Sudan'ın doğusundaki kabile çatışmalarında ölü ve yaralılar artıyorhttps://turkish.aawsat.com/home/article/2445936/sudan%C4%B1n-do%C4%9Fusundaki-kabile-%C3%A7at%C4%B1%C5%9Fmalar%C4%B1nda-%C3%B6l%C3%BC-ve-yaral%C4%B1lar-art%C4%B1yor
Sudan'ın doğusundaki kabile çatışmalarında ölü ve yaralılar artıyor
Hartum / Muhammed Emin Yasin
TT
TT
Sudan'ın doğusundaki kabile çatışmalarında ölü ve yaralılar artıyor
Sudan'ın Port Sudan şehrinde patlak veren kanlı olaylardaki kurbanların sayısı, çekişmelerin devam edişiyle birlikte dün artış gösterdi. Hartum'daki merkezi hükümet ise, emniyetsizliği durdurmak ve devletin itibarını dayatmak üzere bu konuda acil önlemler alınacağını duyurdu. Diğer yandan, düzenli kuvvetler, devrik Başkan Ömer el-Beşir rejimin kurduğu Halk Savunma Kuvvetleri’ne ait gerçek mühimmat ve askeri işaretler bulduğunu bildirdi.
Sudan Doktorları Merkez Komitesi, dün yaptığı açıklamada, üç gündür devam eden olaylardaki kurban sayısının 25’e çıktığını, 87 kişinin ise ağır yaralandığını aktardı. Başbakan Abdullah Hamduk ise güvenliğin artırılması ve merkezi hükümetin takviye güçlerinden Salı günü Kızıldeniz’e ulaşan özel kuvvetlerin gönderilmesi yönünde talimat verdi.
Hamduk’un yerel yönetimden siyasi bileşenler ve liderler ile son birkaç gündür gerçekleştirdiği yoğun toplantılarda doğu illerindeki güvenlik ve siyasi durum ele alındı. Aynı zamanda, çok sayıda Sudanlının hayatına mal olan talihsiz olayların üstesinden gelmek için acil önlemler alındı.
Şarku’l Avsat’a açıklamada bulunan yerel kaynaklar, devam eden çatışmalar ve vatandaşların olağanüstü hale iltizam sağlamaması nedeniyle şehirdeki güvenlik durumunun daha da kötüye gittiğini ifade etti. Aynı zamanda birçok gencin beyaz silah taşıdığını, bu nedenle düzenli güçlerin grupları dağıtmak için havaya mermi sıkmak zorunda kaldığını da ekledi.
Aynı kaynaklar, Port Sudan’ın merkezindeki Um el-Kura ve el-Kadisiyye mahallelerindeki yangınların devam ettiğini, bazı sakinlerin evlerine, ticari işletmelere ve çarşıya sıçradığını aktardı. Mahallelerde, vatandaşlardan silah toplamak için arama kampanyalarının devam edeceğini de ekledi.
Başbakan, Güvenlik ve Savunma Konseyi'nden dörtlü bir komite oluşturulduğunu, bu komitenin Kassala şehrindeki siyasi kriz ile mücadeleden sorumlu olduğunu duyurdu.
Geçiş hükümeti tarafından atanan Kassala Valisi Salih Ammar, doğu Sudan'da bulunan ve destekçilerini yeni bir valinin atanması yönünde protestolar düzenlemeye iten bir kabile liderinin reddiyle karşı karşıya. Vali Salih, Özgürlük ve Değişim Bildirgesi Güçleri partisinin ve Kassala halkı üzerinde ciddi etkisi olan Halk Direniş Güçleri’nin desteğine sahip.
Başbakan, Özgürlük ve Değişim Bildirgesi Güçleri’nden, mevcut siyasi krizi çözmek için doğu eyaletleri toplumsal bileşenleri ile istişarelerde bulunmalarını istedi. Aynı zamanda sosyal ve sivil unsurlar ve siyasi güçlere kan dökülmesini durdurmak, kanlı olayların tekrarını önlemek, güvenliği ve toplumsal barışı sürdürmek için resmi kurumlarla işbirliği içinde sorumluluklarını üstlenme çağrısında bulundu.
Kızıldeniz eyaletindeki Hükümet Sekreterliği, bölgedeki garnizondan askeri destek güçlerinin ve polisten özel görev güçlerinin emniyeti artırmak ve durumu kontrol altına almak için Salı günü eyalete geldiğini bildirdi.
Eyalet Polis Müdürü Tarık el-Bedravi, merkezi yönetimden gelen takviye güçlerin güvenliği sağlama, güvenlik ihlallerini ele alma ve kabile çatışmalarını çözme konusunda ciddi deneyime sahip olduğunu vurguladı.
İktidardaki koalisyondan Sudan Halk Kongresi Partisi (HKP), yetkilileri güvenliği sağlamak ve olaylara karışan unsurları tutuklamaktan geri durmamaya çağırdı. Aynı zamanda ülkedeki tüm siyasi güçleri bir araya getirecek bir toplantı yapılması, bu toplantının ülkenin doğu eyaletlerindeki şiddeti durdurmak için geçiş hükümeti tarafından denetlenmesi önerisinde bulundu.
Ülkenin doğusunda yaşananları kaosa yol açan tehlikeli bir gösterge olarak değerlendiren Sudanlı Profesyoneller Derneği (SPD), Port Sudan'daki olayların “bölgedeki güvenliği ve istikrarı baltalamak isteyen” üçüncü şahıslar tarafından yürütüldüğünü öne sürdü.
Gazze ateşkesi: Anlaşmanın imzalanacağına dair sinyaller artıyor
Gazze Şeridi'nin güneyindeki bir mülteci kampına düzenlenen saldırıda yaralanan ve tedavisi altına alınan küçük bir kız çocuğu (AFP)
Gazze Şeridi'ndeki ateşkes müzakereleri, arabulucu ABD'nin Gazze Şeridi'nde 60 günlük ateşkes için sunduğu yeni öneriyle yeni bir aşamaya girdi.
ABD Başkanı Donald Trump'ın yaptığı açıklamada, ilk kez Hamas'ın talep ettiği savaşın sona erdirilmesi konusunun tartışılacağı vurgulanırken Hamas’ın öneriyi kabul etmesi gerektiği, aksi takdirde durumun daha da kötüye gideceği belirtildi. Şarku’l Avsat’a konuşan Hamas liderlerinden biri, bu sözlerin müzakerelere ivme kazandırdığını ve ABD tarafından İsrail üzerinde gerçek bir baskısı oluşturulması durumunda bir ateşkes anlaşması imzalanabileceğine dair yeni bir işaret taşıdığını söyledi.
Hamas Hareketi tarafından dün yazılı olarak yapılan basın açıklamasında, arabulucu kardeş ülkelerin, savaşan taraflar arasındaki uçurumun kapatılması, bir çerçeve anlaşmaya varılması ve ciddi müzakerelerin başlatılması için yoğun çaba sarf ettikleri belirtildi. Açıklamada Hamas’ın yüksek sorumluluk bilinciyle hareket ettiğini ve arabulucuların önerilerini tartışmak üzere ulusal istişareler yürüttüğünü, saldırıların sona erdirilmesi, geri çekilmenin sağlanması ve Gazze Şeridi'ndeki halkımızın acil olarak yardım alması için bir anlaşmaya varılması için çalıştığını vurguladı.
Gazze Şeridi'nin güneyindeki bir mülteci kampına düzenlenen saldırıda ölen Filistinlilerin cenaze töreninde yakınlarını kaybedenlerin gözyaşları ve feryatları (AFP)
Hamas'tan üst düzey bir yetkili dün Şarku’l Avsat’a yaptığı açıklamada, müzakere masasında, ABD Başkanı Donald Trump'ın Ortadoğu Özel Temsilcisi Steve Witkoff’un daha önce önerdiği çerçeve anlaşmasını içeren ve Katar'ın arabuluculuğunda üzerinde değişiklikler yapılan bir öneri olduğunu ve bu önerinin 60 günlük bir ateşkes ve bu süre içinde savaşı tamamen sona erdirecek bir anlaşma sağlanmasını öngördüğünü söyledi.
Hamas’ın İsrail'in Filistinlilere yönelik soykırımını sona erdirecek tüm önerilere açık olduğunu vurgulayan kaynak, Kahire'de bir Hamas heyetinin bulunduğunu belirterek, savaşın tamamen durdurulması, yardımların ulaştırılması ve İsrail'in Gazze'den çekilmesi olmak üzere üç temel talebin yerine getirilmesinin önemine dikkati çekti.
Hamas'ın şu anki tutumunu, Trump'ın Washington'da ABD’li ve İsrailli yetkililerle yaptığı toplantının ardından sosyal medya platformu Truth Social üzerinden yaptığı, “İsrail, 60 günlük ateşkesin tamamlanması için gerekli şartları kabul etti ve bu süre zarfında savaşı sona erdirmek için tüm taraflarla birlikte çalışacağız” şeklindeki açıklamasından sonra sergilemeye başladı.
İsrail'in Han Yunus'un kuzeyindeki mülteci kampına düzenlediği hava saldırısının ardından yükselen dumanlar (AFP)
Barışı sağlamak için yoğun çaba sarf eden arabulucular Katar ve Mısır’ın bu nihai öneriyi sunacaklarını söyleyen Trump, “Ortadoğu'nun iyiliği için Hamas'ın bu anlaşmayı kabul etmesini umuyorum. Aksi takdirde durum düzelmeyecek, hatta daha da kötüye gidecek” ifadelerini kullandı.
Trump'ın Ortadoğu Özel Temsilcisi Witkoff, ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio ve Başkan Yardımcısı JD Vance ve İsrail Stratejik İşler Bakanı Ron Dermer ile bir araya geldi.
İsrail gazetesi Haaretz, İsrailli bir kaynağın Dermer'in yeni öneriye insani yardım ve ateşkes süresince İsrail ordusunun Gazze Şeridi'nden kademeli olarak çekilmesini öngören maddeyi kabul ettiğini söylediğini bildirdi. Bunu ‘İsrail'in verdiği bir taviz’ olarak değerlendiren kaynak, buna karşın önerinin savaşı sona erdirmek için açık ve net bir taahhüt içermediğinin altını çizdi.
ABD Başkanı Trump salı günü gazetecilere yaptığı açıklamada, önümüzdeki hafta rehinelerin serbest bırakılması karşılığında ateşkes anlaşması sağlanmasını umduğunu söyledi. ABD merkezli haber sitesi Axios'a göre Trump, pazartesi günü Beyaz Saray'da Netanyahu ile görüşecek.
“Temel sorun”
Filistinli siyasi analist ve Hamas uzmanı İbrahim el-Medhun, mevcut bilgilere göre önerinin Hamas liderlerinin sınır dışı edilmesi veya silahlarının toplatılmasına ilişkin açık bir madde içermediğini söyledi. Medhun, “Öneri, ateşkesin sağlanmasına ve aşamalı bir takas anlaşmasının uygulanmasına odaklanıyor. Anlaşma, ilk günlerde sekiz rehinenin serbest bırakılmasıyla başlayacak ve 60’ıncı güne kadar aşamalı olarak devam edecek” dedi.
Ancak Medhun, Hamas’a göre önerinin savaşın kalıcı ve kapsamlı bir şekilde durdurulması için gerçek garantiler sunmaması ve özellikle Gazze Şeridi'ndeki felaketi ele almak için etkili bir insani protokolün uygulanmasını garanti etmemesi temel bir sorun teşkil ediyor.
Gazze Şeridi'nin orta kesimlerinde yer alan ve yerinden edilmiş kişilerin sığındığı UNRWA'ya ait bir okuldaki yıkımı inceleyen Filistinliler (AFP)
Hamas'ın bu konudaki tutumuna değinen Medhun, Hamas’ın devam eden girişimlere büyük bir ciddiyet ve açıklıkla yaklaşacağını ve anlaşmanın sağlanacağına dair işaretlerin artmasıyla birlikte şartlı bir esneklik sergilediğini düşünüyor. Medhun’a göre bu tutum, iki önceliğe dayanıyor. Bunlardan biri saldırıların tamamen durdurulması, ikincisi ise herhangi bir bahaneyle soykırım ve açlık politikasına geri dönülmeyeceğine dair gerçek garantiler verilmesi ve bunun süre dolduğunda kapsamlı bir anlaşmaya varılamaması durumunda da geçerli olması.
Medhun'a göre Hamas, aşamalı çözümleri kabul etmeye karşı değil, ancak bunun için ‘önce savaşın durdurulması, ardından saldırı sonrası düzenlemelere geçilmesi, şantaj veya askeri baskı yapılmaması’ gibi açık ve kesin şartlar konulması gerektiğini savunuyor.
Washington'ın müzakerelere başlamadan önce savaşın durdurulmasını şart koşarak İran meselesini ele aldığı önceki deneyiminin, bu konuda örnek alınabilecek bir model olduğunu vurgulayan Filistinli siyasi analist, “Bombardıman altında müzakere yapılamaz ve katliamlar devam ederken güven inşa edilemez” dedi.
Trump'ın savaşı sona erdireceğine dair sözleri müzakerelere ivme kazandırsa da bu sözlerin ötesine geçip somut adımlar atılması gerekiyor.
“Fırsat kaçırılmamalı”
İsrail'in tutumu da bu gelişmelerden uzak değildi. ABD Dışişleri Bakanı Gideon Sa'ar dün sosyal medya platformu X üzerinden yaptığı bir paylaşımda, Gazze Şeridi'nde tutulan rehinelerin serbest bırakılmasını sağlamak amacıyla bir anlaşmaya varılması için ‘bu fırsatın kaçırılmaması’ gerektiğini söyledi. İsrailli Bakan paylaşımında “Halkın ve hükümetin büyük çoğunluğu rehinelerin serbest bırakılmasına yol açacak bir anlaşmayı destekliyor. Böyle bir fırsat kaçırılmamalı” diye yazdı.
Eski muhalefet lideri Yair Lapid, dün X platformundaki hesabından Netanyahu'ya tüm rehineleri geri getirmesini tavsiye ederek, “(Ulusal Güvenlik Bakanı Itamar) Ben-Gvir ve (Maliye Bakanı Bezalel) Smotrich'in 13 milletvekiline karşı durmak için, rehine anlaşması için 23 milletvekilini güvenlik ağı olarak kullanabilirsiniz. Hepsini şimdi evlerine geri getirmeliyiz” diye seslendi.
İsrail televizyonu Kanal 12’nin aktardığına göre Lapid, Ben-Gvir ve Smotrich'in, Gazze Şeridi'nde ateşkes ve esir takası anlaşmasının imzalanmasını engellemek için hükümet koalisyonu içinde ortak hareket etme niyetinde olduklarını belirtti.
İsrail'de hem iktidar hem de muhalefet tarafından ateşkesin önemi hakkında konuşulurken, medya da bu konuya büyük ilgi gösteriyor. İsrail Yayın Kurumu (IBA), İsrail'e sunulan yeni öneriye göre 60 günlük bir ateşkesin ilan edileceğini, ilk gün sekiz rehinenin serbest bırakılacağını ve 50’nci günde iki rehinenin daha serbest kalacağını aktardı.
Haaretz gazetesi ise, yeni esir takası anlaşması taslağında, 60 günlük ateşkes süresi içinde bir anlaşmaya varılamaması halinde, arabulucuların İsrail ile Hamas arasındaki müzakereleri nihai bir anlaşmaya varılana kadar sürdürmekle yükümlü olacağını belirten bir maddenin yer aldığını doğruladı.
Bu değişiklikler çerçevesinde Medhun, yakında bir anlaşmaya varılması olasılığını dışlamazken, aksine ABD'nin uluslararası bir irade ortaya koyması ve İsrail’e saldırılarını açıkça ve kesin olarak durdurması için baskı yapması halinde, ateşkes anlaşmasına varılmasının her zamankinden daha mümkün olduğunu düşünüyor.
O, topun artık arabulucuların, özellikle de ABD'nin sahasında olduğunu ve onların girişimlerinin sadece bir kriz yönetimi değil, savaşın sona ermesi ve yeni bir dönemin başlaması için bir kapı olduğunu kanıtlamaları gerektiğini düşünüyor.
Topun artık arabulucuların, özellikle de ABD'nin sahasında olduğunu söyleyen Medhun, arabulucuların girişimlerinin sadece bir kriz yönetimi değil, savaşın sona ermesi ve yeni bir dönemin başlaması için aralanacak bir kapı olduğunu kanıtlamaları gerektiğini vurguladı.
