Mısır, Türkiye ile yakınlaşmanın Arap Dörtlüsü ile iş birliğine bağlı olduğunu duyurdu

Mısır, Türkiye ile yakınlaşmanın Arap Dörtlüsü ile iş birliğine bağlı olduğunu duyurdu
TT

Mısır, Türkiye ile yakınlaşmanın Arap Dörtlüsü ile iş birliğine bağlı olduğunu duyurdu

Mısır, Türkiye ile yakınlaşmanın Arap Dörtlüsü ile iş birliğine bağlı olduğunu duyurdu

Mısır'dan dün yapılan açıklamada siyasi ilişkileri iyileştirmek amacıyla gizli ve açık düzeyde iletişim kanalları açmak için Türkiye’den çağrı yapıldığı bildirildi. Kahire yönetimi, bu yönde atacağı adımları tek başına değil "Terörle mücadele çağrısı yapan Arap Dörtlüsü ülkeleriyle koordinasyon yoluyla” gerçekleşebileceğini vurguladı. Mısır, Türkiye'nin siyasi ilişkilerde iyileşmenin önünü açacak, iki ülke arasında deniz yetki alanları konusunda bir anlaşma imzalama çağrısına yönelik yaptığı açıklamada iki taraf arasındaki temasların "bilinen iletişim unsurlarının ötesine geçmediğini” aktardı. Bu temasların bir ilerleme veya karşıt bir durumunu yansıtmadığını belirtti.
Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu geçen çarşamba akşamı katıldığı bir televizyon programında yaptığı açıklamada, Türkiye’nin geçen yıl Libya’da Ulusal Mutabakat Hükümeti ile imzaladığı mutabakat zaptı gibi Mısır ile de deniz yetki alanlarının sınırlandırılmasına ilişkin bir anlaşma imzalamak için çalıştığını söyledi. Ancak Çavuşoğlu, “Mısır ile anlaşma yapabilmemiz için siyasi ilişkilerimizin iyi olması lazım” dedi.
Çavuşoğlu açıklamasında "iki ülke istihbarat örgütlerinin görüştüğüne ve ikili ilişkilerin geliştiğine" işaret etti. Ancak Mısır’dan isminin açıklanmasını istemeyen bir kaynak dün Şarku’l Avsat’a yaptığı açıklamada şunları aktardı:
“İki taraf arasında, geleneksel iletişim olarak bilinen olağan kanallar aracılığıyla gerçekleşen görüşmeler dışında Türkiye’den taraflarla bir iletişim söz konusu değil.”
Dışişleri Bakanı’nın Mısır ile Türkiye arasında iletişim kanallarının varlığına dair sözleri ilk değildi. Daha önce bir dizi Türk yetkili tarafından benzer açıklamalar birçok kez dile getirildi ve ilişkilerin geliştirilmesi için çağrılar yapıldı. Ancak bu durum Kahire'de benzer bir yankıya sebep olmadı.
Mısırlı kaynak ayrıca "Türkiye’nin yüksek istihbarat düzeyinde iletişim kanalları açma çağrıları ile sahada olup bitenler arasında bazı karışıklıklar var" dedi. Söz konusu kaynak ülkesinin, terörle mücadele çağrısı yapan Arap Dörtlüsü’nün (Suudi Arabistan, BAE, Bahreyn ve Mısır) sistemi içinde iş birliğini güçlendirmeye devam etmesinin mümkün olduğunu belirttiği açıklamasını şöyle sürdürdü:
“Türkiye her zaman Mısır ile gizli düzeyde bile olsa iletişim kanalları açma çağrısında bulundu. Ancak Mısır bu dosyada ve Katar dosyalarında  Suudi Arabistan, BAE ve Bahreyn ile iş birliği ve koordinasyon çerçevesinde çalışıyor. Asla kendi başına hareket etmiyor.”
Mısır Dışişleri Bakanı Samih Şukri geçen pazar günü yaptığı açıklamada,  Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın Danışmanı Yasin Aktay'ın yaptığı "olumlu" açıklamalara karşılık verdi. "Eylemleri, konuşmaları ve açıklamaları gözlemliyoruz. Ancak söylenenler politikalarla bağdaşmıyorsa bir önemi yok" dedi.
Mısır’ın eski Cumhurbaşkanı Muhammed Mursi'nin ve İhvan-ı Müslimin (Müslüman Kardeşler) örgütünün kendilerine karşı yapılan kitlesel gösterilerin ardından 2013 yılında iktidardan devrilmesinden bu yana Mısır ve Türkiye arasında diplomatik ilişkiler azaldı. Türkiye, Mısır yönetimine suçlamalar ve eleştiriler yöneltmeye devam ediyor.



Irak'ta seçimlerin boykotu iktidar koalisyonunu karıştırdı

Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)
Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)
TT

Irak'ta seçimlerin boykotu iktidar koalisyonunu karıştırdı

Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)
Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)

Eski Başbakan Haydar el-İbadi Irak'ta ‘seçim sisteminin reforme edilmesi’ çağrısında bulunurken, Koordinasyon Çerçevesi’nin Mukteda es-Sadr'ın Kasım 2025'te yapılması planlanan seçimleri boykot etme kararına karşı tavır alması bekleniyor.

El-İbadi liderliğindeki Zafer Koalisyonu, seçim sisteminin ‘yolsuzluk’ suçu işleyen kişilerin seçime katılmasını engellemesi gerektiğini bildirdi. Koalisyon tarafından bugün yapılan basın açıklamasında, “Ülkenin karşı karşıya olduğu zorluklar, özellikle de bu tarihi anda, sistemin siyasi tabanını genişletmeyi, herkesi dahil etmeyi ve seçim sürecini yolsuzluğa bulaşmış kişilerden ve manipülatörlerden korumayı gerektiriyor” denildi.

Koalisyon, ‘herhangi bir devletin çöküşünün üstesinden gelmenin, halkın çıkarlarını ve devletin varlığını koruyarak iç siyasi ve sosyal birlikle başarılabileceğini’ vurguladı. Açıklamada, “Ulusal bir reform vizyonu temelinde aday olmamak, çıkarlar nedeniyle başkalarının seçimlere katılmasına izin vermemekten temelde farklıdır” ifadesi yer aldı.

Koordinasyon Çerçevesi’nin ana bileşenlerinden biri olan el-İbadi'nin koalisyonu, Sadr'ın benzer bir açıklama yapmasından bir gün sonra seçimleri boykot ettiğini duyurdu.

 Eski Irak Başbakanı Haydar el-İbadi (X)Eski Irak Başbakanı Haydar el-İbadi (X)

Koordinasyon Çerçevesi'nin pozisyonu

Koordinasyon Çerçevesi, Sadr ve el-İbadi'nin kararları ve bunların bir sonraki parlamentoda Şii temsiliyeti üzerindeki etkileri konusunda hemen bir görüş bildirmedi. Bilgi sahibi kaynaklar, “Sadr ve el-İbadi'nin kararlarını ele alma konusunda Şii meclisi içinde anlaşmazlıklar var” dedi.

Şarku’l Avsat'a konuşan kaynaklar şu ifadeleri kullandı: “Bedir Örgütü lideri Hadi el-Amiri ve Hikmet Hareketi lideri Ammar el-Hekim'in başını çektiği bazı Şii liderlerin durumu kontrol altına alma çabaları var. Yaşananlara uyum sağlamak için uzlaşmacı bir çözüm arayışının yanı sıra Sadr'a seçimlere katılması ve boykotu tersine çevirmesi için davette bulunma ve Bağımsız Yüksek Seçim Komisyonu'nu birkaç günlüğüne adaylık kapısını yeniden açmaya davet etme olasılığı da var… Koordinasyon Çerçevesi içinde farklı görüşler var, ancak Kanun Devleti Koalisyonu lideri Nuri el-Maliki'nin tutumunun Sadr'ı boykotu kırmaya ve seçimlere katılacağını açıklamaya davet etme eğiliminde olduğu dikkat çekiyor.”

Sadr, Kasım ayında yapılması planlanan parlamento seçimlerini boykot etme kararından dönmek için zorlu koşullar öne sürdü.

Sadr X platformundaki hesabı üzerinden yaptığı paylaşımda, “Yolsuzluk var olduğu sürece hiçbir seçime katılmayacağım. Doğruluk ancak kontrolsüz silahların teslim edilmesi, milislerin dağıtılması ve ordunun güçlendirilmesiyle tesis edilecektir” ifadelerini kullandı.

Yerel platformlarda, Sadr Hareketi liderleri ile aralarında Başbakan Muhammed Şiya es-Sudani'nin de bulunduğu Şii liderler arasında seçimlere katılma amacıyla temaslar kurulduğuna dair sızıntılar dolaşıyor.

Şarku’l Avsat'a konuşan siyasi bir kaynak, ‘Sadr Hareketi ile geri dönme olasılıkları konusunda şu ana kadar görüşmelerin durmadığını’ söyledi.

Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr (Sadr Hareketi medyası)Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr (Sadr Hareketi medyası)

Seçimlerin meşruiyeti

Son dönemde izlenen çeşitli göstergelere göre seçimlerin meşruiyetine ilişkin endişeler bulunuyor. Boykotun kırılgan bir bölgesel ve uluslararası ortamda diğer kesimler tarafından da tekrarlanması, özellikle silah taşıyan ya da geçmişte silah taşımış olanlar başta olmak üzere pek çok Şii gücün, İran'ın hedef alınmasının ardından ABD ve İsrail tarafından hedef alınabilecekleri korkusunu taşımaya devam ettikleri bir dönemde, siyasi sistemin meşruiyetini etkileyebilir.

Aynı bağlamda araştırmacı Seyf es-Saadi Şarku’l Avsat'a verdiği demeçte şu ifadeleri kullandı: “Irak'taki siyasi sınıf, boykot eden çoğunluğun seçimlere katılma güvenini yeniden tesis edecek olgun bir seçim sistemi sunamadı. Bunun nedeni, seçim yasasının her seçim döneminde, oy veren halkın gerekçeleri dikkate alınmaksızın, büyük geleneksel partilerin ölçülerine uyacak şekilde değiştirilmesidir… Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr ve iki eski başbakan Haydar el-İbadi ve Mustafa el-Kazımi'nin boykotu, seçimlere giden sürecin ciddiyetinin bir göstergesidir.”

Ancak es-Saadi, ‘seçim bölgesi sistemi, Sainte Lague sistemi ve benimsenen yüzde ile her seçimde sorunlara neden olan sonuç hızlandırma cihazlarına ilişkin doğru istatistiklere dayanan olgun bir yasanın çıkarılması yoluyla Irak'taki seçim sisteminde reform yapılabileceğini’ düşünüyor.