Sivrisineklerle mücadele ederken ışıktan nasıl yararlanabiliriz?

Yapılan yeni bir bilimsel araştırma, gece ve gündüz ısıran sivrisinek türlerinin günün farklı zamanlarında farklı renklere yönelik çekim ya da uzaklaşma davranışı gösterdiğini ortaya koydu.

Sivrisinekler insanlar ve hayvanlar arasında hastalıkların yayılmasında en önemli etkenlerden biri ve bu nedenle onları kontrol etmek için ışığın kullanılması etkili sonuçlar doğurabilir.

Kaliforniya Üniversitesi Irvine Tıp Okulu'ndan bir ekip, gündüz ısıran ve sarıhumma hastalığına yol açan Aedes aegypti türünü ve gece ısıran, sıtmaya yol açan Anofel sivrisinekleri ailesine ait Anopheles coluzzi türü sivrisinekleri inceledi.

Current Biology adlı hakemli akademik dergide yayımlanan çalışmaya göre, bu iki türün ultraviyole (morötesi, UV) ışığa ve diğer ışık renklerine darklı tepkiler verdiğini keşfetti.

Araştırmacılar ayrıca ışık tercihinin sivirinseğin cinsiyet ve türüne, günün saatine ve ışığın rengine bağlı olduğunu gözlemledi.

Kaliforniya Üniversitesi Irvine Tıp Okulu Fizyoloji ve Biyofizik Bölümü'nden Profesör Todd C. Holmes "Bulgularımız zararlı sivrisinek türlerinin ışıkla kontrolü için belirli zamanlama ve ışık tayfının kritik önemde olduğunu gösteriyor" dedi.

Yeni çalışma gündüz ısıran sivrisineklerin, özellikle de döllenmiş yumurtaları için kan emmesi gereken dişilerin, günboyu dalga boyu ne olursa olsun ışıktan hoşlandığını gösterdi.

Bunun akisne gece ısıran türler günboyu UV ışığından ve mavi ışıktan uzak duruyor.

Holmes "Geleneksel görüş böceklerin belirsiz bir biçimde UV ışığından hoşlandıkları yönündeydi. Bu nedenle onları kontrol etmede UV ışığı yaygın şekilde kullanılıyordu. Biz gündüz ısıran sivrisineklerin gündüz boyunca ışığın geniş bir spektrumundan hoşlandıklarını buna karşın gece ısıran türlerin gündüz saatlerinde kısa dalga boyuna sahip ışıktan şiddetli şekilde korktuğunu bulduk" dedi.

Independent Türkçe'de yer alan habere göre, Holmes açıklamada "Işık bu böceklerin sirkadiyen ritminin başlıca düzenleyicisi ve günün farklı saatlerinde belirli davranışlara yol açıyor. Tür bazında böceklerin kısa dalga boyuna sahip ışığa nasıl yanıt verdiğini anlayara kzararlı böcekleri daha etkili şekilde kontrol etmek amacıyla çevre dostu, yeni kontrol seçenekleri geliştirebiliriz" ifadelerini kullandı.