Harvard’lı gökbilimciler açıkladı: İlk kez başka galakside yer alan bir gezegene dair kanıt bulundu

M51 diye de bilinen Girdap Gökadası (NASA)
M51 diye de bilinen Girdap Gökadası (NASA)
TT

Harvard’lı gökbilimciler açıkladı: İlk kez başka galakside yer alan bir gezegene dair kanıt bulundu

M51 diye de bilinen Girdap Gökadası (NASA)
M51 diye de bilinen Girdap Gökadası (NASA)

1992’de ilk ötegezegenin keşfedilmesinden bu yana gökbilimciler, binlerce başka gezegen buldu. Zira Samanolu Galaksisi’nin 40 milyar gezegene ev sahipliği yaptığı tahmin ediliyor.
Buradan hareketle diğer gezegenlerde, özellikle de Samanyolu’na benzeyenlerde böyle birçok gezegen bulunduğu düşünülüyor. Ancak iş bu gezegenleri tespit etmeye gelince bir sorun göze çarpıyor.
Diğer galaksiler ve yıldızları Dünya’ya öyle uzak ki buradaki gezegenlerin kendilerini ve etkilerini tespit etmek çok zor. Bu nedenle galaksidışı gezegenler şimdiye dek gökbilimcileri atlatmayı başardı.
Ancak Harvard-Smithsonian Astrofizik Merkezi'nden Rosanne Di Stefano ve meslektaşları Büyük Ayı takımyıldızının yakınında, Dünya'dan 23 milyon ışıkyılı uzaklıkta M51 Girdap Gökadası’nda (Whirlpool Galaxy, Messier 51) bir gezegen adayı bulduklarını açıkladı.
Discover Magazine’in haberine göre, M51-ULS-1b olarak adlandırılan gezegenin Satürn'den biraz daha küçük olduğu ve ikili bir yıldız sisteminin yörüngesinde döndüğü düşünülüyor. Bu ikili, büyük olasılıkla büyük bir yıldız ve bir karadelik ya da nötron yıldızından oluşuyor.
Söz konusu gezegen adayına dair ayrıntıların açıklandığı çalışma, hakem onayından geçmeyi bekleyen, baskı öncesi makalelerin yer aldığı internet sitesi arXiv’de yayımlandı. Makalede keşifle ilgili şu açıklamalar yer aldı:
"Diğer galaksiler de gezegen sistemlerine ev sahipliği yapıyor mu? Cevabın 'evet' olması gerektiği düşünülüyor. Ancak bu soru, öngörülebilir bir gelecekte, kendi galaksimizdeki en başarılı yöntemlerle bile cevaplanamaz. Öte yandan biz, parlak X-ışını kaynaklarına (XRS) odaklanan farklı bir yaklaşım sunuyoruz. M51-ULS-1b, parlak bir XRS'nin tutulmasına neden oldu. Bu tam ama kısa ömürlü tutulma, gezegen adayının tespit edilmesini sağladı."
Daily Express’in aktardığına göre ötegezegenler, genellikle yıldızların önünden geçtikleri esnada neden oldukları tutulmalar aracılığıyla tespit ediliyor.
Makalenin yazarları, arşivlerde yapılacak yeni araştırmalarla birlikte, Samanyolu dışında bulunan 10’dan fazla gezegenin keşfedileceğini düşünüyor.
 
Independent Türkçe, Discover Magazine, Daily Express



Batılı teknoloji devleri, Çin üretimi yapay zekaya yöneliyor

Çin'de geliştirilen DeepSeek, Batı'da "veri casusluğu" endişesi yaratmıştı (Reuters)
Çin'de geliştirilen DeepSeek, Batı'da "veri casusluğu" endişesi yaratmıştı (Reuters)
TT

Batılı teknoloji devleri, Çin üretimi yapay zekaya yöneliyor

Çin'de geliştirilen DeepSeek, Batı'da "veri casusluğu" endişesi yaratmıştı (Reuters)
Çin'de geliştirilen DeepSeek, Batı'da "veri casusluğu" endişesi yaratmıştı (Reuters)

Batılı ülkelerdeki büyük firmalar, Çin üretimi yapay zeka modellerini kullanmaya yöneliyor.

Wall Street Journal’ın (WSJ) analizinde, Amazon Web Services, Microsoft ve Google gibi Amerikan devlerinin, müşterilerine DeepSeek’i bir seçenek olarak sunmaya başladığını yazıyor.

Bu durumun, ABD hükümetinin veri güvenliği nedeniyle Çinli DeepSeek firmasının bazı uygulamalarını devlet cihazlarında yasaklamasına rağmen gerçekleştiğine işaret ediliyor.

Analiz firması Sensor Tower’ın verilerine göre, ABD’li OpenAI firmasının ürettiği ChatGPT en popüler yapay zeka destekli sohbet botu olma özelliğini koruyor. Küresel çapta uygulamanın 910 milyon kez indirildiği belirtiliyor. Çinli mühendislerin tasarladığı DeepSeek ise 125 milyon kez indirildi.

Harvard Üniversitesi’nin haziranda yayımladığı bir çalışmada, Çin’in yapay zekada öne çıkmasını sağlayan iki temel unsurun veri zenginliği ve insan sermayesi olduğu belirtilmişti.

WSJ’nin analizine göre de Amerikan şirketleri daha çok “yapay genel zeka” (AGI) gibi devrimsel ilerlemelere yoğunlaşırken, Çinli firmalar pratik uygulamalarla günlük sorunları çözmeye odaklanıyor. Çinli şirketler aynı zamanda modellerini açık kaynak olarak sunuyor. Bu sayede kullanıcılar modelleri kendi ihtiyaçlarına göre uyarlayabiliyor.

Alibaba’nın “Qwen” adlı açık kaynak modelinin dünya genelinde 100 binden fazla türevi geliştirildi. Haberde, Japonya Ekonomi Bakanlığı için özel yazılımlar geliştiren Tokyo merkezli Abeja şirketinin Google ve Meta yerine Qwen’i tercih ettiğine dikkat çekiliyor.

DeepSeek, diğer yapay zeka şirketlerine kıyasla düşük maliyetle ve az sayıda çip kullanarak geliştirdiği açık kaynaklı yeni modeli DeepSeek-R1'i, 20 Ocak'ta piyasaya sürmüştü. ABD’li şirketlerle yarışan modelleri daha ucuza geliştirip sattığını öne süren DeepSeek, Nvidia'dan Microsoft'a kadar teknoloji devlerinin yüzlerce milyar dolar değer kaybetmesine neden olmuştu.

Batılı ülkeler, DeepSeek’in siber güvenliği ihlal ettiğini ve verilerin Pekin yönetimiyle paylaşılmasını sağladığını öne sürmüş, firmaysa iddiaları yalanlamıştı.

Güney Afrika’daki Witwatersrand Üniversitesi, DeepSeek’in diğer yapay zeka modellerine göre daha iyi veri güvenliği sağladığını savunuyor. Üniversite yetkililerinden Tarık Surtee, “Açık kaynaklı olması ve çevrimdışı kullanılabilmesi, verilerimizi koruyor” diyor.

Independent Türkçe, Wall Street Journal, RT