İran’da üçüncü koronavirüs dalgası hız kazandı

Salgının hız kazanmasıyla birlikte Tahran caddelerinde maske kullanımına özen arttı. (AP)
Salgının hız kazanmasıyla birlikte Tahran caddelerinde maske kullanımına özen arttı. (AP)
TT

İran’da üçüncü koronavirüs dalgası hız kazandı

Salgının hız kazanmasıyla birlikte Tahran caddelerinde maske kullanımına özen arttı. (AP)
Salgının hız kazanmasıyla birlikte Tahran caddelerinde maske kullanımına özen arttı. (AP)

İran’da dün yeni tip koronavirüsün (Kovid-19) üçüncü dalgası artarak devam etti. Ülkede haziran ayının başlarından bu yanaki en yüksek rakam kaydedildi. Son 24 saatte 3 bin 341 yeni vakanın tespit edilmesiyle kaydedilmesiyle toplam sayı 425 bin 481’e yükseldi. Yayınlanan bir sağlık raporuna göre geçen hafta 10 şehirde daha salgının üçüncü dalgasında zirve görüldü.
Reuters haber ajansının aktardığına göre, İran Sağlık Bakanlığı Sözcüsü Sima Sadat Lari gerçekleştirdiği televizyon konuşmasında son 24 saatte 177 kişinin virüs sebebiyle hayatını kaybettiğini böylece resmi olarak kaydedilen ölüm sayısının 24 bin 478’e yükseldiğini, bu ölüm sayısı ile İran’ın Ortadoğu’da salgından en çok etkilenen ülke olduğunu söyledi. Lari ayrıca bin 494 vakanın daha hastaneye yatırıldığını ve yoğun bakım ünitelerinde bulunan 3 bin 912 vakanın durumunun kritik olduğunu bildirdi.
Sağlık Bakanlığı aralarında Tahran'In da bulunduğu 31 şehrin 24’ünü “kırmızı alarm” durumunda tutttu. 5 şehirde de daha düşük seviyeli alarm durumu devam etti.
İran medyasının Sağlık Bakanlığı’nın Koronavirüsle Mücadele Komitesi‘nden aktardığı bilgilere göre geçen hafta salgının seyri 19 şehirde arttı. 10 şehirde de üçüncü dalganın zirve noktasına tanık olundu.
İran’da hükümetin sağlık protokollerine uyulması şartı ile izin verdiği Aşura tatilinin sona ermesinden yaklaşık iki hafta sonra koronavirüs salgının üçüncü dalgasının etkileri görülmeye başlandı. Aşura günlerinde şehirler arası seyahatler arttı. 5 Eylül’de 15 milyon öğrencinin okullara dönüşüyle birlikte şehir içi harekette de artış yaşandı. Milli Eğitim Bakanlığı çocukların okullardaki derslere katılımının zorunlu olmadığı duyurdu.
Sağlık Bakanı Yardımcısı İrec Harirçi geçen hafta vaka ve ölü sayılarının tehlikeli oranda artması sebebiyle ülkenin tamamen alarm durumune geçtiğini bildirmişti.
İran Rejim Lideri Ayetullah Ali Hamaney dün televizyondan gerçekleştirdiği konuşmasında Kovid-19’un hafife alınmasına tepki gösterdi. Hamaney konuşmasında şu ifadeleri kullandı:
“Koronavirüsü hafife almayın. Günde 150 vatandaşın kaybedilmesi küçük bir olay mı? Bazıları sağlıklı bir değerlendirme yapamıyor. Her iki günde bir 300 kişi taşıyan bir uçağın düştüğünü ve içindeki herkesin öldüğünü düşünün. Bu az bir sayı mı? İnsanlar koronavirüs ile mücadelede sorumlulluklarını yerine getirmeli.”
Hamaney ayrıca Aşura Günü’nden 40 gün sonra yapılan Erbain Yürüyüşü'ne ilişkin değerlendirmesinde de etkinliğin Koronavirüsle Mücadele Komitesi kararına bağlı olduğunu ve Komite’nin “şu ana kadar karşı çıktığını belirtti. 
Hamaney Irak’ın kapılarını yabancı ziyaretçiler için açmayacağını duyurmasına rağmen sınırıa yönelen ve Irak topraklarına zorla girmeye çalışarak gerilime sebep olan yüzlerce İranlıyı da davranışlarından ötürü kınadı.



Hüseyin Emir Abdullahiyan: Süleymani'nin dostu, İsrail'in düşmanı

Merhum İran Dışişleri Bakanı Hüseyin Emir Abdullahiyan, arka planda Kasım Süleymani (AFP)
TT

Hüseyin Emir Abdullahiyan: Süleymani'nin dostu, İsrail'in düşmanı

Merhum İran Dışişleri Bakanı Hüseyin Emir Abdullahiyan, arka planda Kasım Süleymani (AFP)

İran'ın kuzeybatısında pazartesi günü meydana gelen helikopter kazasında Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi ile birlikte hayatını kaybettiği açıklanan İran Dışişleri Bakanı Hüseyin Emir Abdullahiyan, Tahran'ın İsrail ve Batı karşıtı politikalarının ateşli bir savunucusuydu.

Reisi, 60 yaşındaki Abdullahiyan’ı Ağustos 2021'de atadı.

2013'ten 2021'e kadar bu görevi yürüten Muhammed Cevad Zarif'in yerine geçmek gibi zor bir görevi vardı; Zarif, önde gelen aktif bir diplomat, akıcı bir İngilizce konuşan, uluslararası çevrelerde tanınan bir yüz ve İran'ın dış politikasını yöneten deneyimli bir isimdi.

İran devlet televizyonu Emir Abdullahiyan'ı, Tahran tarafından yönetilen ve Lübnan Hizbullah'ı, Filistinli Hamas ile İslami Cihad hareketleri ve Iraklı silahlı gruplar gibi İran'ın ezeli düşmanı İsrail karşıtı grupların yer aldığı "Direniş Ekseni'nden üst düzey bir diplomat" olarak tanıttı.

Emir Abdullahiyan atandığı gün yaptığı açıklamada, bu grupların "İran'ın müttefikleri" olduğunu ve "onları güçlendirmenin hükümetin gündeminde olduğunu" söyledi.

Kapsamlı geziler

Ekim 2023'te İsrail ile Hamas arasında Gazze'de savaşın başlamasından beri bölgeye yaptığı ziyaretleri yoğunlaştırdı. Tahran, İsrail'e karşı Filistin hareketini ve savaşın çıkmasına yol açan 7 Ekim 2023 operasyonuna desteğini gizlemedi, ancak aynı zamanda bu operasyonun içinde yer almadığını da vurguladı.

Emir Abdullahiyan, Kasım Süleymani'nin izinden gidiyor gibi görünüyordu (Getty)Emir Abdullahiyan, Kasım Süleymani'nin izinden gidiyor gibi görünüyordu (Getty)

Geçtiğimiz nisan ayında, Tahran'ın Yahudi devletini sorumlu tuttuğu ve Şam'daki İran konsolosluk binasını yerle bir eden hava saldırısına karşılık olarak, İran'ın İsrail'e 300'den fazla insansız hava aracı ve füzeyle gerçekleştirdiği benzeri görülmemiş saldırıyı savundu.

İran'ın tepkisinin "meşru savunma ve uluslararası hukuk çerçevesinde" gerçekleştirildiğini söyledi.

Emir Abdullahiyan daha sonra İsrail'in İran'ın orta kesimindeki İsfahan eyaletine bir misilleme amaçlı saldırı düzenlediğine dair haberleri "çocuk oyuncağı" diyerek küçümsedi.

İzolasyonun Azaltılması

Mesleki kariyeri boyunca Devrim Muhafızları ile olan yakın ilişkileriyle tanınan Emir Abdullahiyan, Devrim Muhafızları'nın dış operasyonlarından sorumlu olan Kudüs Gücü'nün komutanı ve 2020 yılında Irak'ın başkentinde bir ABD saldırısı sonucu öldürülen Tümgeneral Kasım Süleymani'ye yakındı.

Emir Abdullahiyan kariyeri boyunca Devrim Muhafızları'na yakınlığıyla biliniyordu. Abdullahiyan, Devrim Muhafızları'nın dış operasyonlarından sorumlu Kudüs Gücü'nün komutanı olan ve 2020 yılında Irak'ın başkentinde bir ABD saldırısı sonucu öldürülen Tümgeneral Kasım Süleymani'ye yakındı.

Emir Abdullahiyan, üç yıl boyunca İran'ın uluslararası sahnedeki izolasyonunu azaltmak ve ABD yaptırımlarının ülkesinin ekonomisi üzerindeki etkisini azaltmak için çalıştı.

Şarku’l Avsat’ın Independent Arabia’dan aktardığı habere göre Çin'in himayesindeki bir anlaşma çerçevesinde Mart 2023'te Suudi Arabistan ile uzlaşmaya varılmasına yol açan süreçte kilit bir figür olmasa da İran'ın Arap komşularıyla ilişkilerin geliştirilmesinde rol oynadı.

1964 yılında Tahran'ın doğusundaki Damgan şehrinde doğan Abdullahiyan, 1991 yılında Tahran Üniversitesi'nde Uluslararası İlişkiler Bölümü'nden mezun oldu.

1997-2001 yılları arasında Irak'ta ve 2007-2010 yılları arasında ise Bahreyn'de görev yaptı.

2011'den bu yana Arap ve Afrika İşlerinden Sorumlu Dışişleri Bakan Yardımcısı olarak görev yaptı. Bu görevinde, Ali Ekber Salihi (Cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinejad'ın ikinci hükümetinde) ve Zarif (Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani'nin ilk hükümetinde) gibi iki farklı bakanla çalıştı.

Merhum İran Dışişleri Bakanı, Devrim Muhafızları'na yakınlığıyla biliniyordu (Sosyal paylaşım siteleri) Merhum İran Dışişleri Bakanı, Devrim Muhafızları'na yakınlığıyla biliniyordu (Sosyal paylaşım siteleri)

Ancak 2016 yılında Zarif onu görevden aldı. Bu hareket muhafazakârlar tarafından, Ruhani ve bakanına yönelik büyük eleştiriler yapılmasına neden oldu.

ISNA'ya göre daha sonra Umman Büyükelçiliği görevini reddetti ve 2021 yılında Dışişleri Bakanlığı'na gelmeden önce, Meclis Başkanı'nın uluslararası işlerden sorumlu özel yardımcısı olarak çalışmaya başladı.

Emir Abdullahiyan, uluslararası yaptırımların kaldırılması karşılığında Tahran'ın nükleer faaliyetlerini kısıtlayan 2015 anlaşmasının çökmesinin ardından, Washington'un 2018'de eski Başkan Donald Trump tarafından anlaşmadan çekilmesi sonrasında, İran'ın nükleer programına ilişkin müzakerelerin yeniden başlatılması çabalarına dahil oldu.