Türk-Yunan ihtilafını çözmek için İsviçre girişimi

Türkiye, Doğu Akdeniz'de Yunanistan ile anlaşmazlığı çözmek için İsviçre girişimini kabul ettiğini açıklarken,  Atina'nın Kıbrıs ile Yunanistan arasında araştırma operasyonları yürüten Oruç Reis adlı gemisini hedef alma girişimine yanıt vermekle tehdit etti. Bu bağlamda Avrupa Birliği (AB) dışişleri bakanları bölgedeki gelişmeleri görüşmek üzere video konferans yoluyla bir toplantı yaptı. Yunanistan ve ABD dışişleri bakanları ise Viyana'da konu hakkında önemli bir görüşme gerçekleştirdi.

Türkiye Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu konuyla ilgili açıklamasında, İsviçre'nin arabuluculuk teklifini prensipte kabul ettiklerini ifade ederek, Türkiye’nin bu tarz konularda her zaman diplomasiden yana olduğunu belirtti. Türk Bakan açıklamasında, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın, bölgenin kaynaklarının adil paylaşımı adına herkes tarafından kabul edilebilir bir formüle ulaşmak için Akdeniz havzası ülkelerini toplantıya davet ettiğini söyledi.  Avrupa Birliği ülkelerinin dışişleri bakanları, başta Doğu Akdeniz'deki gerginlik olmak üzere birçok konuyu görüşmek üzere video konferans yoluyla toplantı düzenlerken, Çavuşoğlu dün İsviçre Dışişleri Bakanı Ignazio Cassis ile basın toplantısı düzenledi. Çavuşoğlu açıklamasında, “Yunanistan'ın aklıselim davranması lazım. Oruç Reis gemimizi taciz etme gibi girişimlerde bulunmasın. Karşılığını alır” ifadelerini kullandı.

Çavuşoğlu açıklamasında Fransa’nın Doğu Akdeniz’de gerilimi arttıracak adımlardan kaçınması gerektiğini söyledi.

Geçtiğimiz Perşembe günü Fransa, Türkiye'yi, Doğu Akdeniz’de “yasadışı olarak nitelediği” doğal gaz ve petrol araması yapmakla suçlayan Yunanistan'a destek olarak Doğu Akdeniz'de iki 'Rafale' savaş uçağı ve iki donanma  gemisinin konuşlandırıldığını duyurdu. Erdoğan ise, Doğu Akdeniz'de Türk gemilerine yönelik herhangi bir saldırının cevapsız kalmayacağı konusunda uyardı. Cuma namazının ardından açıklamalarda bulunan Erdoğan, Doğu Akdeniz’de Oruç Reis'e saldırı olması halinde müdahale edeceklerini söyledi. Erdoğan’ın bu uyarısı Adalet ve Kalkınma Partisi’nin (AK Parti) 19. Kuruluş Yıl Dönümü programında yaptığı açıklamanın ardından geldi. Türkiye’nin bu uyarıya dayanarak hareket ettiğini belirten Cumhurbaşkanı, Yunanistan tarafından araştırma gemisi Oruç Reis'e yapılan taciz girişimiyle ilgili olarak “Kemal Reis gereken cevabı verdi. En ufak saldırıyı cevapsız bırakmayız” diyerek ayın 23’üne kadar Oruç Reis çalışmalarını sürdüreceğini vurguladı.

Diğer yandan Yunanistan Savunma Bakanlığı’ndan bir kaynak, Akdeniz’de Türk ve Yunan savaş gemilerinin küçük çaplı bir çarpışma olayı yaşandığını belirterek, yaşananları küçük bir kaza olarak nitelendirdi. Kaynak, Yunan firkateyninin doğrudan çarpışmayı önlemek için manevra yaptığını söyleyerek o sırada iki gemi arasında çarpışma yaşandığını ifade etti. Kaynak durumu "bu bir kazaydı" şeklinde ifade ederken, Limnos'un bu kazada zarar görmediğini ve dün sabah Girit adası açıklarında Fransa ile ortak bir askeri tatbikata katıldığını vurguladı. Olaya ilişkin Milli Savunma Bakanlığı'ndan henüz bir yorum yapılmadı. Ancak Erdoğan Yunanistan’ın gereken cevabı aldığını söyledi. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez geçtiğimiz Çarşamba günü yaptığı açıklamada,  Oruç Reis adlı geminin Doğu Akdeniz’de faaliyete başladığını duyurdu.

Mısır ile Yunanistan konusuna da değinen Erdoğan, “Tabi biz Mısır halkına karşı Türk halkının bakışı farklı. Mısır halkı ile Türk halkının birbirine bakışı, birbiriyle olan dayanışmasının Yunan halkı ile aynı olması mümkün değil. Dolayısıyla tarihten gelen medeniyet değerlerimizin de ortaya koyduğu bu anlayışı, Mısır halkından önce yöneticilerinin fark etmesi gerekir” ifadelerini kullandı.

Adalet Bakanı Abdulhamit Gül, Doğu Akdeniz'de yaşanan gerilim ile ilgili olarak, "Yunanistan ile Mısır arasında gerçekleştirilmeye çalışılan 'münhasır ekonomik bölge' anlaşması uluslararası hukuka aykırıdır. Türkiye'yi, en uzun kıyı şeridi olmasına rağmen, Doğu Akdeniz'den dışlama girişimlerinin uluslararası hukukta yeri yoktur. Doğu Akdeniz'de Türkiye'siz yürütülmeye çalışılan enerji politikalarının uluslararası hukuk nezdinde tutar hiçbir tarafı yoktur” açıklamasında bulundu.

Avusturya Dışişleri Bakanı Alexander Schallenberg, ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo ile düzenlediği basın toplantısı sırasında, Türkiye'nin bölgeye müdahalesinin çok tehlikeli ve endişe verici olduğunu belirterek, Avrupa Birliği'nin ilişkilerini gözden geçirmesini gerektiğini vurguladı.

Öte yandan ABD'li senatörler Robert Menendez ve Chris Van Hollen, ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo’ya bir mektup yazarak Doğu Akdeniz’deki gerilim nedeniyle Türkiye’ye yaptırım uygulanması için ABD’nin AB ile birlikte çalışmasını talep etti.

The National Herald gazetesinin haberine göre, ABD Senatosu Dış İlişkiler Komitesi üyesi Menendez ve ABD Senatosu Devlet, Dış Operasyonlar ve İlgili Programlar Tahsisat Alt Komitesi üyesi Van Hollen tarafından kaleme alınan mektupta Türkiye’nin Doğu Akdeniz'de Oruç Reis isimli sismik araştırma gemisiyle doğal gaz ve petrol arama faaliyetleri yürütmesi "provokatif” bir eylem olarak nitelendirildi.