Arap Birliği, Barış Girişimi’ne bağlılığını sürdürüyor

Arap Birliği Genel Sekreteri Ahmed Ebu Gayt dün Arap dışişleri bakanları ile bir video konferans gerçekleştirdi. (Arap Birliği)
Arap Birliği Genel Sekreteri Ahmed Ebu Gayt dün Arap dışişleri bakanları ile bir video konferans gerçekleştirdi. (Arap Birliği)
TT

Arap Birliği, Barış Girişimi’ne bağlılığını sürdürüyor

Arap Birliği Genel Sekreteri Ahmed Ebu Gayt dün Arap dışişleri bakanları ile bir video konferans gerçekleştirdi. (Arap Birliği)
Arap Birliği Genel Sekreteri Ahmed Ebu Gayt dün Arap dışişleri bakanları ile bir video konferans gerçekleştirdi. (Arap Birliği)

Arap dışişleri bakanları, dün gerçekleştirdikleri video konferans toplantısında “değişmeyen sabitlerden biri” olarak niteledikleri Arap Barış Girişimi’ne bağlılığını yineledi. Görüşmede Araplarla ilgili konulara yönelik dış müdahaleler kınandı.
Dışişleri bakanlığı, başkanlığını Filistin’in yaptığı toplantı sırasında Filistin meselesindeki gelişmeleri kapsamlı bir çerçevede ele aldı. Arap Birliği Genel Sekreter Yardımcısı Hüsam Zeki, toplantıyla ilgili açıklamasında şunları söyledi:
“Filistin meselesindeki gelişmelerle ilgili diyalog kapsamlıydı. Ancak Filistin tarafının Birleşik Arap Emirlikleri (BAE), ABD ve İsrail arasındaki üçlü bildiriyle ilgili önerdiği karar taslağı üzerinde fikir birliğine varılmadı.”
Zeki, söz konusu toplantının sona ermesi ardından düzenlediği basın toplantısında ayrıca “Filistin önerisine karşılık değişiklikler gerçekleştirildi. Filistin tarafının bazı talepleri oldu, kusurlu bulunması dolayısıyla kararı vermemeyi tercih etti” ifadelerini kullandı.
Filistin Haber Ajansı WAFA’nın haberine göre Filistin Dışişleri Bakanı Riyad el-Maliki, Arap dışişleri bakanlarının katıldığı toplantıda yaptığı konuşmada “BAE, Arap Barış Girişimi'ni ihlal etmesine ve Arap zirvelerinde verilen kararlara rağmen, normalleşme kararı yolunda ilerliyor” diyerek bu adımların reddedilmesi çağrısında bulundu.
Mısır Dışişleri Bakanı Samih Şukri ise “Türkiye’ye yönelik olarak Arap ülkeleri arasında kurulacak daha fazla koordinasyon yoluyla tek ve kararlı bir Arap politikası üretimine ihtiyaç var” dedi.
Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Ahmed Hafız’ın aktardığına göre Bakan Şukri, Türkiye’nin Arap ülkelerindeki adımlarının Arap ulusal güvenliğine yönelik tehdit olduğunu iddia etti. Libya’da imzalanan mutabakatlara dikkat çekti.
Arap Birliği Genel Sekreteri Ahmed Ebu Gayt da toplantı öncesi yaptığı açıklamada şunları söyledi:
“Filistin meselesi, Arapların üzerinde fikir birliğine vardığı bir konudur ve inşallah öyle de kalacaktır. Arap Barış Girişimi'nde yer alan ve 2002’deki Arap zirvesinde benimsenen barış planı, Araplar ve İsrail arasında kalıcı, adil ve kapsamlı bir barışa ulaşma yolunda esas plan ve Arapların üzerine anlaştığı başlangıç noktası olma özelliğini sürdürmektedir. Her ülkenin dış politikasını kendi tasavvuruyla yönetme egemenliği hakkı, tartışılmaz bir haktır ve bu meclisin de saygı duyduğu bir husustur. Aynı zamanda oybirliğiyle varılan siyasi değişkenleri veya egemen kararları etkilemeyen sabiteleri de vurguluyoruz.”
Hüsam Zeki de şu açıklamalarda bulundu:
“Yüzyılın Anlaşması’nın reddi ve iki devletli çözüme bağlılık, değişmeyen tutumlardır. Arap Barış Girişimi ile ilgili olarak bu kavramlardan sapıldığına rastlamadık.”
BAE Dışişlerinden Sorumlu Devlet Bakanı Enver Karkaş’ın ciddi diyalog ve karşılıklı saygı bağlamında ülkesinin vizyonunu açıkladığına işaret eden Zeki “Bu konuda entegre bir karara varmak belki de daha uzun zaman alacaktır. Gelecekte fikir birliğine varacağımızı umuyoruz” dedi.
Toplantıda Arap Birliği meclisi, “üye devletleri Türkiye’ye yönelik taleplerde bulunmaya davet etme” kararı aldı.
Katar, Somali ve Cibuti tarafları ise karar ilişkin çekimser kaldı. Arap dışişleri bakanları, İran’ın müdahaleleri hakkında da açıklamalarda bulundu.
İran yapımı silahlar kullanılarak petrol tesislerine (Aramco şirketi) yapılan terör saldırılarını en ciddi şekillerde kınadıklarını, söz konusu sabotajlardan İran rejimini sorumlu tutan Birleşmiş Milletler (BM) raporunu memnuniyetle karşıladıklarını bildirdiler.
Kararların dış müdahaleler nedeniyle yaşanan ciddi sıkıntıları yansıttığını belirten Hüsam Zeki, bunlarla Arap çıkarları pahasına fayda sağlanmasının hedeflendiğini bildirdi.
Zeki, Libya krizine ilişkin de şunları söyledi:
“Taraflar arasında gittikçe hızlanan ve artan bir anlaşmaya şahit oluyoruz. Nitekim Libya meselesinde temkinli bir iyimserlikler mevcut. Yeni çabalar belki de iyi haberleri de beraberinde getirecek. Açıkçası Libya dosyasında çaba gösterilmesi gerekiyor.”



Libya'daki ‘Rus nüfuzu’ ABD Özel Temsilcisi’nin güney ziyaretini gölgede bıraktı

ABD Libya Büyükelçiliği heyetinin Sebha'yı ziyaretinden (ABD Libya Büyükelçiliği’nin X hesabı)
ABD Libya Büyükelçiliği heyetinin Sebha'yı ziyaretinden (ABD Libya Büyükelçiliği’nin X hesabı)
TT

Libya'daki ‘Rus nüfuzu’ ABD Özel Temsilcisi’nin güney ziyaretini gölgede bıraktı

ABD Libya Büyükelçiliği heyetinin Sebha'yı ziyaretinden (ABD Libya Büyükelçiliği’nin X hesabı)
ABD Libya Büyükelçiliği heyetinin Sebha'yı ziyaretinden (ABD Libya Büyükelçiliği’nin X hesabı)

Libya'daki ‘Rus nüfuzu’, Libyalı analistlerin ABD Özel Temsilcisi Richard Norland'ın Libya'nın güneyine yaptığı benzeri görülmemiş ziyaretin sonuçlarına ilişkin değerlendirmelerini gölgede bıraktı.

Norland'ın bu hafta başında güneydeki Sebha kentinde Mareşal Halife Hafter'in oğlu Saddam Hafter ile yaptığı görüşmelerin ayrıntıları yeterince açıklanmadı. Ancak gözlemciler Norland'ın Sebha'ya yaptığı ziyaretin ‘sembolik’ olduğunu bildirdi. Derne Üniversitesi'nde siyaset bilimi profesörü olan Yusuf el-Farisi, söz konusu ziyaretin ‘önceki güvensizlik dalgalarının ardından istikrarlı güvenlik koşulları ışığında bir ABD yetkilisinin güney kentine yaptığı ilk ziyaret’ olduğunu belirtti.

cdvfg
ABD'nin Libya Özel Temsilcisi Richard Norland, Sebha ziyareti sırasında gerçekleşen görüşmede konuşurken (ABD Libya Büyükelçiliği’nin X hesabı)

Johns Hopkins Üniversitesi Dış Politika Enstitüsü üyesi Hafız el-Guveyl'e göre, Libya'ya yönelik on yıllık stratejik planın ve Rus nüfuzunu sınırlama girişimlerinin gölgeleri, ABD Özel Temsilcisi’nin Güney Libya ziyaretinde de kendisini gösterdi. El-Guveyl'e göre Rusya'nın Libya'nın güneyindeki nüfuzunu arttırması, ABD'nin kırılgan bölgelere yönelik stratejisinden ve Norland'ın ziyaretinden daha uzak değil. Bu noktada, geçtiğimiz mart ayından bu yana Rus askeri kargo uçaklarının ülkenin güneyinde yer alan Brak eş-Şati Üssü’ne yönelik birden fazla hava ikmalinden söz eden sızıntıların ortaya çıktığını da belirtmek gerekir.

Xujık8
Libya Ulusal Birlik Hükümeti (UBH) Başbakanı Abdulhamid ed-Dibeybe ile CIA Direktörü William Burns arasında Trablus'ta daha önce yapılan bir görüşmeden (UBH)

İki yıldan kısa bir süre önce Biden yönetimi, ‘Çatışmayı Önlemek ve İstikrarı Teşvik Etmek için ABD Stratejisi - Libya için On Yıllık Stratejik Plan’ olarak bilinen planı başlattı. Bu plan, diğer hususların yanı sıra, Libya'nın tarihsel olarak marjinalleştirilmiş güneyini ulusal yapılara entegre etmeyi, daha geniş bir birleşmeye yol açmayı ve güney sınırını güvence altına almayı amaçlıyor.

Norland, Hafter'le görüştükten sonra Libya'nın güneyinin istikrara kavuşturulması, Libya'nın egemenliğinin korunması ve bölünmelerin aşılmasında oynadığı hayati rol hakkında genel bir konuşma yapmakla yetindi. Trablus Üniversitesi’nde siyaset bilimi profesörü olan Dr. Ahmed el-Atraş'a göre söz konusu ziyaret Moskova'nın nüfuz mücadelesi ve Rusya'nın bölgedeki genişlemesini keşfetme bağlamının ötesine geçemeyebilir.

Diğer yandan Norland’ın Libya'nın güvenlik kurumlarını birleştirme çabalarını ülkenin dört bir yanından Libyalı askeri liderlerle ilişki kurarak desteklemekten bahsetmesi de dikkat çekiyor. El-Atraş Şarku’l Avsat'a yaptığı açıklamada, bu ziyaretin gerçekleri gizlemek için yapıldığını belirtti. El-Atraş’a göre bu ziyaret öncelikle Moskova'yı hedef alıyor ve ülkenin batısından sorumlu İçişleri Bakanı İmad et-Trablusi ile Saddam arasında daha önce yapılan ve tek taraflı bir eylem olan görüşmeye dayanan vizyonları önemsizleştiriyor.

 sc
Rusya Savunma Bakanı Yardımcısı ve Rus hükümetinden üst düzey bir heyetin daha önce Bingazi'ye yaptığı ziyaretten (Şarku’l Avsat)

Öte yandan bir grup analist, Çin'in Libya'daki faaliyetlerinin genişlemesine ilişkin ABD'nin güçlü endişelerinden bahsetti. Siyasi analist İzzeddin Akil'e göre güney Libya, Çin İpek Yolu'nun kesilmesinde önemli bir istasyon olabilir ve aynı zamanda Afrika'da Çinlileri rahatsız etmek ve onlara karşı koymak için bir üs olarak kullanılabilir.

Akil, Washington yönetiminin Trablus Büyükelçisi olarak atanması planlanan Amerikalı diplomat Jennifer Gavito'nun brifinginde Çin hakkında söylenenleri esas aldı.

Gavito geçtiğimiz haziran ayında Senato Dış İlişkiler Komitesi önünde yaptığı açıklamada, Çin'le bağlantılı şirketlerin Libya'da bilgi ve iletişim teknolojileri sektöründe gösterdikleri derin başarılar konusunda uyarıda bulundu.

Infra Global Partners Vakfı danışmanı Jonathan Bass, Pekin'in Mareşal Halife Hafter'e verdiği desteğe işaret ederek, Çin'in daha önce eski Libya Başbakanı Fethi Başağa döneminde çok cazip koşullarla ülkenin güneyinde Libya altını çıkarma hakkını elde ettiğini söyledi.

Sahel bölgesinin son iki yılda Fransa'ya sadık bazı yerleşik rejimlerin devrilmesine tanık olması ve Rusya'nın yeni rejimlerin müttefiki olarak bölgeye müdahil olması da dikkat çekiyor.

Norland'ın Sebha'yı ziyaretinden bir gün sonra Rusya'nın Libya Büyükelçisi Aydar Aganin'in Rus askeri kamyonu Ural'ın direksiyonuna geçmesi ve Ural’ın Libya pazarına girişini kutlaması da önemli bir noktaydı.