Mısır’ın gündeminde ameliyat edilen bir tavuk var

Bir tavuğu ameliyat ettiğini iddia eden veteriner gerçekler ortaya çıkınca ortadan kayboldu.

Mısır kamuoyunu meşgul eden tavuk. (Brezilyalı doktorun İnstagram'daki resmi hesabı)
Mısır kamuoyunu meşgul eden tavuk. (Brezilyalı doktorun İnstagram'daki resmi hesabı)
TT

Mısır’ın gündeminde ameliyat edilen bir tavuk var

Mısır kamuoyunu meşgul eden tavuk. (Brezilyalı doktorun İnstagram'daki resmi hesabı)
Mısır kamuoyunu meşgul eden tavuk. (Brezilyalı doktorun İnstagram'daki resmi hesabı)

İbrahim Abdulmecid
Son günlerde Mısır medyası Brezilya cinsi bir tavuk ile meşgul. Mısırlı bir veteriner ülkenin güneydoğusunda, Kızıldeniz kıyısındaki Safaga kentinde bir Brezilya tavuğunu ameliyat ettiğini iddia etti. Tavuğa ait görüntüler paylaştı. Ancak fotoğrafların  Brezilya'da Rio de Janeiro kentinde yaralanan ve orada tedavi edilen bir tavuğa ait olduğu ortaya çıktı.
Söz konusu olay, Safaga'da bir veterinerin Facebook’taki Jungle Veterinary Clinic sayfasında yaralı bir tavuğun iki fotoğrafını yayınlanmasıyla başladı. Fotoğrafın altında "Evin çatısından düşmesi sonucu yaralanan ve ameliyatla ayağına platin takılan bir tavuğun fizik tedavisi" yazıyordu. Fotoğraflara, bir tavuğa aşırı ilgi gösterildiğine dair alaycı yorumlar yapanların yanı sıra hayvana gösterilen hassasiyeti takdir edenler de oldu.
Sosyal medyada "Mısır'daki en ünlü tavuk" etiketi hızla yayıldı. Yerel basın olayın ardından kliniğin sahibi Muhammed Ahmed ile temasa geçti. Dr. Ahmed, ameliyatı diğer doktor arkadaşı İman Ebu el-Mecd ile yaptığını söyledi.

Yapıldığı iddia edilen ameliyatın detayları
Dr. Ahmed, haber sitelerine ve televizyon kanallarına yaptığı açıklamalarda tavuğun tedavisi hakkında dikkat çekici ayrıntılar paylaştı. Kızıldeniz eyaletindeki Marsa Alem bölgesinde yaşayan İsviçreli sahibinin çatısından düşmesinin ardından tavuğa hızlı bir cerrahi müdahale yapılması gerektiğini belirten Dr. Ahmed Mısır'da ilk kez bir tavuğun ameliyat edildiğini kaydetti. Doktor, tavuğun kliniğe getirildiğinde baygın ve hareket edemez bir halde olduğunu, sahibinin Mısır dışında tedavi gerektirse bile bedeli ne olursa olsun vereceğini söylediğini aktardı. Tavuğun sahibinin hayvanın kurtarılmasının bir yolu yoksa ötenazi ile yaşamının sonlandırılmasını talep ettiğini kaydetti.
Veteriner, tavuk için sterilizasyon işlemleri ve tıbbi analizler yaptığını, ayrıca Mısır dışındaki doktorlarla iletişime geçerek uygun tıbbi prosedürleri araştırdığını belirtti. Tavuğun anestezi ile bayıltılarak ameliyata alındığını aktaran Dr. Ahmed, ameliyatın iki şerit ve altı platin takmayı kapsadığını ve platin takmak için tavuğun bacağının ölçüsüne göre küçük parçalar ve vidalar bulmak için zorlandıklarını bildirdi. Ameliyatın 444 dolar tuttuğunu kaydeden veteriner, “Liski” adlı tavuğu ameliyattan sonra iki gün boyunca kliniğinde müşahede altında tuttuğunu ve solüsyonlarla beslediğini belirtti. Aynı zamanda tavuğun ayağının iki ay süreyle alçıya yerleştirileceği ve yürüyebilmesi için fizyoterapi seansları yapacağı bilgisini paylaşan veteriner, tavuğun alçı çıkıncaya kadar serbestçe hareket edebilmesi için tekerlekli sandalyeye konulacağını kaydetti.

Kralların hayatını yaşayan bir tavuk
Veteriner, iddia edilen ameliyatın ayrıntılarının yanı sıra tavuğun kazadan önceki durumu hakkında da açıklamalarda bulundu. Sahibinin Marsa Alem şehrinde yaşayan Mark Fabian adlı bir İsviçreli olduğunu belirten Dr. Ahmed, sahibinin tavuğun ihtiyaçlarını karşılamanın yanı sıra onunla oynadığını ve villasının bahçesinde yürüyüşe çıkararak su havuzunda yıkayıp özel olarak ilgilendiğini aktardı. Aynı zamanda sahibinin onu sağlıklı yiyeceklerle beslediğini belirten veteriner tavuğa günde iki öğün marul, su teresi, taze meyve, hurma, elma, üzüm ve armut verdiğini aktardı. Sahibinin tavuğa kedi ve köpek gibi evcil hayvan muamelesi yaparak kafeste tutmadığını söyledi.

Ortaya çıkan gerçekler
Televizyon kanallarına çıkarak açıklamalarda bulunan doktorun şöhreti sadece iki gün sürdü. İnternette olayın gerçekliğinin sorgulanmasının ardından bazı sosyal medya fenomenleri ve gazeteciler fotoğrafları araştırmaya başladılar. Söz konusu fotoğrafın Veteriner hekim Muhammed Ahmed’in ameliyatından günler önce Brezilyalı bir veteriner tarafından yayınlandığı ortaya çıktı. Brezilyalı doktor Julio Arruda, Instagram sayfasında yaptığı açıklamada tavuğun organlarının tahrip olmasına yol açan dini ayinlerin kurbanı olduğunu, pelvik ve göğüs ameliyatı geçirdiğini yazdı.
Mısırlı bir haber sitesi, Brezilyalı doktorun olayın aslını açıklamasının ardından  doktor Muhammed Ahmed ile temasa geçti. Ancak Dr. Ahmed,  Brezilyalı doktorun tedavi ettiğini iddia ettiği tavuğa ait görüntülerin benzer olabileceğini, telefonunu ve kliniğini kapatmadan önce birkaç gün içinde klinikte durumu takip edeceğini söyledi. Independent Arabia, söz konusu veteriner ile birkaç kez iletişim kurmaya çalıştı ancak telefonu kapalıydı.

Veteriner hakkında soruşturma
Veteriner Hekimler Sendikası cumartesi günü yaptığı açıklamada, Mısırlı Veterinerler Sendikası Başkanı Halid Selim'in talimatları doğrultusunda olayın soruşturmaya sevk edileceğini ve disiplin kurullarının sendika kanununa uygun olarak doktor aleyhine çalışmalar yürüteceğini duyurdu.
Kızıldeniz Valiliği Veterinerlik Müdürlüğü de tavuğun ameliyat edildiğine dair iddiaların ardından müdürlükten bir komite ve belediye meclisi tarafından yapılan incelemeye dayanarak doktorun Safaga'daki kliniğinin kapatıldığını duyurdu. Veteriner Hekimliği Müdürlüğü Başkanı Fethi es-Selemi yaptığı basın açıklamasında soruşturma komitesinin kliniğin Veterinerlik Hizmetleri Genel Müdürlüğü'nden lisans almadığını ortaya çıkardığını aktardı.
Diğer yandan söz konusu kliniğin sayfası da dünden bu yana Facebook'ta herhangi bir yeni gönderi yayınlamadı. Olaydan sonra bir daha ortalıkta görünmeyen doktorun kliniğin ruhsatsız oluşundan sorumlu tutulup tutulmayacağı ise bilinmiyor.



Pompeii, Antik Roma betonunun sırlarını açığa çıkardı

Vezüv Yanardağı'nın MS 79'da patlaması sonucu Pompeii yerle bir olmuştu (Reuters)
Vezüv Yanardağı'nın MS 79'da patlaması sonucu Pompeii yerle bir olmuştu (Reuters)
TT

Pompeii, Antik Roma betonunun sırlarını açığa çıkardı

Vezüv Yanardağı'nın MS 79'da patlaması sonucu Pompeii yerle bir olmuştu (Reuters)
Vezüv Yanardağı'nın MS 79'da patlaması sonucu Pompeii yerle bir olmuştu (Reuters)

Pompeii'de keşfedilen bir inşaat alanı, Antik Roma betonunun nasıl üretildiğine ilişkin tartışmalara son noktayı koydu.

Beton, Romalıların Kolezyum ve Pantheon'un yanı sıra hamamlar, büyük binalar, su kemerleri ve köprüler gibi o döneme kadar eşi benzeri görülmemiş yapılar inşa etmelerine olanak sağladı. 

Öte yandan bu betonu nasıl elde ettikleri süregelen bir tartışma konusuydu. Mimar Vitruvius'un MÖ 1. yüzyılda yazdığı formüle göre Romalılar, kalsiyum hidroksit kullanıyor ve kireci suyla karıştırdıktan sonra  volkanik kül gibi diğer malzemeleri karışıma dahil ediyordu.

Ancak bu formülle hazırlanan beton, Roma mimarisinde görülen ve malzemeye kendi kendini onarma kapasitesi kazandıran "kireç topaklarını" oluşturmuyordu.

Vezüv Yanardağı'nın MS 79'da patlaması sonucu Pompeii'de zamanda donup kalmış bir inşaat alanı keşfeden bilim insanları betonun nasıl üretildiğini saptamayı başardı.

Araştırmacılar, yarım kalmış bina inşaatında bitmemiş duvarlar ve beton üretimi için önceden karıştırılmış kuru malzemeler buldu.

Bulguları hakemli dergi Nature Communications'ta 9 Aralık Salı yayımlanan çalışmayı yürüten Admir Masic, son derece iyi korunmuş alan hakkında "Malzemeler, patlamanın şehri zamanda dondurduğu andaki gibi kalmıştı" diyor. 

Bu alanı incelemek, MS 79'a zaman yolculuğu yapmışım ve beton karıştıran işçilerin yanında duruyormuşum hissi yarattı.

Beton karışımı üzerine yapılan kimyasal analiz, Romalıların Vitruvius'un anlattığından farklı bir şekilde, "sıcak karıştırma" denen bir yöntemle ürettiğini ortaya koydu.

Bu yöntemde kalsiyum oksit, doğrudan su ve volkanik kayayla kül karışımıyla birleştiriliyor ve kimyasal reaksiyon karışımı kendiliğinden ısıtıyordu. 

Massachusetts Teknoloji Enstitüsü'nden (MIT) Masic, "Kanıtlarımız, kalsiyum oksidin yapıların betonunda birincil rol oynadığını gösteriyor" diyerek ekliyor: 

Buna karşılık kalsiyum hidroksit genellikle işlenebilirlik ve pürüzsüz yüzeylerin önemli olduğu, harç ve sıvaların kaplamasında kullanılıyordu.

Ayrıca Vitruvius'un anlattığı yöntemin, Pompeii'deki inşaat zamanında artık pek kullanılmıyor olması da muhtemel.

Sıcak karıştırma yöntemi, betonun çatlakları kimyasal yolla onarması nedeniyle öne çıkıyordu. Bu yolla üretilen beton, yapımında kullanılan kirecin beyaz kalıntıları olan "kireç topakları" içeriyor. Bunlar çözünüp yeniden kristalleşerek suyun sızması sonucu oluşabilecek çatlakları onarıyor.

Masic, "Modern betonlar genellikle kendi kendini onarma özelliğinden yoksun" ifadelerini kullanıyor: 

Bu nedenle, bu antik yöntem modern standartlara doğrudan bir alternatif sunmasa da ortaya çıkarılan prensipler, yeni nesil dayanıklı ve düşük karbonlu betonların tasarımına ilham verebilir.

Independent Türkçe, Reuters, New Scientist, Scienc Alert, Nature Communications


Japonya'da kendi kendini süren yolcu gemisi üretildi

Japonya'nın Olympia Dream Seto feribotu bugünden itibaren yarı otonom navigasyona başlayacak (Nippon Vakfı)
Japonya'nın Olympia Dream Seto feribotu bugünden itibaren yarı otonom navigasyona başlayacak (Nippon Vakfı)
TT

Japonya'da kendi kendini süren yolcu gemisi üretildi

Japonya'nın Olympia Dream Seto feribotu bugünden itibaren yarı otonom navigasyona başlayacak (Nippon Vakfı)
Japonya'nın Olympia Dream Seto feribotu bugünden itibaren yarı otonom navigasyona başlayacak (Nippon Vakfı)

Gelişmiş otonom navigasyon sistemine sahip, dünyada bir ilk olan yolcu feribotu Japonya'da görücüye çıktı. Duyuru, gemilerin ticarileştirilmesi projesinde yer alan Asya merkezli bir kâr amacı gütmeyen kuruluş tarafından tanıtıldı.

Olympia Dream Seto feribotu Okayama Prefektörlüğü'ndeki Shin-Okayama limanıyla Kagawa Prefektörlüğü'ndeki Tonosho limanı arasında yolcu taşıyacak ve bugünden itibaren yarı otonom olarak seyire başlayacak.

Azalan ve yaşlanan nüfus, Japonya'yı birçok alanda insan kaynakları kıtlığı kriziyle karşı karşıya bırakıyor.

Bu alanlardan biri de kıyı taşımacılığı sektörü; bazı tahminlere göre mürettebatın yarısından fazlası 50 yaşın üzerinde.

Japonya'da Honshu, Hokkaido, Kyushu ve Shikoku ana adalarıyla bağlantıda kalmak için günlük feribot seferlerine büyük ölçüde bağımlı birçok küçük ada var.

Kuruluş, internet sitesindeki açıklamada "Nippon Vakfı Tam Otonom Gemi Programı, kıyı taşımacılığı için tam otonom seyirin gösterim testlerini gerçekleştirmede dünyaya öncülük ediyor" diye belirtti.

Vakıf, testlerin başarısıyla "bu alanda teknolojik gelişme için daha fazla fırsat yaratmayı, Japonya'nın lojistik, ekonomi ve sosyal platformlarında yeniliği teşvik etmeyi ve ilgili teknolojik gelişmeyi desteklemeyi" amaçladığını açıkladı.

Uzak ada rotalarındaki mürettebat üyelerinin çoğu, rotanın hizmet verdiği bölgeden geliyor ve bu rotalarda mürettebat eksikliği olasılığı var. Bu durum, uzak ada rotalarında hizmetin azaltılmasını kaçınılmaz hale getirecek ve bu bölgelerde yaşayanları rahatsız edecektir. Tam otonom navigasyonun bu sosyal sorunları çözmenin bir yolu olduğuna inanıyoruz.

Nippon Vakfı yöneticisi Mitsuyuki Unno, Olympia Dream Seto yolcu feribotunun en erken gelecek ay sonuna kadar otonom navigasyon kullanarak ticari operasyonlara başlayacağını söyledi.

Teknoloji devleri, karayolu için sürücüsüz otomobiller ve diğer otonom araçlar geliştirme konusunda büyük adımlar atarken, denizlerde bu tür bir seyahat için hâlâ birçok engel bulunuyor.

Örneğin, kara ve deniz arasında telekomünikasyon altyapısının yetersizliği ve denizcilik gemileri için engelden kaçınma teknolojisinin nispeten daha az gelişmiş olması sözkonusu.

Ancak Nesnelerin İnterneti, yapay zeka ve görüntü analizinde dünya lideri olan Japonya'yla uzmanlar, otonom gemi navigasyonunun ülkede hayata geçebileceğini umuyor.

Mevcut projenin önceki bir aşamasında, 2020'yle 2022 arasında Tokyo Körfezi de dahil 5 şirket grubuna ait 6 gemi test edilmişti.

2026'ya kadar sürmesi beklenen projenin mevcut aşaması, çarpışmadan kaçınma ve gemilerin otomatik yanaşma (rıhtıma yanaşma) ve ayrılma (rıhtımdan ayrılma) süreçlerindeki gelişmelerle birlikte teknolojinin uygulanmasını iyileştirmeyi amaçlıyor.

Independent Türkçe


İnsanlar sanılandan 350 bin yıl önce çakmaktaşıyla ateş yakmaya başlamış

Çakmaktaşına vurulduğunda kıvılcım çıkaran pirit, 400 bin yıl önce ateş yakmak için kullanılmaya başlanmış (Craig Williams/British Museum)
Çakmaktaşına vurulduğunda kıvılcım çıkaran pirit, 400 bin yıl önce ateş yakmak için kullanılmaya başlanmış (Craig Williams/British Museum)
TT

İnsanlar sanılandan 350 bin yıl önce çakmaktaşıyla ateş yakmaya başlamış

Çakmaktaşına vurulduğunda kıvılcım çıkaran pirit, 400 bin yıl önce ateş yakmak için kullanılmaya başlanmış (Craig Williams/British Museum)
Çakmaktaşına vurulduğunda kıvılcım çıkaran pirit, 400 bin yıl önce ateş yakmak için kullanılmaya başlanmış (Craig Williams/British Museum)

İnsanların ateş yakmaya sanılandan 350 bin yıl önce başladığı ortaya çıktı.

Ateşi kontrol etmek, daha fazla türden gıdayı tüketme ve zorlu koşullarda hayatta kalma gibi beceriler kazandırdığı için insanlık tarihinin en önemli dönüm noktalarından biri kabul ediliyor.

İnsanların yaklaşık 1 milyon yıl önce doğal  yangınlardan elde edilen ateşi kullanmaya başladığı düşünülüyor. 

Ancak ateşi kendilerinin yakmasının çok daha sonra gerçekleştiği tahmin ediliyor. Bugüne kadar buna dair en eski örnek 50 bin yıl önceyi işaret ediyordu. Fransa'da keşfedilen el baltalarının, ateş yakmak için pirit gibi bir minerale tekrar tekrar vurulduğu belirlenmişti.

Bununla beraber odunları birbirine sürtme yöntemiyle ateş yakmanın, Fransa'daki çakmaktaşı ve pirit yönteminden çok daha eskiye dayandığına inanılıyor. Ancak odunlar organik materyal olduğu için buna dair net kanıtlara ulaşılamıyor. 

British Museum araştırmacılarının liderliğindeki yeni bir çalışmada, Birleşik Krallık'ta (BK) 400 bin yıl önce çakmaktaşıyla ateş yakıldığını gösteren kanıtlar bulundu.

Bilim insanları BK'nin Barnham köyündeki eski bir kil ocağına odaklandı. 1900'lerin başlarında taş aletlerin keşfedildiği bu alanda ateş yakıldığına dair ilk işaretler 2014'te ortaya çıkmış ancak kesin bir sonuca varılamamıştı.

Bulguları önde gelen hakemli dergi Nature'da dün (10 Aralık) yayımlanan çalışmada iki küçük oksitlenmiş pirit parçası tespit edildi. 

Araştırmacılar ateş yakmada kullanılan piritin bölgede son derece nadir olduğunu ve muhtemelen onlarca kilometre uzaktan getirildiğini söylüyor.

fgthyju
Barnham'da keşfedilen piritin ateş yakmak için kullanıldığı tespit edildi (Jordan Mansfield/Pathways to Ancient Britain Projec) 

Jeokimyasal testler de bölgedeki kil tabakasının 700 derecenin üzerinde sıcaklıklara kadar ısıtıldığını gösteriyor. Bulgular tek seferlik bir kullanımdan ziyade, defalarca yakılan bir kamp ateşi veya ocağın varlığına işaret ediyor.

Çalışmanın ortak liderliğini üstlenen Rob Davis, "Bu olağanüstü keşif, bu dönüm noktasını yaklaşık 350 bin yıl geriye çekiyor" diyerek ekliyor:

Bunun muazzam sonuçları var. Ateşi yakma ve kontrol etme yeteneği, insan evrimini değiştiren pratik ve sosyal faydalarıyla insanlık tarihinin en kritik dönüm noktalarından biri.

Bilim insanları buradaki ateşi Neandertallerin yaktığını tahmin ediyor. Makalenin yazarlarından Chris Stringer, "Elbette, türümüz (Homo sapiens) Afrika'da evrimleşirken, bu insanlar Britanya ve Avrupa'da yaşıyordu. Bizim türümüz de bu bilgiye sahip olabilir ancak elimizde kanıt yok" diye açıklıyor.

Ateşi kontrol etme becerisinin 400 bin yıl önce başlaması, insan evrimindeki kritik değişimlerde daha önemli bir rol oynamış olabileceğini düşündürüyor. 

Bu beceri; ısınma, ışık, avcı hayvanlardan korunma gibi faydalar sunmanın yanı sıra insanların daha geniş bir yelpazedeki yiyecekleri işlemesine olanak tanıyarak hayatta kalma ihtimalini artırdı. Bu kazanımlar daha geniş grupları ve beyin gelişimini destekledi.

Davis, "Tüm bunlar bir araya gelerek insanların daha uyumlu olmasını, daha sert, daha soğuk ortamlara yayılmasını ve Britanya gibi kuzey enlemlerinde daha başarılı bir şekilde yaşamasını sağladı" diyerek ekliyor:

Ateş; sosyal etkileşimler, yiyecek paylaşımı, dil gelişimi, erken dönem hikaye anlatımı ve mit oluşturma için bir merkez haline geldi.

Independent Türkçe, Science Alert, Guardian, Nature