عربي English Türkçe اردو فارسى
Logo
Son Haberler
TEKNOLOJİ

Hubble, komşu Andromeda Galaksisi'nde çığır açıcı bir keşfe imza attı

Işık hızına yüzde 90 oranında yakın hızla seyahat edilse bile en yakın galaksi Andromeda’ya ulaşmak 1 milyon yıl sürüyor (NASA, ESA, J. DePasquale, E. Wheatley (STScI), Z. Levay)
Işık hızına yüzde 90 oranında yakın hızla seyahat edilse bile en yakın galaksi Andromeda’ya ulaşmak 1 milyon yıl sürüyor (NASA, ESA, J. DePasquale, E. Wheatley (STScI), Z. Levay)
    İstanbul/Şarku'l Avsat
TT
TT

Hubble, komşu Andromeda Galaksisi'nde çığır açıcı bir keşfe imza attı

Işık hızına yüzde 90 oranında yakın hızla seyahat edilse bile en yakın galaksi Andromeda’ya ulaşmak 1 milyon yıl sürüyor (NASA, ESA, J. DePasquale, E. Wheatley (STScI), Z. Levay)
Işık hızına yüzde 90 oranında yakın hızla seyahat edilse bile en yakın galaksi Andromeda’ya ulaşmak 1 milyon yıl sürüyor (NASA, ESA, J. DePasquale, E. Wheatley (STScI), Z. Levay)

Hubble Uzay Teleskobu'nun yeni gözlemleri sayesinde galaktik halelerin bilim insanlarının düşündüğünden daha büyük ve daha karmaşık olduğu ortaya çıktı.
Samanyolu'nan en yakın galaksi olan Andromeda'nın halesini haritalandırmak için bakışını bu galaksinin ötesindeki kuasarlara çevirdi.
M31 adıyla da bilinen Andromeda galaksisi barındırdığı yaklaşık 1 trilyon yıldızla Samanyolu'yla aynı boyutta bir sarmal galaksi.
Komşu galaksimiz Dünya'dan sadece 2 buçuk milyon ışık yılı uzakta olduğundan Hubble galaksiyi ayrıntılı şekilde inceleyebildi.
ABD Ulusal Uzay ve Havacılık Dairesi'nin (NASA) açıklamasında sözlerine yer verilen Indiana'daki Notre Dame Üniversitesi'nden astrofizikçi Nicolas Lehner, "Bu gerçekten özgün bir deney çünkü Andromeda'nın halesi hakkında sadece bir, iki görüş hattından değil 40'ın üzerinde görüş hattından elde edilmiş bilgilerimiz var. Bu, Samanyolu dışındaki bir galaksinin halesinin karmaşıklığını yakalamada çığır açıcı" dedi.
Bu görüş hatları Andromeda'nın merkezinin ötesindeki aktif kara delikler sayesinde var oluyor. Kuasarlar kara deliklerden güç alan aktif galaksilerin parlak çekirdeklerini oluşturuyor. Yoğun mikarda ışık üreten bu cisimler bilim insanlarının halenin bu ışığın bir kısmını nasıl emdiğini incelemesine olanak sağlıyor ve halenin kendisi hakkında bilgi sağlıyor. Hubble da Andromeda'nın ötesindeki 43 farklı kuasarın ışığını ultraviyole ışığı yakalayabilen kamerasıyla incleyerek karbon, silikon ve oksijen yüklü gaz kütlesini haritalandırdı.
Andormeda'nın halesi iki farklı katmandan oluşuyor
Bulguları 27 Ağustos'ta Astrophysical Journal adlı hakemli dergide yayımlanan çalışmada araştırmacılar, Andromeda'nın halesinin uzayda beklenenden çok daha uzağa, 1,3 milyon ışık yılı hatta bazı noktalarda 2 milyon ışık yılı uzaklığa kadar uzandığını keşfetti. Dahası bu hale, Samanyolu ve Andromeda arasındaki mesafenin yarısından fazla bir alanı kapsıyor, bu da iki galaksinin halelerinin birbiriyle karıştığı fikrini ortaya atıyor.
Yeni araştırma ayrıca Andromeda'nın halesinin beklenenden daha karmaşık olduğunu ve iki farklı katmandan oluştuğunu da ortaya koydu.
Lehner "İçteki kısmın yaklaşık yarım milyon ışık yılı uzaklığa ulaştığını ve daha karmaşık ve dinamik olduğunu bulduk. Dış kısımsa daha sıcak ve sakin" dedi.
 
Independent Türkçe, Space.com

Daha fazlasını oku

 
 
TEKNOLOJİ

Şempanzeler bilim insanlarını şoke etti: Robotlar esneme bulaştırdı

(Reuters)
(Reuters)
TT
TT

Şempanzeler bilim insanlarını şoke etti: Robotlar esneme bulaştırdı

(Reuters)
(Reuters)

Vishwam Sankaran Bilim ve Teknoloji Muhabiri 

Şempanzelerin insan yüz ifadelerini taklit eden bir android robottan esneme "kapabildiğini" öne süren yeni araştırma, bu davranışın evrimsel kökenleri hakkında daha fazla soru işareti yaratıyor.

Esnemenin dikkat değişiklikleri, vücut ısısının düzenlenmesi ve dinlenmeyle uyarılma arasındaki geçişle ilişkili olduğu biliniyor.

Bulaşıcı esnemeyse, bir hayvanın başka birinin aynı davranışı sergilediğini gördükten sonra esnediği tuhaf bir davranış.

Bu davranışın bulaşıcı yönü, empati ve taklit gibi bazı sosyal etkileşim unsurlarıyla ilişkilendiriliyor.

Bugüne kadar memelilerde ve bazı balıklarda gözlemlenen bulaşıcı esnemenin evrimsel kökenleri hâlâ bilinmiyor.

Bilim insanları bu davranışın insanlarda, şempanzelerde ve köpeklerde yavaş yavaş ortaya çıktığını, insanlarda yaklaşık 4 ve şempanzelerde 5 yaşında, köpeklerdeyse yaklaşık 7 ayda belirginleştiğini söylüyor.

Görsel kaldırıldı.
Şempanzelerin esneme ve uzanma davranışları sergiledikleri örnekler (RMJM/Aline Sardin-Damasso/Mona)


Perşembe günü hakemli dergi Nature'da yayımlanan yeni bir araştırma, şempanzelerin bir android robotun esnemesine tepki olarak hem esneme hem de uzanma davranışı sergilediğini ortaya koydu.

Bulgular, başka bir bireyin esnemesini gözlemlemenin şempanzelerde otomatik bir tepkiyi tetiklemekten ziyade, dinlenme işareti işlevi görebileceğini düşündürüyor.

Bilim insanları çalışmada yüz ifadelerini taklit edebilen bir android kafa kullanarak 10 ila 33 yaşındaki 14 yetişkin şempanzenin tepkilerini test etti.

Android kafada esneme gibi yüz ifadelerini oluşturan kas görevi gören 33 adet dönme motoru vardı ve her ifade 10 saniye sürüyordu.

Çalışmadaki şempanzeler, androidin esneme, ağzını açma ve nötr yüz ifadeleri sergilediği 15 dakikalık 4 seansa sokuldu.

Bilim insanları bu seansları kamerayla kaydetti ve her şempanzenin tepki verme derecesiyle uzanarak geçirdiği süre puanlandı.
 

Görsel kaldırıldı.Android kafa ağzını açma ve esneme davranışı sergiliyor (Aline Sardin-Damasso/Mona)


14 şempanzeden 8'inin, androidin "esneme" ifadesine tepki olarak esnediği saptandı.

Araştırmacılar şöyle yazıyor: 

Sonuçlar, yetişkin şempanzelerin bireyler arası esneme bulaşıcılığını değişen derecelerde sergilediğini gösterdi: En yüksek bulaşıcılık, android ağzını tamamen açtığında meydana geldi, ağzı kısmen açık olduğunda tepki azaldı ve androidin ağzı kapalıyken bulaşma görülmedi.

8 şempanze de esneme karşısında uzandı ve bazıları uzanmadan önce yatak malzemesi topladı.

Bilim insanları, "Şempanzeler, androidin esnemesini izlerken yatak malzemesi toplamak, yuva yapmak ve uzanmak gibi uyku haliyle ilişkili davranışlar sergiledi" diye yazıyor.

Araştırmacılara göre bulgular, cansız bir model kaynaklı bulaşıcı esnemenin ilk örneğini sunuyor gibi görünüyor.

Bilim insanları bu sonuçların, primatların bulaşıcı davranışlara yatkınlığına daha fazla ışık tuttuğunu söylese de burada tam olarak hangi biyolojik mekanizmaların rol oynadığının belirsizliğini koruduğunu ekliyor.

Araştırmacılar, gelecekteki çalışmaların robotların gerçekleştirdiği diğer eylemlerin de hayvanlar için bulaşıcı olup olmadığını ortaya çıkarmasını umuyor.


 Independent Türkçe, independent.co.uk/news