Sudan'ın eski Başbakanı Sadık el-Mehdi: Mehdi’den İsrail ile normalleşmeye karşı kampanya

Sudan'ın eski Başbakanı Sadık el-Mehdi
Sudan'ın eski Başbakanı Sadık el-Mehdi
TT

Sudan'ın eski Başbakanı Sadık el-Mehdi: Mehdi’den İsrail ile normalleşmeye karşı kampanya

Sudan'ın eski Başbakanı Sadık el-Mehdi
Sudan'ın eski Başbakanı Sadık el-Mehdi

Sudan'ın eski Başbakanı Sadık el-Mehdi, ülkedeki geçiş hükümeti ile İsrail arasında “barış değil teslimiyet anlaşması” olarak nitelendirdiği herhangi bir anlaşma hamlesine karşı siyasi ve halkçı bir kampanya yürüteceğini duyurdu. Ayrıca hükümet yetkililerini, aşırılık yanlısı grupların bunu ülkede isyan çıkarmak için bir neden olarak göreceği için herhangi bir bireysel girişimde bulunmamaları konusunda net bir taahhüt beyan etmeye çağırdı. 
Sudan'da ana muhalefetteki Milli Ümmet Partisi’nin ve ülkede önde gelen dini bir topluluk olan Ensar Hareketi'nin Lideri olan Sadık el-Mehdi'nin, "Sudan'ın adının teröre destek veren ülkeler listesinden çıkarılmasının normalleşme anlaşması ile bağlantılı olduğunu, Sudan halkının haysiyetini aşağılayan bir şantaj olduğunu" belirtti.
Sudan'daki iktidar koalisyonunun bir parçası olan Parti, mevcut geçiş hükümetinin önemli meseleleri değerlendirme yetkisine sahip olmadığını belirterek İsrail ile ilişki kurulmasına şiddetle karşı çıkıyor.
Mehdi, dün Hartum'da bir siyasi forumda yaptığı açıklamada geçiş hükümetinin ülkeyi çatışmaya kapı açan tartışmalı pozisyonlara iten herhangi bir girişimde bulunma hakkına sahip olmadığını belirterek, şunları kaydetti:
“Egemenlik Konseyi yetkililerini ve bakanları resmi medyada, ülkede fitne çıkaracak bireysel adım atmayacaklarına dair taahhütlerini açıklamaya çağırıyoruz.”
Mehdi açıklamasında, siyasi partilere, aşiretlere, Sufi tarikatlarına ve İslami örgütlere, bazı grupların teşvik etmeye çalıştığı normalleşmeye karşı ortak bir tutum geliştirme çağrısında bulunan bir kampanyayı başlattığını duyurdu. Mehdi, “Düşmanlık taraftarı ve ırkçı bir devletle normalleşme için karar veya eylemde bulunan herkes için 10 yılı geçmeyen hapis cezası veya para cezası verilmesine yönelik ceza hukukunda bir kanunun kabul edilmesi için bir hukuk komitesi kurduğuna” dikkat çekti.
Mevcut normalleşme dalgasını teslimiyet olarak nitelendiren ve barışla hiçbir ilgisi olmadığını belirten Mehdi, Arap-İslam konumuna dikkat çekerek İsrail'in Filistin meselesiyle ilgili uluslararası kararlara uyması gerektiğini ifade etti. ABD Başkanı Donald Trump'ın Başkanlık seçimlerinde Amerikan Yahudilerinin oylarını kazanmak için bu normalleşmeyi benimsemeye istekli olduğunu vurgulayan Mehdi, Sudan'ın terörü destekleyen devletler listesinden çıkarılmasını normalleşmeye bağlamanın "Sudan halkının haysiyetine hakaret eden bir şantaj anlaşması" olduğunu söyledi. “Sudan, şanlı devrimi nedeniyle bu listeden çıkarılmayı ve dış borçlarından muaf tutulmayı zaten hak ediyor” diyen Mehdi, ABD ve İsrail'in bölgede barış meselesiyle hiçbir ilgisi olmayan partizan çıkarları için Sudan'ı normalleşmeye doğru sürüklemeye çalıştıklarını belirtti.
Mehdi'nin açıklamaları, iki ülke arasındaki ilişkilerin normalleşmesi konusunda geçiş hükümeti ile İsrail arasında dolaylı müzakerelerin yapıldığı bir dönemde geldi. Sudan Egemenlik Konseyi Başkanı Abdulfettah el-Burhan ve üst düzey bakanlık heyeti, geçen hafta Abu Dabi'de Sudan'ın terörizm listesinden çıkarılması ve İsrail'le barış konusunu ele almak için ABD’li yetkililerle görüştü.



Komutanı tarafından Gazze'ye girmeye zorlanan İsrail askeri intihar girişiminde bulundu

Geçtiğimiz nisan ayında Kudüs'teki askeri mezarlıkta bir askerin mezarına bayrak diken İsrail askeri (Reuters)
Geçtiğimiz nisan ayında Kudüs'teki askeri mezarlıkta bir askerin mezarına bayrak diken İsrail askeri (Reuters)
TT

Komutanı tarafından Gazze'ye girmeye zorlanan İsrail askeri intihar girişiminde bulundu

Geçtiğimiz nisan ayında Kudüs'teki askeri mezarlıkta bir askerin mezarına bayrak diken İsrail askeri (Reuters)
Geçtiğimiz nisan ayında Kudüs'teki askeri mezarlıkta bir askerin mezarına bayrak diken İsrail askeri (Reuters)

İsrail medyası, Gazze Şeridi'ne yönelik savaşın zorlukları nedeniyle sadece bir hafta içinde dört İsrail askerinin intihar ettiğini bildirdi. İsrail Kamu Yayın Kuruluşu KAN, komutanlarının sorumsuz davranışlarına karşı çıkan birlikteki arkadaşlarının uyanıklığı olmasaydı neredeyse listeye katılacak olan beşinci bir askerin hikayesini açıkladı.

Muhabir Carmela Menashe, askerlerden alıntı yaparak, arkadaşlarının ‘Gazze'ye girmeyi reddettiğini, ancak komutanının onu zorladığını, bunun üzerine askerin silahın namlusunu ağzına dayadığını ve kendini vurmakla tehdit ettiğini, bunun üzerine komutanın onu hafta sonu izninden men ederek cezalandırmaya karar verdiğini’ anlattı.

dfgthy
Meslektaşlarının cenaze töreni için mezarlığa giden yaralı İsrail askerleri, 8 Temmuz 2025 (AP)

İsrailli muhabire göre, ‘asker başlangıçta kabul etti ve Gazze'ye girdi. Ancak sonra geri döndü ve tekrar dışarı çıkmak istedi; komutana orada kalamayacağını açıklamaya çalıştı. Komutan onu hafife aldı ve onu başka cezalarla tehdit etti. Birlikteki arkadaşları son anda devreye girerek intihar etmesini engelledi ve onu psikolojik destek subayıyla görüşmeye zorladı.’

Psikolojik destek subayı, askerin durumunun Gazze Şeridi'ne girmesine izin vermediğine karar vererek onu birlik dışında tedavi görmesi için göndermiş; psikolojik durumunun ciddi olduğu teşhis edilmiş ve askerin ordudan tamamen terhis edilerek tedavi altına alınmasına karar verilmiş.

Muhabir, “Askerin durumu benzersiz değil; savaş binlerce askeri travmatize ediyor. Zamanında gerekli tedaviyi görmeyenler kendilerini ciddi bir depresyon içinde buluyor ve bu da aşırı durumlarda intihara yol açabiliyor” dedi.

4 asker intihar etti

Tel Aviv medyası sadece geçen hafta dört askerin intihar ettiğini ve savaşın başladığı 7 Ekim 2023 tarihinden bu yana intihar eden asker sayısının 44'e yükseldiğini duyurdu.

İntihar eden askerlerin çoğunluğunun aktif görevdeki yedek askerler olduğunu belirten Haaretz gazetesi, İsrailli askeri kaynaklara dayandırdığı haberinde intihar eden askerlerin büyük bir kısmının savaş sırasında psikolojik durumlarını önemli ölçüde etkileyen durumlara maruz kaldıklarını aktardı.

xcvfgbh
Temmuz 2025'te Gazze Şeridi'nde öldürülen meslektaşlarının cenaze töreninde ağlayan İsrailli askerler (AFP)

Gazete, orduda aktif görevde olan İsrailli askerlerin intihar oranlarının önceki yıllara göre artış gösterdiğini doğruladı.

Kaynaklar, intiharların bazen iç raporlarda ‘çatışma dışı ölüm’ veya ‘soruşturma altındaki durumlar’ gibi muğlak etiketler altında kategorize edilmesi nedeniyle gerçek sayının daha yüksek olabileceğini tahmin ediyor.

Şarku’l Avsat’ın Haaretz'den aktardığına göre İsrail ordusu, 2024 yılının başından bu yana yaklaşık bin 600 askerin travma sonrası stres semptomlarından mustarip olduğunu kabul ediyor ve bu da yaklaşık 250 askeri ruh sağlığı nedenleriyle terhis etmesine neden oldu.

Veriler intihar eden askerlerin çoğunun geçtiğimiz mart ayında yeniden başlayan savaştan bu yana çatışmaların devam ettiği Gazze'deki çatışmalara katıldığını gösteriyor.

cdfgthy
Temmuz ayında Gazze'de öldürülen bir İsrail askerinin cenaze töreninden (EPA)

Cepheden dönen askerlerin psikolojik olarak yalnızlaştığı ve özellikle muharebe tugaylarına yeni katılanlar ile dışlanmış sosyal sınıflara mensup askerlere yeterli psikolojik bakım sağlanmadığı belirtiliyor.

Ordu, sahadan dönen askerlerle ilgili sessiz bir iç krizle karşı karşıya; bu askerler fiziksel yaralanmaların ötesinde derin psikolojik yaralar da taşıyor ve bu da bazılarının son bir kaçış olarak intiharı seçmesine neden oluyor.

Gözlemciler Gazze savaşının sadece Filistinlileri tüketmekle kalmadığını, aynı zamanda İsrail'in iç cephesinde de giderek artan bir çatlağa neden olduğunu, askerlerin karada savaşırken psikolojik kaderlerinin havada asılı kaldığını düşünüyor.