Bilim insanları evrenin son günlerinde neler yaşanacağını ortaya koydu

Aslında beyaz cücelerin süpernovaya dönüşmesi pek olası değil. Ancak yeni hesaplamalar, çok uzak bir gelecekte dönüşebileceğini gösteriyor (NASA)
Aslında beyaz cücelerin süpernovaya dönüşmesi pek olası değil. Ancak yeni hesaplamalar, çok uzak bir gelecekte dönüşebileceğini gösteriyor (NASA)
TT

Bilim insanları evrenin son günlerinde neler yaşanacağını ortaya koydu

Aslında beyaz cücelerin süpernovaya dönüşmesi pek olası değil. Ancak yeni hesaplamalar, çok uzak bir gelecekte dönüşebileceğini gösteriyor (NASA)
Aslında beyaz cücelerin süpernovaya dönüşmesi pek olası değil. Ancak yeni hesaplamalar, çok uzak bir gelecekte dönüşebileceğini gösteriyor (NASA)

Bilim insanları artık evrenin nasıl sona ereceğini bildiklerini düşünüyor.
Illinois Eyalet Üniversitesi'nden araştırmacılar, evrendeki diğer her şey öldükten ve sessizliğe gömüldükten çok sonra, birçok beyaz cücenin süpernovaya dönüşeceğini öne sürdü.
Çalışmanın lideri, teorik fizikçi Dr. Matt Caplan, evrenin son anlarında “biraz hüzünlü, yalnız ve soğuk bir yer olacağını” ifade etti.
Öte yandan Caplan’ın hesaplamaları, evrenin sonundaki büyük karanlığın yıldız kalıntılarının beklenmedik, sessiz patlamalarıyla bölüneceğini ortaya koydu.
Evrendeki büyük yıldızlar dramatik patlamalarla ölürken, beyaz cücelerse ölmeden önce yavaş yavaş büzülme eğiliminde.

Dr. Caplan bunu şöyle açıkladı:
"Güneş kütlesinden en az 10 kat küçük yıldızlar, büyük kütleli yıldızların aksine çekirdeklerinde demir üretecek yerçekimine veya yoğunluğa sahip değildir. Bu nedenle bir süpernova yaratamazlar. Beyaz cüceler önümüzdeki birkaç trilyon yıl içinde soğuyacak, kararacak ve sonunda donacak. Artık parlamayan ‘siyah cüceler’ olacak."
Mirror’ın aktardığına göre bu yıldızların, bugünkü beyaz cücelere benzer şekilde, çoğunlukla karbon ve oksijen gibi hafif elementlerden oluşacakları düşünülüyor. Bunların Dünya boyutlarında olacağı ama Güneş’le hemen hemen aynı kütleye ulaşacağı tahmin ediliyor.

Dr. Caplan, sözlerini şöyle sürdürdü:
"Yıldızlar termonükleer füzyon nedeniyle parlar. Bu süreç, küçük çekirdekleri parçalayarak daha büyük çekirdek oluşturur ve enerji açığa çıkarır. Beyaz cüceler her ne kadar külden ibaret olsa da füzyon reaksiyonları yavaşça gerçekleşebilir."
Independent Türkçe'de yer alan habere göre bilim insanı söz konusu reaksiyonların, siyah cüceleri demire dönüştürmenin ve bir süpernovayı tetiklemenin anahtarı olduğunu belirtti.
"Trilyon kelimesini neredeyse yüz kez söyleyerek ifade edebileceğimiz uzun yıllar var. Akıllara durgunluk verecek kadar uzak bir gelecek" diyen Dr. Caplan'ın hesaplamaları, evrenin sonuna hala çok uzak olduğumuzu gösteriyor.



Şempanzeler bilim insanlarını şoke etti: Robotlar esneme bulaştırdı

(Reuters)
(Reuters)
TT

Şempanzeler bilim insanlarını şoke etti: Robotlar esneme bulaştırdı

(Reuters)
(Reuters)

Vishwam Sankaran Bilim ve Teknoloji Muhabiri 

Şempanzelerin insan yüz ifadelerini taklit eden bir android robottan esneme "kapabildiğini" öne süren yeni araştırma, bu davranışın evrimsel kökenleri hakkında daha fazla soru işareti yaratıyor.

Esnemenin dikkat değişiklikleri, vücut ısısının düzenlenmesi ve dinlenmeyle uyarılma arasındaki geçişle ilişkili olduğu biliniyor.

Bulaşıcı esnemeyse, bir hayvanın başka birinin aynı davranışı sergilediğini gördükten sonra esnediği tuhaf bir davranış.

Bu davranışın bulaşıcı yönü, empati ve taklit gibi bazı sosyal etkileşim unsurlarıyla ilişkilendiriliyor.

Bugüne kadar memelilerde ve bazı balıklarda gözlemlenen bulaşıcı esnemenin evrimsel kökenleri hâlâ bilinmiyor.

Bilim insanları bu davranışın insanlarda, şempanzelerde ve köpeklerde yavaş yavaş ortaya çıktığını, insanlarda yaklaşık 4 ve şempanzelerde 5 yaşında, köpeklerdeyse yaklaşık 7 ayda belirginleştiğini söylüyor.

Görsel kaldırıldı.
Şempanzelerin esneme ve uzanma davranışları sergiledikleri örnekler (RMJM/Aline Sardin-Damasso/Mona)


Perşembe günü hakemli dergi Nature'da yayımlanan yeni bir araştırma, şempanzelerin bir android robotun esnemesine tepki olarak hem esneme hem de uzanma davranışı sergilediğini ortaya koydu.

Bulgular, başka bir bireyin esnemesini gözlemlemenin şempanzelerde otomatik bir tepkiyi tetiklemekten ziyade, dinlenme işareti işlevi görebileceğini düşündürüyor.

Bilim insanları çalışmada yüz ifadelerini taklit edebilen bir android kafa kullanarak 10 ila 33 yaşındaki 14 yetişkin şempanzenin tepkilerini test etti.

Android kafada esneme gibi yüz ifadelerini oluşturan kas görevi gören 33 adet dönme motoru vardı ve her ifade 10 saniye sürüyordu.

Çalışmadaki şempanzeler, androidin esneme, ağzını açma ve nötr yüz ifadeleri sergilediği 15 dakikalık 4 seansa sokuldu.

Bilim insanları bu seansları kamerayla kaydetti ve her şempanzenin tepki verme derecesiyle uzanarak geçirdiği süre puanlandı.
 

Görsel kaldırıldı.Android kafa ağzını açma ve esneme davranışı sergiliyor (Aline Sardin-Damasso/Mona)


14 şempanzeden 8'inin, androidin "esneme" ifadesine tepki olarak esnediği saptandı.

Araştırmacılar şöyle yazıyor: 

Sonuçlar, yetişkin şempanzelerin bireyler arası esneme bulaşıcılığını değişen derecelerde sergilediğini gösterdi: En yüksek bulaşıcılık, android ağzını tamamen açtığında meydana geldi, ağzı kısmen açık olduğunda tepki azaldı ve androidin ağzı kapalıyken bulaşma görülmedi.

8 şempanze de esneme karşısında uzandı ve bazıları uzanmadan önce yatak malzemesi topladı.

Bilim insanları, "Şempanzeler, androidin esnemesini izlerken yatak malzemesi toplamak, yuva yapmak ve uzanmak gibi uyku haliyle ilişkili davranışlar sergiledi" diye yazıyor.

Araştırmacılara göre bulgular, cansız bir model kaynaklı bulaşıcı esnemenin ilk örneğini sunuyor gibi görünüyor.

Bilim insanları bu sonuçların, primatların bulaşıcı davranışlara yatkınlığına daha fazla ışık tuttuğunu söylese de burada tam olarak hangi biyolojik mekanizmaların rol oynadığının belirsizliğini koruduğunu ekliyor.

Araştırmacılar, gelecekteki çalışmaların robotların gerçekleştirdiği diğer eylemlerin de hayvanlar için bulaşıcı olup olmadığını ortaya çıkarmasını umuyor.


 Independent Türkçe, independent.co.uk/news