Yemen Başbakanı Abdulmelik’ten Husilere karşı birlik vurgusu

Dr. Muin Abdulmelik
Dr. Muin Abdulmelik
TT

Yemen Başbakanı Abdulmelik’ten Husilere karşı birlik vurgusu

Dr. Muin Abdulmelik
Dr. Muin Abdulmelik

Yemen Başbakanı Muin Abdulmelik, bölünme ilkesini değil, kurulması için istişarelerin devam ettiği yetkinlikler hükümeti ile ortaklık ilkesinin benimsenmesi gerektiğine dikkati çekti. Abdulmelik, Husi milisler karşısında cephelerin kararlılığını güçlendirmenin en önemli öncelik olduğunu ifade etti.
Abdulmelik’in ifadeleriyle eş zamanlı olarak Cumhurbaşkanı Abdurabbu Mansur Hadi, periyodik tıbbi muayeneleri için ABD’de bulunduğu 3 haftanın ardından Riyad’daki ikametgahına geri döndü.
Yemenlilerin ilerleyen günlerde  yeni bir hükümetin kurulmasını bekledikleri bir zamanda hükümeti kurmakla görevli Abdulmelik, siyasi partiler ve güçlerle çalışma programlarında yer alan öncelikler hususunda istişarelerini tamamladı.
Resmi kaynaklar, Hükümetin salı günü Muin Abdulmelik başkanlığındaki toplantısında, Riyad Anlaşması’nın uygulanmasını hızlandırmayı amaçlayan mekanizmanın hızlandırılmasının yanı sıra askeri, siyasi, hizmet ve sağlık alanındaki gelişmelerle ilgili çok sayıda meselenin ele alındığını açıkladı.
Yemen’de yayın yapan SABA haber ajansının aktardığına göre Abdulmelik, başta el-Beyda, Sirvah ve diğer şehirler olmak üzere özellikle de askeri ve saha koşulları açısından gelişmeler hakkında üyelere kapsamlı bir brifing verdi. Yetkili, cephelerin kararlılığını güçlendirmenin bir öncelik olduğunu ve hükümetin her yönüyle mümkün olan her türlü desteği sağlayacağını vurguladı.
Husilerin devam eden tırmanışına rağmen Birleşmiş Milletler’in (BM) barış sağlama hamleleriyle ilgili olarak Abdulmelik, uluslararası toplumun Husilerin askeri olarak tırmanması konusundaki net tutumunun önemine dikkati çekti.
Yeni hükümeti oluşturmak için devam eden istişarelerin sonuçları, siyasi güçlerin ve bileşenlerin önceliklerinin belirlenmesi, mutabakata ilişkin olumlu tavırlar ve bir sonraki adımlarla ilgili olarak Yemen Başbakanı, yeni hükümetin bölünme ilkesini değil, kurulması için istişarelerin devam ettiği uzmanlar hükümeti ile ortaklık ilkesini benimsemesi gerektiğini vurguladı.
Abdulmelik, “Tüm siyasi, askeri ve güvenlik yönleriyle entegre bir sistem olarak Riyad Anlaşması’nın uygulanmasını hızlandıracak bir mekanizmanın uygulanması; ekonomik zorluklar, para biriminin düşüşünün durdurulması, devletin restorasyonunun tamamlanması ve Husi darbesinin sona ermesi başta olmak üzere mevcut zorlukların üstesinden gelmek için son derece önemlidir” açıklamasında bulundu.
Söz konusu toplantıda Savunma Bakanı Muhammed el-Makdişi, sahadaki gelişmeler ve savaş cephelerindeki askeri koşullara ilişkin açıklama yaptı. Ulusal ordu ve Halk Direnişi güçlerinin ve kabile liderlerinin, özellikle de Cevf, el-Beyda, Nihm ve Sirvah cephelerinde olmak üzere Husilere karşı yapılan savaşlarda meşruiyeti destekleyen koalisyonun da desteğiyle mücadele verdiğini ifade etti.
Resmi kaynaklara göre Makdişi, Yemen silahlı kuvvetlerinin darbe sona erene kadar savaşmaya devam edeceğini vurguladı. Kaynaklar, yetkilinin ordunun, direnişin ve kabile liderlerinin fedakarlıklarına ve koalisyonun desteğine övgüde bulunduğunu söyledi.
Toplantıda, Yemen ve Arapların kader savaşında cepheleri desteklemenin öncelik olacağı ve her şeyden önce Cumhurbaşkanının rehberliğinde olacağı aktarıldı. Aynı şekilde savaşçıların koşullarının, yaralananlar ve ölenlerin ailelerinin barınmasının, koşullar veya zorluklar ne olursa olsun hükümetin özel ilgisine tabi olmaya devam edeceğini açıkladı.
Öte yandan Dışişleri Bakanı Muhammed el-Hadrami, Husilerin BM Temsilcisi tarafından daha önce uzlaşı sağlanan mekanizmayı ihlal etmesine rağmen, petrolün Hudeyde limanından gelişini kolaylaştırmak için sunulan girişimlerin yanı sıra, barış sağlamak için uluslararası adımlar ve BM Temsilcisinin sunduğu ‘ortak bildiriye’ dair hükümet tarafından ortaya koyulan değişiklikler hakkında bir rapor sundu.
Hadrami, ‘tüm gelirlerinin Husi milislere ait olmayan yeni bir özel hesaba yatırılması veya BM’nin bu gelirlerin korunmasını garanti ettiği belirli bir mekanizma aracılığıyla’ tüm gemilerin limana girişi de dahil, yeni girişimlerde yer alan noktalara değindi.
Öte yandan hükümet toplantısında Hadrami, meşruiyetinin bu uluslararası çabaları desteklemeye yönelik sağlam duruşuna dair hırsını ve üzerinde anlaşmaya varılan üç şartname uyarınca kalıcı, adil ve kapsamlı bir barış tesis etme arzusunu yineledi. Muhammed el-Hadrami, “Darbeci milislerin reddinin ve uzlaşmazlığının devam etmesi, tırmanış ısrarı, Yemenlilere karşı kan, acı ve ıstırap ticaretini sürdürme ısrarı; liderlerinin Körfez’i, Arap bölgesini ve tüm dünyayı hedef alan yıkıcı projelerinin gölgesinde İran’ın bir aracı olduklarını bir kez daha gösteriyor” dedi.



Meclis Başkanı'nın ‘Irak'ın kimliği’ konusundaki açıklamaları siyasi krize yol açtı

 Irak Temsilciler Meclisi Başkanı Mahmud el-Meşhedani (Irak Temsilciler Meclisi internet sitesi)
Irak Temsilciler Meclisi Başkanı Mahmud el-Meşhedani (Irak Temsilciler Meclisi internet sitesi)
TT

Meclis Başkanı'nın ‘Irak'ın kimliği’ konusundaki açıklamaları siyasi krize yol açtı

 Irak Temsilciler Meclisi Başkanı Mahmud el-Meşhedani (Irak Temsilciler Meclisi internet sitesi)
Irak Temsilciler Meclisi Başkanı Mahmud el-Meşhedani (Irak Temsilciler Meclisi internet sitesi)

Irak Temsilciler Meclisi Başkanı Mahmud el-Meşhedani'nin açıklamaları, yardımcısı Muhsin el-Mendelavi ile yaşadığı tartışmanın ardından siyasi krize yol açarak dün yapılması planlanan oturumun ertelenmesine neden oldu.

El-Meşhedani, ‘Irak'ın kimliği’ olarak tanımladığı şeyin anayasa metninde belirtildiği gibi ‘Arap Birliği'nin kurucu üyesi’ olmakla ilişkilendirilmesini kınamış ve açıklamasında ‘bu kimliğin binlerce yıl öncesine dayandığını’ belirtmişti.

Söz konusu kimliğin bu bağlantıyla nitelendirilmesine ilişkin bir soruya cevaben el-Meşhedani, bu bağlantıyı tamamen uygunsuz bularak ‘saçma’ kelimesini kullandı ve siyasi bir krize yol açtı.

Oturumun ertelenmesine, yapılmaması konusunda ısrar etmesine ve açıklamalarını geri çekmemesine rağmen el-Meşhedani bugün X platformunda “Gerçek bir sınav anında Sünni bloklar başkan etrafında kenetleniyor” diye yazdı ve meclis başkanına destek vermek için parlamento merkezinde toplanan Sünni milletvekillerine atıfta bulundu.

Irak'ın siyasi geleneğine göre meclis başkanlığı Sünni güçlerin elindeyken, Kürtler cumhurbaşkanlığı, Şiiler ise başbakanlık koltuğuna oturuyor.

Başbakan Muhammed Şiya es-Sudani'nin liderliğindeki İnşa ve Kalkınma Bloğu, yardımcısıyla patlak veren krizi kontrol altına almak amacıyla Sünni kampı dışından el-Meşhedani'ye desteğini açıklayan ilk siyasi bloklardan biri oldu.

İnşa ve Kalkınma Bloğu Sözcüsü Firas el-Meslemavi yaptığı basın açıklamasında, “Cabbar el-Kenani, Muhammed es-Sayhud, Kazım et-Tuki ve Murtaza es-Saadi'nin de aralarında bulunduğu 5 milletvekilinden oluşan blok liderliği, oturumu etkileyen sözlü tartışmalarla ilgili olarak parlamento içinde yaşananların koşullarını belirlemek üzere Temsilciler Meclisi Başkanlığı ile kapalı bir toplantı gerçekleştirdi” dedi.

El-Meslemavi, “Yaşananlar, meclis başkanlığının toplu olarak sorumlu olduğu bir emsal teşkil ediyor. Çünkü en yüksek yasama otoritesi olan yasama kurumunun başkanlığını ve üyelerini düzenleyen usul kuralları ve Temsilciler Meclisi yasası vardır. Bu nedenle bir blok olarak çözümlerle birlikteyiz ve oturumları düzenlemek ve önemli yasaları geçirmek için uygun yolları destekliyoruz” ifadelerini kullandı.

Sudani liderliğindeki İnşa ve Kalkınma Bloğu’nun el-Meşhedani ve yardımcılarıyla görüşmesi, parlamentodaki Sünni blokların el-Meşhedani'yi destekleyici bir tutum sergilemek üzere bir araya gelmesinin ardından gerçekleşti.

 Irak Başbakanı Muhammed Şiya es-Sudani ile Temsilciler Meclisi Başkanı Mahmud el-Meşhedani arasında Bağdat'ta gerçekleşen bir görüşmeden (hükümet medyası)Irak Başbakanı Muhammed Şiya es-Sudani ile Temsilciler Meclisi Başkanı Mahmud el-Meşhedani arasında Bağdat'ta gerçekleşen bir görüşmeden (hükümet medyası)

Yanlış anlama

Sünni bir siyasetçiye göre, ‘el-Meşhedani'nin açıklamaları herhangi bir belirsizlik içermiyor, ancak Şii güçlerin yardımcısını bu yöne iten kasıtlı bir iradesi olduğu anlaşılıyor’.

Adının açıklanmaması kaydıyla Şarku'l Avsat'a konuşan Sünni siyasetçi, “El-Meşhedani ile pek çok konuda aynı fikirde olmasam da, Irak'ın kimliği ve anayasal olarak Arap Birliği üyeliğiyle ilişkilendirilmesi konusunda söyledikleri doğru. Hatalı olan Irak anayasasını hazırlayan taraftır” dedi.

Söz konusu tartışma, Temsilciler Meclisi Başkan Yardımcısı Muhsin el-Mendelavi’nin el-Meşhedani'yi telefonla arayarak “Irak'a hakaret ettin” demesiyle başladı.

Telefon görüşmesiyle yetinmeyen el-Mendelavi tartışmayı sürdürmek üzere el-Meşhedani'nin ofisine gitti ve ‘Irak'ın kimliği’ hakkındaki açıklamalarına itiraz etti. El-Meşhedani ise “Irak, Arap Birliği kurumundan daha büyüktür, 7 bin yıllıktır ve kimliğini onlarca yıllık bir kurumdan alması makul değildir” şeklinde yanıt verdi.

El-Meşhedani'nin Arap Birliği'ne ilişkin açıklamaları, meclis başkanlığı ile ilişkilerde bardağı taşıran son damla gibi görünse de el-Meşhedani televizyonda yaptığı açıklamalarda, Irak'ta önümüzdeki ay gösteriler düzenleneceğini ve bir güvenlik sorunu yaşanması halinde ‘acil durum hükümetine’ gidilebileceğini söylemek gibi başka önemli konuları da gündeme getirdi. ABD'nin Halk Seferberlik Güçleri (Haşdi Şabi) ile ilgili olarak tüm siyasi liderlere mesaj gönderdiğini de doğrulayan el-Meşhedani, ABD'nin yaklaşımının Halk Seferberlik Güçleri’ni yapılandırmak değil, güvenlik güçlerine entegre etmek olduğunu belirtti.

‘Boşluğu doldurmak’

Araştırmacı Yahya el-Kubeysi Şarku’l Avsat'a yaptığı açıklamada şöyle dedi: “Devlet içindeki Sünni temsiliyeti sadece bir boşluğu dolduruyor, çünkü bu boşluğu Şii siyasi aktörler yönlendiriyor.”

El-Kubeysi'ye göre bu durum, Federal Yüksek Mahkeme'nin Irak Temsilciler Meclisi eski Başkanı Muhammed el-Halbusi'yi görevinden alma ve parlamentodan ihraç etme kararına kadar uzanıyor.

El-Kubeysi, “Bu karar anayasal ya da yasal bir argümana dayanmıyordu; daha ziyade siyasi bir karardı. Federal Yüksek Mahkeme de bu kararı almak için bir araçtı” ifadelerini kullandı.

Araştırmacı Seyf es-Saadi'ye göre ‘Temsilciler Meclisi'nin krizi 61. madde ve fıkralarında öngörülen yasama sürecinden sapması ve siyasi bloklar ile liderlerinin meclisin genel gidişatını kontrol etmesidir. Tüm sorumluluk meclis başkanlığına atfedilemez; aksine Temsilciler Meclisi Başkanı’nın sorumluluğu milletvekillerinin sorumluluğunu tamamlayıcı niteliktedir. Milletvekillerinin çoğu kendi bloklarının direktiflerini takip etmekte ve başkanlarının kararlarına uymamakta, bu da parlamento içinde tıkanıklığa yol açmaktadır.’

Es-Saadi Şarku’l Avsat'a verdiği demeçte, ‘beşinci parlamento döneminin sona erdiğini ve halen yürütme makamının performansını denetleyecek anayasal bir dayanaktan yoksun olduğunu’ ifade etti.