Dev kara deliğin yuttuğu yıldızın "spagettileşmesi" dünyadan izlendi

Süper kütleli bir kara delik tarafından parçalara ayrılan bir yıldızın "spagettileştiği" anın çizimi (M. Kornmesser/ESO)
Süper kütleli bir kara delik tarafından parçalara ayrılan bir yıldızın "spagettileştiği" anın çizimi (M. Kornmesser/ESO)
TT

Dev kara deliğin yuttuğu yıldızın "spagettileşmesi" dünyadan izlendi

Süper kütleli bir kara delik tarafından parçalara ayrılan bir yıldızın "spagettileştiği" anın çizimi (M. Kornmesser/ESO)
Süper kütleli bir kara delik tarafından parçalara ayrılan bir yıldızın "spagettileştiği" anın çizimi (M. Kornmesser/ESO)

Gökbilimciler Eridanus takımyıldızında çekilen “ışıltılı” bir ziyafete tanık oldu. Şili’deki Avrupa Güney Gözlemevi’nden bilim insanları, süper kütleli bir kara deliğin parçalayarak yuttuğu yıldızdan gelen ışıkları yakaladı.
Kara deliğe yem olan yıldız, 215 milyon ışık yılı uzakta olsa da bu olay, gökbilimcilerin bugüne kadar gözlemleyebildiği en yakın yutulma anı oldu.
Avrupa Uzay Ajansı’nın Şili’de görev yapan üyelerinden ve yutulma olayının gözlemcilerinden Thomas Wevers, şu açıklamalarda bulundu:
Şanssız bir yıldız, bir galaksi merkezindeki süper kütleli kara deliğin etrafında dolaşıyorsa kara deliğin büyük çekim kuvveti yüzünden parçalanır ve ince malzeme akımlarına dönüşür.
Bilim insanlarına göre ince şeritler halindeki bu akımlar, kara deliğe düştüğünde parlak bir enerji patlamasına neden oluyor. Gökbilimciler tarafından gözlemlenebilen bu olaya “spagettileşme” adı veriliyor.
Gökbilimciler, pazartesi günü Kraliyet Astronomi Topluluğu’nun Aylık Bildirimler Kitabı’nda yayımlanan gözlem çalışmasına yıldız parçalandıktan kısa bir süre başladı. Yıldızdan gelen ışık önce büyüyüp sonra soluklaşırken, 6 ay boyunca farklı teleskoplarla ayrıntılı biçimde incelendi.
Çalışmanın başyazarı ve Kraliyet Astronomi Topluluğu’nun araştırma görevlisi Matt Nicholl, “Gözlemler, yıldızın Güneş'imizle hemen hemen aynı kütlede olduğunu gösterdi” dedi ve ekledi:
Ama bu kütlenin yaklaşık yarısını canavar kara deliğe kaptırdı. Kara delikse bir milyon kat daha iriydi.
Bulguların, gökbilimcilerin kara delikleri daha iyi tanımasını sağlayacağı düşünülüyor. AT2019qiz olarak adlandırılan bu özel olay, süper kütleli kara deliklerin çevresindeki uç koşullarda maddenin nasıl davrandığının anlaşılmasına liderlik edebilir.
 
Independent Türkçe, CNN, Space.com



OpenAI davası: Elon Musk bilgisayar kullanmadığını savundu

Fotoğraf: Reuters
Fotoğraf: Reuters
TT

OpenAI davası: Elon Musk bilgisayar kullanmadığını savundu

Fotoğraf: Reuters
Fotoğraf: Reuters

Teknoloji devi Elon Musk'ın avukatları, yapay zekayla ilgili bir mahkeme dosyasında, milyarderin dizüstü bilgisayarı hakkında sosyal medyada yaptığı birçok paylaşıma rağmen, "bilgisayar kullanmadığını" iddia etti.

Wired'ın haberine göre bu iddia, Musk ve yapay zeka girişimi xAI'ın Sam Altman ve OpenAI'a açtığı davayla ilgili pazar günü mahkemeye sunulan dosyada yer aldı.

Davada OpenAI'ın kurucu ortağı Musk, OpenAI'ın kuruluş anlaşmasında belirtilen "insanlığın yararına" kullanma şartına uymak yerine Microsoft'a kâr sağlamak amacıyla yapay zeka geliştirdiği için sözleşme ihlali yaptığını iddia etti.

Pazar günkü dava, OpenAI'ın Musk ve xAI'ı keşif sürecine uymamakla suçlamasının ardından geldi. Ancak Musk'ın avukatları, 14 Haziran'da OpenAI'a "Musk'ın cep telefonunu incelediklerini, e-postalarını incelediklerini ve Musk'ın bilgisayar kullanmadığını" bildirdiklerini söyledi.

X'teki birkaç çalışan Wired'a, Musk'ın çoğunlukla telefonundan çalıştığını ancak bazen dizüstü bilgisayar kullandığını belirtti. Musk'ın kendi sosyal medya paylaşımları da en az bir dizüstü bilgisayara sahip olduğunu ve kullandığını gösteriyor.

Musk, Aralık 2024'te yaptığı paylaşımda "Bu benim dizüstü bilgisayarımın fotoğrafı" yazmıştı.

Almanya'daki bir adam bana bu havalı çıkartmayı verdi, bu yüzden daha iyi bilgisayar alıp çıkartmayı kaybetmek istemiyorum.

Musk, bir ay önce aynı dizüstü bilgisayarı gösteren bir fotoğraf paylaşmış ve bir kişinin oyun konfigürasyonuna dair sorusuna yanıt olarak "hâlâ bir hayranımın uzun zaman önce yaptığı @DOGE çıkartmasıyla eski dizüstü bilgisayarımı kullanıyorum" yazmıştı.

Temmuz 2021'de Musk, X'te Mac'in yanı sıra bir "masaüstü PC" kullandığını söylemişti.

Wired'a göre, Washington'daki Eisenhower Executive Office Building'deki Musk'ın ofisinin fotoğraflarında da bir oyun bilgisayarı görünüyordu.

Musk ve xAI'nin avukatları, Wired'ın yorum talebine yanıt vermedi. The Independent, cevap hakkı için xAI'a ulaştı.

Musk ve Altman, Musk'ın 2015'te kurulmasına katkıda bulunduğu OpenAI'ın faaliyete geçmesinden bu yana anlaşmazlık içinde. OpenAI, yapay zekanın tüm insanlığa fayda sağlaması için kâr amacı gütmeyen bir kuruluş olarak kurulmuş olsa da 2018'de yönetim kurulundan ayrılan Musk'ı öfkelendirecek şekilde daha ticari bir yapıya büründü.

OpenAI, 2022'de ChatGPT'yi piyasaya sürerek yapay zeka alanında öncü bir kuruluş haline geldi. Öte yandan Musk, kendi kâr amacı güden yapay zeka şirketi xAI'ı kurdu.

Musk, OpenAI'ı sözleşme ihlali nedeniyle dava etti ve kuruluşun kâr amacı gütmeyen kuruluş olarak kurucu misyonuna ihanet ettiğini söyledi. Yargıç, OpenAI'ın kâr amacı güden bir şirket olmasını engelleme talebini reddederken, gelecek yıl yapılacak bir duruşma düzenlemeyi teklif etti.

Bu yıl OpenAI, devam eden yasal mücadeleleri sırasında haksız rekabet ve yatırımcılar ve müşterilerle olan iş ilişkilerine müdahale edildiği iddiasıyla Musk'a karşı ayrı bir dava açtı.

Independent Türkçe