayıcı yüklü bir araca uzaktan ateş açıp aracı havaya uçurarak başlattıkları saldırı, yaklaşık 17 saat boyunca devam etti. Nangarhar eyaletinden iki yetkili, saldırı sırasında ve polise destek için gelen Afgan özel güvenlik güçlerinin gelişiyle gece boyunca devam eden çatışmalarda en az 5 sivilin öldürüldüğünü ve yaklaşık 40 kişini de yaralandığını bildirdi.
Öte yandan, Nangarhar Vali Yardımcısı Temim Arif, saldırının arkasındaki temel nedenini, hapishanedeki tüm mahkumların kaçırılması olduğunu ifade etti. Vali Yardımcısı Arif, DAEŞ, Taliban ve birkaç uyuşturucu tüccarının saldırı sırasında hapishanede tutulduğunu belirtti. Hocyani, önceki günkü hapishane saldırısının ardından, saldırganların hapishane yakınında bir konutu işgal ettiğini ve güvenlik kuvvetlerinin asayişi sağlama girişimlerini engellediğini ifade etti. Hocyani, Afgan kuvvetlerinin şu ana kadar 3 saldırganı etkisiz hale getirdiğini ve saldırganların tamamını ele geçirmek için operasyonlar sürdürdüğünü sözlerine ekledi.
Öte yandan, Suudi Arabistan, Afganistan’ın doğusundaki Celalabad şehrindeki bir hapishaneyi hedef alan, ölü ve yaralıların bulunduğu önceki günkü terör saldırısını sert bir dille kınadı. Suudi Arabistan Dışişleri Bakanlığı, Suudi Arabistan Haber Ajansı (SPA) tarafından nakledilen açıklamasında, ülkesinin yaşanan menfur terör saldırısını kınadığını ifade ederek, Suudi Arabistan Krallığı’nın terör, şiddet ve aşırılıkla mücadele çabalarında Afganistan’ın yanında olduğu mesajını yeniledi. Ayrıca, saldırıda hayatını kaybedenlerin aileleri başta olmak üzere, Afgan hükümetine ve Afgan halkına en içten taziye dileklerini ifade ettiğini, yaralıların da en kısa sürede iyileşmesini temenni ettiğini ifade etti.
Öte yandan saldırganların kaç kişi olduğu henüz belli olmasa da, vilayet meclis üyesi Sohrab Kadri, saldırganların en az 10 kişi olduğunu belirtti.
Hapishane saldırısı, Afgan kuvvetlerinin, DAEŞ’in Afganistan’daki istihbarat sorumlusu Asadullah Orakzay’ın Celalabad’da öldürüldüğünü açıklamasından bir gün sonra gerçekleşti. Taliban hareketi, Cuma günü başlayan Kurban Bayramı vesilesiyle karşılıklı olarak kararlaştırılan 3 günlük ateşkes döneminde meydana gelen saldırıda herhangi bir dahlinin bulunmadığını açıkladı. Afganistan güvenlik güçleri ve Taliban son yıllarda DEAŞ militanlarını sınır dışı etmeden önce Celalabad vilayetini bir üs olarak kullanıyordu.
Saldırı, önceki akşam hapishanenin girişinde bomba yüklü bir aracın infilak ettirilmesiyle başladı. DEAŞ militanlarının hapishanenin gardiyanlarına ateş açtığı sırada başka birçok patlama sesi duyuldu. Afganistan’ın doğusunda kalan Nangarhar vilayeti, DEAŞ tarafından düzenlendiği iddia edilen bir dizi saldırıya tanıklık ediyor. Geçtiğimiz yıl 12 Mayıs’ta, Afganistan’da bu yılın en kanlı eylemi kabul edilen vilayetteki bir polis memurunun cenaze törenindeki saldırıda, bir intihar bombacısı kendisini infilak ettirmiş, saldırıda 32 kişi hayatını kaybetmişti. 
Associated Press’in haberine göre, Vilayet Sağlık Müdürlüğü sözcüsü Zahir Adil, önceki gece meydana gelen saldırıda 42 kişinin daha yaralandığını, ayrıca ölü sayısının artmasından endişe edildiğini ifade etti. Saldırıya uğrayan hapishanede DAEŞ’e bağlı yüzlerce teröristin bulunduğuna inanılıyor.
Celalabad vilayeti başkent Kabil’in 130 km doğusunda, Hayber sınır kapısı ve Pakistan’ın Peşaver kentine giden ana yolun üzerinde yer alıyor. Birleşmiş Milletler raporu, geçtiğimiz ay Afganistan’da yaklaşık 2 bin 200 DEAŞ militanın bulunduğunu, örgütün bölgede gerilmesine ve yönetici kadrosunun kan kaybetmesine rağmen, hala önemli saldırılar gerçekleştirebilme yeteneğine sahip olduğunu tahmin ediyor.



İran geniş çaplı füze tatbikatlarına başladı

Ulusal Güvenlik Konseyi'ne bağlı Nour News Ajansı tarafından yayınlanan bir fotoğrafta, yeri belirtilmeyen füze tatbikatları görülüyor.
Ulusal Güvenlik Konseyi'ne bağlı Nour News Ajansı tarafından yayınlanan bir fotoğrafta, yeri belirtilmeyen füze tatbikatları görülüyor.
TT

İran geniş çaplı füze tatbikatlarına başladı

Ulusal Güvenlik Konseyi'ne bağlı Nour News Ajansı tarafından yayınlanan bir fotoğrafta, yeri belirtilmeyen füze tatbikatları görülüyor.
Ulusal Güvenlik Konseyi'ne bağlı Nour News Ajansı tarafından yayınlanan bir fotoğrafta, yeri belirtilmeyen füze tatbikatları görülüyor.

İran medyası, ülke genelindeki çeşitli illerde füze denemelerinin başladığını bildirdi.

İran Devrim Muhafızları'na bağlı Fars Haber Ajansı, görgü tanıklarının ifadelerine ve vatandaşlardan gelen haberlere dayanarak, İran genelinde çeşitli yerlerde füze denemelerinin yapıldığını belirtti.

Haberlere göre, füzeler Loristan eyaletinin başkenti Hürremabad'da, Batı Kürdistan eyaletinin (batı) Mahabad şehrinde, İsfahan'da, Tahran'da (merkez) ve ülkenin kuzeydoğusundaki Horasan eyaletinin başkenti Meşhed'de görüldü.


Sarı hattı etkisiz hale getirmek... Gazze anlaşmasının ikinci aşamasını tehdit eden bir pazarlık kozu

Gazze şehrindeki enkaz yığınları arasında Hamas mensupları ve Uluslararası Kızılhaç Komitesi (ICRC) üyeleri (AFP)
Gazze şehrindeki enkaz yığınları arasında Hamas mensupları ve Uluslararası Kızılhaç Komitesi (ICRC) üyeleri (AFP)
TT

Sarı hattı etkisiz hale getirmek... Gazze anlaşmasının ikinci aşamasını tehdit eden bir pazarlık kozu

Gazze şehrindeki enkaz yığınları arasında Hamas mensupları ve Uluslararası Kızılhaç Komitesi (ICRC) üyeleri (AFP)
Gazze şehrindeki enkaz yığınları arasında Hamas mensupları ve Uluslararası Kızılhaç Komitesi (ICRC) üyeleri (AFP)

ABD’nin Miami kentinde yapılan Gazze anlaşması çerçevesindeki dörtlü arabuluculuk toplantısının sonuçları, haftalar sürebilecek istişarelere işaret ediyor. İsrail kaynaklarından sızan bilgiler, Gazze Şeridi’nin kontrol altındaki alanının yüzde 50’sinden fazlasını kapsayan ve Hamas’ın bulunmadığı bölgede silahsızlandırma olasılığına dair ipuçları veriyor.

Sızıntılar, sarı hat bölgesinde ikinci aşamadan bağımsız kısmi bir yeniden imar planının hazırlandığını öne sürüyor. Uzmanlar, bu hamleyi, arabulucular ve Hamas üzerinde baskı kurmak için bir araç olarak değerlendiriyor; amaç, Hamas’ın kontrol ettiği bölgelerde silahlarını bırakmasını sağlamak.

Uzmanlar, tek taraflı girişimlerin, Gazze anlaşmasının ikinci aşamasını aksatabileceğini ve İsrail’in bölgeyi bölme ve tamamen çekilmeme hedeflerine hizmet edebileceğini belirtiyor. İlk aşaması 10 Ekim’de uygulamaya konulan barış planının maddeleri de bu olasılıklara işaret ediyor.

İsrail Kanal 12 televizyonuna konuşan bir güvenlik kaynağı, ordunun sarı hat bölgesinde silahsızlandırma çalışmalarını tamamlamak üzere olduğunu belirtti. Kaynağa göre, söz konusu bölge Gazze Şeridi’nin doğusunda yer alıyor ve toplam alanın yaklaşık yüzde 52’sini kapsıyor.

Ekim ayında imzalanan Gazze anlaşmasından bu yana, sarı hat içinde faaliyet gösteren altı tugay, yer üstü ve yer altındaki altyapının onlarca kilometresini yok etti. Aynı kaynak, Hamas’ın kontrol ettiği bölgelerde silahsızlandırmanın önemine dikkat çekti.

Şarku’l Avsat’ın Times of Israel’den aktardığına göre İsrail ordusu cumartesi günü, Han Yunus’un güneyinde sarı hattın İsrail tarafında Hamas’a ait tünellerin patlatıldığını ve yıkıldığını gösteren görüntüler paylaştı.

Bu adımlar, Yedioth Ahronoth gazetesinin yaklaşık bir hafta önce aktardığı habere göre, Tel Aviv’in, ABD talebi üzerine Gazze Şeridi’nde enkaz kaldırma maliyetlerini karşılamayı ve geniş çaplı mühendislik çalışmalarını üstlenmeyi ilk etapta kabul etmesinin ardından geldi. Haberde, Refah bölgesinde yeniden imar için bir alanın boşaltılmasının planlandığı ifade edildi.

Buna karşılık Mısır Dışişleri Bakanı Bedr Abdulati cumartesi günü yaptığı açıklamada, Gazze Şeridi’nde yeniden imar çalışmalarının acilen başlatılması gerektiğini vurguladı. Abdulati, tek taraflı çözümleri veya Filistin topraklarının demografik ve coğrafi yapısını değiştirme girişimlerini reddettiklerini ve Filistin halkının topraklarından zorla çıkarılmasına izin verilmeyeceğini belirtti.

dcfr
Gazze Şeridi'nin orta kesimindeki el-Bureyc'de İsrail ordusu tarafından çizilen sarı hattı temsil eden beton blok (AFP)

Mısır Dış İlişkiler Konseyi üyesi ve İsrail konularında uzman akademisyen Ahmed Fuad Enver, sarı hattın silahsızlandırılmasıyla ilgili açıklamaların İsrail tarafından yapılan belirsiz ve baskı amaçlı beyanlar olduğunu belirtti. Enver, bu adımların ikinci aşamayı etkilemeyi amaçladığını vurguladı.

Filistinli siyasi analist Nizar Nazzal ise sızıntıları, arabulucular ve Hamas üzerinde ‘doğrudan baskı’ kurma girişimi olarak nitelendirdi. Nazzal, Hamas’ın silahsızlandırılmasının zaman alacağını ve uygulanmasının zorluklar içereceğini, ayrıca İsrail içinde sahte zafer algısı yaratmayı hedeflediğini ifade etti.

Söz konusu tartışmalar, Miami’de yapılan toplantının sonuçlarıyla eş zamanlı olarak gerçekleşti. Mısır, Katar, Türkiye ve ABD’yi temsil eden arabulucuların açıklamasına göre, ABD’nin gönderdiği diplomat Steve Witkoff’un X hesabından aktardığı mesajda, ikinci aşama görüşmelerinde Gazze’de birleşik otorite altında sivil ve kamu düzeninin korunmasını sağlayacak bir yönetim organının güçlendirilmesine vurgu yapıldığı belirtildi. Arabulucular, geçiş sürecinde sivil ve güvenlik alanları ile yeniden inşayı yönetmek üzere Barış Konseyi’nin kurulması ve aktif hale getirilmesine destek verdiklerini açıkladı.

xscdfg
Gazze Şeridi’ndeki Sivil Savunma Müdürlüğü mensupları, 2023 yılında er-Rimal mahallesinde yıkılan bir binanın enkazı arasında ceset arıyor. (AFP)

Arabulucular, tüm taraflara yükümlülüklerini yerine getirme, itidal gösterme ve denetim mekanizmalarıyla iş birliği yapma çağrısında bulundu. Ayrıca ikinci aşamanın uygulanmasını ilerletmek amacıyla önümüzdeki haftalarda görüşmelerin devam edeceği açıklandı.

Ahmed Fuad Enver, ikinci aşama için geri sayımın başladığını belirterek, “İsrail’in bu aşamaya girmesi için zorunlu bir süreç olacak… Ocak ayında bunu görebiliriz” dedi.

Nizar Nazzal ise Miami toplantısının ikinci aşamanın ana hatlarını çizdiğini, Barış Konseyi, Gazze Yönetim Komitesi ve istikrar güçlerinin oluşturulmasının uygulamaya konduğunu söyledi. Nazzal, buna bağlı olarak İsrail’in, silahsızlandırma ve saldırıların devamı gibi engellere rağmen ABD baskısı altında ikinci aşamaya katılmak zorunda kalacağını ifade etti.


İran: Füze programımız savunma amaçlıdır ve müzakere konusu değildir

Tahran'da düzenlenen askerî geçit töreninde görülen İran balistik füzeleri (Arşiv – Reuters)
Tahran'da düzenlenen askerî geçit töreninde görülen İran balistik füzeleri (Arşiv – Reuters)
TT

İran: Füze programımız savunma amaçlıdır ve müzakere konusu değildir

Tahran'da düzenlenen askerî geçit töreninde görülen İran balistik füzeleri (Arşiv – Reuters)
Tahran'da düzenlenen askerî geçit töreninde görülen İran balistik füzeleri (Arşiv – Reuters)

İran Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü İsmail Bekayi bugün yaptığı açıklamada, İran’ın füze programının savunma amaçlı olduğunu ve müzakere edilemeyeceğini belirtti.

Bekayi, “İran'ın saldırganları caydırmak için tasarlanmış savunma yetenekleri hakkında hiçbir koşulda tartışma yapılmasına yer yoktur” dedi.

Amerikan medyasında yer alan haberlere göre, ABD Başkanı Donald Trump’ın, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu’dan İran’ın balistik füze programındaki herhangi bir genişlemenin hızlı bir müdahaleyi gerektirebilecek bir tehdit oluşturduğunu belirten bir brifing alması bekleniyor.

sdf
İran Devrim Muhafızları Ordusu (DMO), ülkenin güneyindeki Hürmüz Boğazı'nda düzenlenen askeri tatbikat sırasında füze ateşledi. (EPA)

İsrailli güvenlik kaynakları, İran’ın nükleer programını yeniden canlandırma yönünde adımlar atmaya başladığına dair bir dizi işaret bulunduğunu, ancak uranyum zenginleştirmeyi henüz yeniden başlatmadığını açıkladı. Şarku’l Avsat’ın Maariv gazetesinden aktardığına göre, son haftalarda İsrail ve ABD’nin önceki saldırılarında tahrip edilen nükleer reaktörler çevresinde sürekli bir hareketlilik gözlemleniyor.

Kaynaklar, ayda ortalama 3 bin balistik füze üretimi için yoğun çabalar sarf edildiğini belirtti. Bu füzeler eski nesil ve düşük isabetli olmasına rağmen, hedeflerine ulaşanlar ciddi yıkıma yol açabiliyor.

İran Dışişleri Bakanı Abbas Arakçi ise dün yaptığı açıklamada, Tahran’ın ‘yeni bir saldırı olasılığını göz ardı etmediğini’, ancak ülkenin ‘tam anlamıyla ve öncesine göre daha fazla’ hazır olduğunu belirtti. Arakçi, bu hazırlığın amacının savaşı önlemek olduğunu, savaş istemek olmadığını vurguladı ve İran’ın haziran ayındaki saldırılarda zarar gören altyapıyı yeniden inşa ettiğini kaydetti.

fgt
İran Dışişleri Bakanı Abbas Arakçi ve ekibi, 12 Nisan'da Maskat'ta Amerikan heyetiyle yapılan dolaylı görüşmelerin ardından gerçekleştirilen ilk tur görüşmelerin arasında (Arşiv – AFP)

Nükleer tesislerine yönelik saldırılardan önce İran, uranyumu yüzde 60 oranında zenginleştiriyordu. Bu oran, askeri kullanım seviyesine yakın kabul ediliyor. UAEA, savaşın başlaması sırasında İran’ın yaklaşık 441 kilogram bu düzeyde zenginleştirilmiş uranyuma sahip olduğunu bildirmiş, ancak 13 Haziran’dan bu yana stokları doğrulamanın mümkün olmadığını açıklamıştı.

Batılı ülkeler, bu seviyede zenginleştirmenin sivil bir ihtiyaç olmadığını savunurken, UAEA İran’ın yüzde 60 oranında uranyum zenginleştiren, nükleer silaha sahip olmayan tek ülke olduğunu belirtiyor.