Fas’taki Libya mutabakatına Bingazi’den itirazlar yükseliyor

Libyalı tarafların geçen salı günü Bouznika’daki görüşmelerinden bir görüntü (Şarku’l Avsat)

Libya’nın doğusunu kontrol eden Tobruk merkezli Temsilciler Meclisi ve batısında etkin Trablus merkezli Devlet Yüksek Konseyi heyetleri, Suheyrat Anlaşması’nın 15’inci maddesi uyarınca egemen kuruluşların liderlik pozisyonlarında bulunanların nasıl seçileceğine dair mekanizmalar ve kriterler hususunda Fas’ta anlaşma imzaladıklarını ilan ettiler. Açıklamanın ertesi günü, Bouznika şehrinin iki ayrı turda ev sahipliği yaptığı toplantının sonuçlarını eleştiren çok sayıda itiraz ortaya çıktı.
Uzlaşıya muhalefet edenlerin çoğu, iki tarafın heyetlerinin, ülkedeki tüm milletvekillerinin ve siyasetçilerin nispi ağırlığını yansıtmadığını ve misyonlarının yalnızca danışma amaçlı olduğunu savunuyor. Ancak 2015 sonunda Fas’ta imzalanan Suheyrat Anlaşması’nın 15’inci maddesinin ikinci fıkrasına dayanarak, daha ileri gidenler de var. Madde, Temsilciler Meclisi’nin üçte ikisinin göreve başlaması veya yedi egemen konumdan herhangi birinin muaf tutulması durumunda oylamaya hazır olma gerekliliğini şart koşuyor. Milletvekillerinin ve her iki konsey mensuplarının çoğunluğu esas olarak bu anlayışlara katılmıyor.
Söz konusu yedi makamı Libya Merkez Bankası Başkanlığı, Denetleme Bürosu Başkanlığı, Yüksek Mahkeme Başkanlığı, Savcı ve İdari Kontrol Kurumu Başkanlığı, Yolsuzlukla Mücadele Kurumu Başkanlığı ve Yüksek Seçim Komisyonu Başkanlığı ve üyeleri oluşturuyor.
Bingazi Üniversitesi’nde Silvium Araştırma Kuruluşu Başkanı Cemal Şaluf, “Bouznika 2’nin sonuçları, birkaç gün önce Temsilciler Meclisi Başkanı Akile Salih’in yaptığı açıklamaya göre Cenevre’de yapılması gereken siyasi foruma sunulacak. Bu sonuçlar, forum tarafından kabul veya reddedilebilecek önerilerdir” dedi.
Geçen salı günü Fas’ta sona eren Bouznika 2 diyaloğu hususunda ise Şaluf, “Siyasi anlaşmadaki maddenin bir yasama formülü olarak tanınması, sonuçlarının dolaylı olarak tanınmasıdır. Bunların arasında, Deniz Yetki Sınırları Anlaşması ve el-Vatiyye Üssü ile Misrata Limanı’nı Türk askeri üsleri olarak kabul etmek de dahil, Türkiye ile ilan edilen ve edilmeyen mutabakat anlaşmalarının yanı sıra Fayiz es-Serrac başkanlığındaki Bakanlar Konseyi kararlarının geçerliliği konusundaki tartışmalar da yer alıyor” dedi. Cemal Şaluf, “Bouznika’da şu ana kadar anlaşılan hususlar, Temsilciler Meclisi ve Danışma Konseyi’nin (Yüksek Konsey) çoğunluğu tarafından ayrı ayrı şekilde oylanıncaya kadar sadece iki heyeti temsil etmektedir” değerlendirmesinde bulundu.
Bouznika 2’nin sonuçlarını reddeden cephe, Bingazi şehrinde ve diğer bazı ilçelerde yüzlerde gencin, ülkedeki kötüleşen yaşam koşullarını protesto ettiği ‘Libya'yı Yolsuzluktan ve Yolsuzlardan Kurtarın’ hareketini de kapsayacak şekilde genişledi.
Hareket, Libya’daki çatışma taraflarının diyaloğa başvurmasının memnuniyetle karşıladığını söyledi. Ancak Yüksek Yargı Konseyi’nin, Bouznika’nın yargıyla ilgili bulguları şiddetle reddetmesine ilişkin tutumunu da destekliyor.
Hareket, 7 Ekim’de yaptığı açıklamada, yargının ‘hak ve özgürlüklerin koruyucusu ve hükmedilen veya yönetilen insanlar arasında hakkın gerçekleştirilmesinde ve adaletin tesis edilmesinde’ güvenli bir bölge olduğuna dikkat çekti.
Aynı şekilde Milletvekili Ebu Bekir Ahmed Said, “Yaklaşık 5 yıl sonra Bouznika toplantılarına katılan meslektaşlarımız, egemenlik makamlarının belirlenmesiyle ilgili bir madde içeren, 2015 yılında imzalanan siyasi bir anlaşma olduğunu hatırladılar. Geçmiş yıllarda siyasi anlaşmayı kendileri engellediler ve bugün de bunu kendi şartlarına ve standartlarına göre bölmeyi kabul ediyorlar” ifadelerini kullandı.
Ülkenin batısındaki Tarhuna şehrinde Miletvekili Said, Facebook üzerinden yaptığı açıklamada, “Bu yasadışı görüşmelere ilişkin çekincemizle birlikte yıllar gecikse bile yakınlaşmaya doğru atılan her adımı doğru buluyorum” dedi.
Libya’daki pek çok siyasetçi, Bouznika anlaşmasının önündeki en büyük engelin, milletvekillerinin çoğunluğunu bir araya getirmesi olduğunu kaydetti.