Avrupa “yorucu” bir aya hazırlanıyor

Almanya Kovid-19 vaka sayılarında “oldukça tehlikeli” bir artışla karşı karşıya… Fransa sokağa çıkma yasağının kapsamını genişletiyor

Avrupa “yorucu” bir aya hazırlanıyor
TT

Avrupa “yorucu” bir aya hazırlanıyor

Avrupa “yorucu” bir aya hazırlanıyor

Avrupa ülkeleri dün kış mevsiminin yaklaşması ile birlikte yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgınının ikinci dalgasının tehlikesine ilişkin uyarıda bulundu. Bazıları “durumun ciddiyetine” işaret ederken bazıları da önümüzdeki ayın “yorucu” olacağına dair uyarıda bulundu. Robert Koch Bulaşıcı Hastalıklar Enstitüsü’nün Başkanı dün yaptığı açıklamada Almanya’nın vaka sayıları açısından “oldukça tehlikeli” bir artışla karşı karşıya olduğunu belirterek hastalığın yayılmasını engellemek için sosyal mesafe kurallarına dikkat edilmesi gerektiğini söyledi. Lothar Wieler “Genel durum oldukça kötüleşti” dedi. Uyarılar Almanya’da son 24 saatte vaka sayılarında rekor bir artış yaşanarak 11 bin 287 kişinin daha Kovid-19’a yakalandığı bir sırada geldi.
Fransa Başbakanı Jean Castex, dün yaptığı açıklamada Kovid-19’un ikinci dalgası ile mücadele etmek amacıyla Fransa’nın büyük şehirlerinde gece uygulanacak olan sokağa çıkma yasağının kapsamının cumartesiden başlayarak yaklaşık 46 milyon insanı kapsayacak şekilde genişletildiğini duyurdu. Bu da her üç Fransa vatandaşından ikisine tekabül ediyor. Akşam saat 21.00 ila sabah 06.00 saatleri arasında uygulanacak olan sokağa çıkma yasağının kapsamının genişletildiğine dair açıklamalarda bulunan Castex, “Önümüzdeki haftalar zor geçecek ve hastane hizmetlerimiz ağır bir baskıya maruz kalacak” şeklinde uyarıda bulundu. Castex aynı zamanda kasım ayının “yorucu” geçeceğini ve ölü sayısının da “artmaya devam edeceğini” belirtti.

Sokağa çıkma yasağı altı hafta sürecek
Sokağa çıkma yasağı cumayı cumartesiye bağlayan gece başlayarak altı hafta boyunca sürecek. Bu da kararın geçerliği olduğu bölgelerde bulunan barların, restoranların ve mağazaların saat 21.00’da kapanacağı anlamına geliyor. İlk dalganın ardından ilk baharda 30 binden fazla kişi hayatını kaybetmişti. Şimdi ise Fransa birkaç haftadan beri ikinci dalga ile boğuşuyor. Ülke genelinde Kovid-19 yüzünden toplamda 34 binden fazla insan hayatını kaybetti. 2 bin 239 hasta yoğun bakımda yatıyor ki bu da mayıs ayından beri görülen en yüksek sayı olarak kayıtlara geçti.
Jean Castex “Salgını toplu olarak kontrol altına alma konusunda başarısız olursak trajik bir durumla karşı karşıya kalacağız ve daha sıkı önlemler alma seçeneğini gözden geçirmek zorunda kalacağız” dedi. Fransa ilkbaharda iki aylığına ulusal düzeyde genel bir karantina uygulamıştı. Hükümet, mevcut epidemiyolojik duruma göre en az 1 Nisan 2021 tarihine kadar ulusal toprakların tamamını ya da bir kısmını kapsayacak şekilde seyahat ve toplanmalara ya da tesislerin ve kurumların açılmasına yönelik kısıtlamaları onaylamaya çalışıyor.
İngiltere hükümeti dün bir aydır ilk kez, getirilen kısıtlamalardan zarar gören şirketlere yönelik yardımlarını artırmaya karar verdi.
Fransız haber ajansının (AFP) dün hazırladığı verilere göre Dünya Sağlık Örgütü’nün (WHO) aralık ayının sonlarında Çin’de bir hastalığın çıktığına dair bildiri yayınladığından beri Kovid-19 yüzünden dünya çapında en az 1 milyon 133 bin 136 kişi hayatını kaybetti. 41 milyon 300 binden fazla vaka kaydedilirken bunların içerisinden en az 28 milyon 300 hasta iyileşti. ABD 222 bin 220 ölü ile dünya çapında salgından en çok zarar gören ülke konumunda bulunuyor. Bunu sırayla Brezilya (155 bin 403), Hindistan (116 bin 616), Meksika (87 bin 415) ve İngiltere (44 bin 158) takip ediyor.

Fransa’nın en büyük pazarı olan Noel pazarı bu yıl kurulmayacak
Sağlık durumunun kötüleşmesi karşısında Strazburg (kuzeydoğu) şehri Noel münasebeti ile kurulan ünlü pazarını bu yıl kurmayacağını duyurdu. Fransa’nın en büyük pazarı olan Noel pazarı, ışıklarla süslenmiş 300 ahşap kulübenin arasında gezmek için genellikle dünyanın dört bir yanından iki milyon turisti ülkeye çekiyor.
İrlanda’da çarşamba günü gece yarısı altı hafta boyunca uygulanacak tecrit kararı yürürlüğe girdi. Ancak karar okulları kapsamıyor. Temel ihtiyaçlara hizmet etmeyen dükkanlar kepenklerini kapatacak ve vatandaşların ikamet ettikleri yerden beş kilometreyi geçmeyecek şekilde sadece egzersiz için evlerinden çıkmalarına izin verilecek. Karara uymayanlar para cezasına çarptırılacak.
Çek Cumhuriyeti, insanların seyahat etmesine kısıtlamalar getirerek eczaneler ve gıda mağazaları dışındaki tüm mağazaların faaliyetlerini dünden itibaren bir sonraki ayın üçüne kadar askıya aldı.
Kuzey İtalya’da ekonominin bel kemiği sayılan ve ülke çapında salgından en çok etkilenen bölge olarak Lombardiya, dün akşamdan itibaren üç haftalığına sokağa çıkma yasağı kararı aldı.
Ülkenin güneyindeki Campania’da da cuma akşamından itibaren aynı uygulamaya geçilecek. İtalya’da bir haftadır her gün 10 binden fazla yeni vaka kaydediliyor.
Avrupa Birliği’nin en az gelişmiş ülkesi Bulgaristan, açık alanlarda maske takılmasına karar verdi. Sağlık Bakanı Kostadin Angelov, sağlık personellerinin durumuna ilişkin uyarıda bulunarak “Hepsi yorgun, büyük bir kısmı virüse yakalanıp hasta oldu. Bazıları da resüsitasyonda. Yardıma ihtiyacımız var” dedi.
Diğer taraftan Polonya, salgının yeniden artmasını önlemek için geçtiğimiz hafta bölgenin neredeyse yarısında yürürlüğe giren kısıtlamaların kapsamını tüm ülkeyi kapsayacak şekilde genişletmek istediğine dair açıklamalarda bulunan başbakanın açıklamalarından hareketle önlemlerini sıkılaştırabilir.
Hırvatistan hükümeti dün sağlık durumunun “ciddi” olduğuna dair uyarıda bulunarak son günlerde rekor sayıda vaka kaydedilen ülkede vatandaşların “sorumsuz bir şekilde davranmasını” kınadı. Nüfusu 4,2 milyon olan Hırvatistan’da son 24 saatte bin 563 kişide daha Kovid-19 tespit edilirken, 13 kişi de hayatını kaybetti. Ülke genelinde toplam vaka sayısı 30 bine yaklaşırken ölü sayısı da 406’ya çıktı.



Dünyada ilk kez bir böcek türüne yasal hak tanındı

Yerli halklar, Meliponini arılarının kendilerine gıda ve ilaç sağladığını söylüyor (Wikimedia Commons)
Yerli halklar, Meliponini arılarının kendilerine gıda ve ilaç sağladığını söylüyor (Wikimedia Commons)
TT

Dünyada ilk kez bir böcek türüne yasal hak tanındı

Yerli halklar, Meliponini arılarının kendilerine gıda ve ilaç sağladığını söylüyor (Wikimedia Commons)
Yerli halklar, Meliponini arılarının kendilerine gıda ve ilaç sağladığını söylüyor (Wikimedia Commons)

Dünyada ilk kez bir böcek türüne yasal haklar tanındı. Peru'da yaşayan bir arı grubunu kapsayan gelişme, koruma çalışmalarında önemli bir adıma işaret ediyor.

Amazon Ormanları'nda yaşayan Meliponini arı sınıfı, bal arısı (Apis mellifera) kuzenlerinden farklı olarak iğne taşımaz. 

Peru'nun yerli halkları tarafından Kolomb öncesi dönemden beri yetiştirilen bu arılar, yağmur ormanlarında polen taşıyıcı rolü üstlenerek biyoçeşitliliği ve ekosistemi korumada kilit rol oynuyor. 

Grubun bilinen 500 türünün yaklaşık yarısı Amazon'da yaşıyor ve kakao, kahve ve avokado gibi bitkileri de içeren floranın yüzde 80'inden fazlasının tozlaşmasında rol oynuyor.

Ancak Meliponini arıları iklim krizi, ormansızlaşma, pestisit kullanımı ve  diğer arı türleriyle rekabet yüzünden ciddi bir yok olma tehlikesiyle karşı karşıya. 

Peru'nun iki belediyesinde kabul edilen yasalar artık bu böceklerin sağlıklı ekosistemlerde yaşama, üreme ve gelişme haklarını garanti altına alıyor.

Bu iğnesiz arıların yasal haklar elde etmesi, kimyasal biyolog Rosa Vásquez Espinoza'nın yerli halklarla birlikte yıllar süren çalışmaları sayesinde mümkün oldu.

Kovid-19 pandemisinde yerli halklar ilaç bulamadıklarında bu arıların balını kullanıyordu. Bir meslektaşının ricası üzerine 2020'de balı inceleyen Espinoza çarpıcı sonuçlarla karşılaştı.

Guardian'a konuşan bilim insanı "Yüzlerce tıbbi molekül gördüm, tedavi potansiyeli taşıdığı bilinen moleküller" diyerek ekliyor: 

 Üstelik çeşitlilik de gerçekten çok fazlaydı. Bu moleküllerin antiinflamatuvar, antiviral, antibakteriyel, antioksidan, hatta kanser önleyici etkileri olduğu biliniyor.

Bu nedenle saha çalışmalarını genişleten araştırmacı, yerli halktan uzmanlarla birlikte ormanın derinlerine keşif gezileri düzenledi. Nesillerdir devam eden geleneksel arıcılık yöntemlerini kaydettiler.

Ancak kısa süre sonra ciddi bir sorun olduğu fark edildi: Arıcılar, eskiden arı kolonilerini yarım saatte bulurken, artık saatler sürüyordu.

Espinoza, "Farklı topluluk üyeleriyle konuşuyorduk ve ilk söyledikleri 'Artık arılarımı göremiyorum' oldu" diye anlatıyor.

Biyoloğun yaptığı çalışmada, endüstriyel çiftliklerden uzak bölgelerdeki arıların bile balında pestisit izlerine rastlandı.

Meliponini arılarının korumaya ihtiyaç duyduğuna karar veren Espinoza ve meslektaşları, ilk olarak bu hayvanların tanınması için çaba gösterdi.

Araştırmaları sayesinde 2024'te, Meliponini arılarını Peru'ya özgü yerli türler olarak resmen tanıyan bir yasa kabul edildi. Peru yasaları yerli türlerin korunmasını gerektirdiği için bu kritik bir adımdı.

Daha sonra bu yıl ekimde Satipo, 22 Aralık Pazartesi de Nauta belediyeleri dünyada bir ilke imza atarak bu böcekleri yasal hak sahibi olarak tanımladı. 

Earth Law Center'ın Latin Amerika direktörü ve kampanyanın parçası olan Constanza Prieto gelişmeyi şöyle değerlendiriyor: 

Bu yönetmelik, doğayla ilişkimizde bir dönüm noktası: Meliponini arılarını görünür kılıyor, onları hak sahibi özneler olarak tanıyor ve ekosistemlerin korunmasında temel rol oynadıklarını onaylıyor.

Hukuk uzmanları yeni yasaların habitat restorasyonunu, daha sıkı pestisit kontrollerini ve genişletilmiş araştırmaları zorunlu kılabileceğini söylüyor.

Düzenlemeyi Peru genelinde uygulamaya koymak için bir imza kampanyası düzenlenirken, Bolivya, Hollanda ve ABD gibi ülkelerdeki koruma grupları da kendi bölgelerindeki arılar için benzer yasal yaklaşımları inceliyor.

Independent Türkçe, Guardian, Interesting Engineering


Trump'la Musk nasıl barıştırıldı?

Elon Musk, Trump'ın seçim kampanyasına verdiği destekle gündem olmuştu (Reuters)
Elon Musk, Trump'ın seçim kampanyasına verdiği destekle gündem olmuştu (Reuters)
TT

Trump'la Musk nasıl barıştırıldı?

Elon Musk, Trump'ın seçim kampanyasına verdiği destekle gündem olmuştu (Reuters)
Elon Musk, Trump'ın seçim kampanyasına verdiği destekle gündem olmuştu (Reuters)

ABD Başkan Yardımcısı JD Vance'in Donald Trump ve Elon Musk arasında arabuluculuk yaptığı ortaya çıktı.

Dünyanın en zengin kişisi, yeni Donald Trump yönetiminin ilk aylarında Hükümet Verimliliği Bakanlığı'nın (DOGE) başına getirilince manşetlerden düşmemişti. 

Ancak Musk'ın, Trump'ın Büyük Güzel Yasa Tasarısı'nı sert bir dille eleştirmesinin ardından ikili arasındaki ipler haziranda kopmuştu. 

Trump, elektrikli otomobil teşviklerini kestiği için Musk'ın "çıldırdığını" söylemişti. 

Amerika Partisi'ni kuracağını öne süren Musk "Büyük bombayı patlatmanın zamanı geldi" diyerek Trump'ın Jeffrey Epstein dosyasında adının geçtiğini iddia etmişti.

İkili suikastla öldürülen sağcı aktivist Charlie Kirk'ün eylüldeki cenaze töreninde bir araya gelerek buzları eritmişti. 

Washington Post, ABD Başkan Yardımcısı JD Vance'in perde arkasında ikiliyi nasıl yumuşattığını dünkü haberinde işledi. 

41 yaşındaki Cumhuriyetçi'nin ekibiyle birlikte büyük çaba göstererek Amerika Partisi'nin kurulmasını engellediği bildirildi. 

Vance'in bunun için hem Musk'a hem de çevresine baskı yaptığı ifade edildi.

Washington Post, Musk-Trump ilişkisinin yumuşamasıyla birlikte teknoloji milyarderinin 2026'daki ara seçimlerde yarışacak Cumhuriyetçi adaylara bağış yapmaya başladığını belirtti. 

Aylar boyunca uğraşan Vance'in de 2028'de başkan adayı olup Musk'tan destek görmeyi planladığı öne sürüldü. 

Musk'ın kasımda Suudi Arabistan Veliaht Prensi Muhammed bin Selman şerefine Beyaz Saray'da verilen akşam yemeğine katıldığı hatırlatıldı. 

Musk-Trump ilişkisinin hâlâ hassas bir dengede durduğu aktarılan haberde Jared Isaacman'ın NASA Direktörlüğü'ne atanmasının önüne engeller çıkarılmasının teknoloji milyarderini kızdırdığı da ifade edildi. 

ABD Başkanı Donald Trump, "geçmişteki bağlantılarını yeniden değerlendirdikten sonra" adaylığını haziranda geri çektiği milyarder iş insanı Isaacman'ı, NASA Direktörlüğü görevine yeniden aday gösterdiğini kasımda açıklamıştı.

Musk'ın iyi ilişkilere sahip olduğu bilinen Isaacman, önceki haftalarda resmen bu göreve getirilmişti. 

Isaacman, 2021 ve 2024'te Musk'ın SpaceX roketleriyle uzaya çıkmıştı.

Independent Türkçe, Washington Post, Daily Beast, Gizmodo


ABD, Venezuela topraklarını vursa da Maduro dans ediyor

Maduro, başkent Karakas'taki bir etkinlikte Bobby McFerrin'in meşhur Don't Worry Be Happy şarkısının sözlerine eşlik ederek "Endişelenme, mutlu ol" dedi (AP)
Maduro, başkent Karakas'taki bir etkinlikte Bobby McFerrin'in meşhur Don't Worry Be Happy şarkısının sözlerine eşlik ederek "Endişelenme, mutlu ol" dedi (AP)
TT

ABD, Venezuela topraklarını vursa da Maduro dans ediyor

Maduro, başkent Karakas'taki bir etkinlikte Bobby McFerrin'in meşhur Don't Worry Be Happy şarkısının sözlerine eşlik ederek "Endişelenme, mutlu ol" dedi (AP)
Maduro, başkent Karakas'taki bir etkinlikte Bobby McFerrin'in meşhur Don't Worry Be Happy şarkısının sözlerine eşlik ederek "Endişelenme, mutlu ol" dedi (AP)

ABD tehdidi altındaki Nicolás Maduro denizdeki ablukanın ardından ülkesinin topraklarına saldırı düzenlenmesine rağmen görevden ayrılacağına dair herhangi bir sinyal vermiyor.

Donald Trump, Venezuela liderinin zamanının dolduğunu öne sürerken 63 yaşındaki siyasetçi son haftalarda katıldığı etkinliklerde dans ederken görülüyor. 

Wall Street Journal (WSJ), ABD'nin askeri yığınağı ve petrol gemilerine uygulanan ablukayla karşı karşıya olan Maduro'nun kendine güvenini hem ülkesine hem de dünyaya göstermeye çalıştığını bildiriyor. 

Amerikan gazetesi, ekonominin büyük ölçüde devlet kontrolüne alındığı Venezuela'da Maduro'nun ihaleleri yandaşlarına vererek kendi konumunu güçlendirdiğini iddia ediyor. 

13 yılı aşkın süredir iktidarda olan lider, ülkeden kaçacağı iddialarına rağmen mitinglerde "Bizi devrim yolunda asla çıkaramayacaklar. Sonsuza kadar zafer!" diyor. 

Geçmişte ABD adına Venezuela'yla pek çok müzakere yapan eski diplomat Thomas A. Shannon Jr., 14 yıllık iktidarın ardından 2013'te ölen Hugo Chávez'in ülkeyi devrime ve anti emperyalizme inandırdığını söylüyor:

Chavezciler ne kadar yoz, zalim ve suçlu olursa olsun Latin Amerika'da onlardan başka anti emperyalist solcu kaldığına inanmıyor. Bu pozisyonlarından vazgeçmek istediklerini sanmıyorum.

Önceki haftalarda Nobel Barış Ödülü'nü almak için gizli bir operasyonla Venezuela'dan Norveç'e giden María Corina Machado ise Oslo'da yaptığı konuşmada "Müzakereyle ya da değil Maduro iktidardan düşecek" dedi. 

Geçmişte Chávez'e danışmanlık yapan Amerikalı avukat Eva Golinger, Maduro için şu yorumu yaptı:

Trump'ın Kim Jong-un'u övdüğünü, eski El Kaide liderini Beyaz Saray'a çağırdığını görünce 'Neden onunla müzakere edemeyim ki?' diye düşünüyor. Kanımca ülkeyi terk edeceğine orada ölmeyi tercih eder.

Diğer yandan Donald Trump, Venezuela'nın topraklarına ilk kez saldırı düzenlediklerini duyurdu. 

Cuma günü yaptığı açıklamada saldırının geçen hafta düzenlendiği dışında pek bir bilgi vermeyen ABD Başkanı teknelere uyuşturucu yüklenen bir limanı vurduklarını dün söyledi. 

CNN de kaynaklarına dayandırdığı haberde saldırıda drone kullanıldığını bildirdi. 

Karakas yönetimi hâlâ konuya dair sessizliğini koruyor. 

İnsan hakları ihlalleri ve siyasi mahkumlara işkenceyle suçlanan Maduro yönetimi, kendi doğal kaynaklarına göz diken ABD'nin bu iddiaları kullandığını savunuyor. 

ABD, Karakas yönetiminin kartellerle işbirliği yaptığını da iddia ediyor. Venezuela ise Washington'ın ülkede darbe planladığını öne sürüyor. 

ABD eylülden beri Karayipler ve Pasifik Okyanusu'ndaki teknelere uyuşturucu ticaretiyle mücadele iddiasıyla saldırılar düzenliyor.

En az 105 kişinin öldürüldüğü operasyonlar, yargısız infaz eleştirilerinin hedefi oluyor. 

"Uyuşturucu kaçakçılığıyla mücadele" gerekçesiyle Güney Mızrağı Operasyonu'nu geçen ay başlattığını duyuran ABD'nin Venezuela'ya askeri hareket düzenlemesi ihtimali haftalardır dünya gündeminde.

Amerikan ordusu, dünyanın en büyük uçak gemisi USS Gerald R. Ford'un da aralarında bulunduğu çok sayıda savaş gemisiyle birlikte 15 bin askerini bölgeye sevk etti.

Trump, iki hafta önce Venezuela limanlarında yaptırıma tabi tankerlere "tam abluka" uygulanması talimatını verdi.

Washington, geçen ay yabancı terör örgütü olarak ilan ettiği Güneşler Karteli'nin (Cartel de los Soles) liderinin Maduro olduğunu savunuyor. 

Beyaz Saray, Maduro'nun tutuklanması veya mahkum edilmesine ilişkin bilgi sağlanması karşılığında verilecek ödülü iki katına çıkararak 50 milyon dolara yükselttiğini 8 Ağustos'ta duyurmuştu.

Independent Türkçe, Wall Street Journal, CNN, Reuters